محبوبه شکوهیان؛ عاصفه عاصمی؛ احمد شعبانی؛ مظفر چشمه سهرابی
چکیده
مقدمه: دسترسی به اطلاعات کامل بیمار، نقش مهمی در بهبود مراقبت‌های بالینی و کاهش اشتباهات پزشکی دارد. در این خصوص، پرونده الکترونیک سلامت، قسمت اصلی یک سیستم اطلاعات سلامت یکپارچه محسوب می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، تحلیل کتاب‌سنجی و متن‌کاوی تولیدات علمی منتشر شده در حوزه پرونده الکترونیک سلامت در پایگاه PubMed بود.روش بررسی: این ...
بیشتر
مقدمه: دسترسی به اطلاعات کامل بیمار، نقش مهمی در بهبود مراقبت‌های بالینی و کاهش اشتباهات پزشکی دارد. در این خصوص، پرونده الکترونیک سلامت، قسمت اصلی یک سیستم اطلاعات سلامت یکپارچه محسوب می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، تحلیل کتاب‌سنجی و متن‌کاوی تولیدات علمی منتشر شده در حوزه پرونده الکترونیک سلامت در پایگاه PubMed بود.روش بررسی: این مطالعه به روش کتاب‌سنجی و متن‌کاوی در بازه زمانی سال‌های 2009 تا 2019 بر روی 6863 مقاله انجام شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای Excel و VOSviewer و ابزار Voyant مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: در حوزه مورد نظر، موضوعات پرونده الکترونیک سلامت، سلامت، مراقبت بهداشتی و سیستم‌های مراقبت بهداشتی اهمیت زیادی در پایگاه PubMed داشت. تولید مقالات در حوزه پرونده الکترونیک سلامت طی ده سال روندی صعودی را نشان داد و کشور آمریکا پرتولیدترین کشور در این حوزه بود. بیشترین مقالات به David Bates، Dean Sittig و Hardeep Singh اختصاص داشت.نتیجه‌گیری: نقشه هم‌رخدادی واژگان برای هر کدام از واژه‌ها، نماینده یک مفهوم یا حوزه تحقیقاتی در سلامت می‌باشد. نتایج به دست آمده می‌تواند دید روشنی به منظور سیاست‌گذاری علمی این حوزه برای تأثیرگذاری بر تخصیص و توزیع منابع در فعالیت‌های علمی و فنی ارایه نماید. همچنین، می‌تواند به محققان در انتخاب موضوعات داغ و کسب بینش جامعی از چارچوب علمی حوزه مورد نظر کمک نماید.
افسانه حاضری؛ معظمه گروهی
چکیده
مقدمه: با وجود ارزش حیاتی مدیریت دانش برای فعالیت‌های بهداشت و درمان، در متون مختلف از این بخش به عنوان آخرین بخشی که مدیریت دانش را پذیرفته، یاد شده است. با توجه به این که اطلاعات کافی درباره وضعیت موضوعی حوزه مدیریت دانش پزشکی در دسترس نیست، هدف از انجام پژوهش حاضر، استفاده از روش‌های علم‌سنجی در کمک به فهم جریان دانش و شناخت مباحث ...
بیشتر
مقدمه: با وجود ارزش حیاتی مدیریت دانش برای فعالیت‌های بهداشت و درمان، در متون مختلف از این بخش به عنوان آخرین بخشی که مدیریت دانش را پذیرفته، یاد شده است. با توجه به این که اطلاعات کافی درباره وضعیت موضوعی حوزه مدیریت دانش پزشکی در دسترس نیست، هدف از انجام پژوهش حاضر، استفاده از روش‌های علم‌سنجی در کمک به فهم جریان دانش و شناخت مباحث کلیدی این حوزه و نمایان ساختن ساختار فکری این حوزه بود.روش بررسی: این مطالعه توصیفی با رویکرد علم‌سنجی و به روش تحلیل هم‌واژگانی و با استفاده از فن خوشه‌بندی سلسله مراتبی انجام شد. جامعه آماری آن شامل 868 مدرک مرتبط با موضوع در پایگاه PubMed طی بازه زمانی سال‌های 1980 تا 2017 بود. همچنین، 200 مقاله فارسی که تا سال 1396 در پایگاه‌های Magiran، Noormags، SID (Scientific Information Database) و نمایه استنادی علوم ایران نمایه شده بودند، بررسی گردید.یافته‌ها: رشد تولیدات علمی مدیریت دانش در حوزه پزشکی در فارسی و لاتین سیر صعودی داشت. ضریب رشد مقالات لاتین و فارسی به ترتیب 98/2 و 31/2 گزارش شد. با رسم نمودار خوشه‌بندی، کلید واژه‌های مقالات لاتین در 14 خوشه موضوعی و کلید واژه‌های مقالات فارسی در 10 خوشه موضوعی قرار گرفت. بررسی شباهت موضوعی مقالات فارسی و لاتین نشان داد که تنها 13 کلید واژه مشترک در بین اعضای خوشه‌های موضوعی به چشم می‌خورد که در خوشه‌های متفاوت پراکنده شده بود.نتیجه‌گیری: با بررسی کلید واژه‌های هسته و مرکزی پژوهش، چنین استنباط می‌شود که نگرش جامعه پزشکی به مدیریت دانش بیشتر یک نگرش خدمت‌گرایانه است.
سید حسین حسینی‌نسب؛ فاطمه مکی‌زاده؛ ابراهیم زال‌‌زاده؛ افسانه حاضری
دوره 13، شماره 5 ، دی 1395، ، صفحه 347-353
چکیده
مقدمه: با توجه به شیوع بالای افسردگی و بار قابل توجهی که این بیماری به فرد، نظام سلامت و جامعه تحمیل می‌کند، انجام مطالعات گسترده برای اتخاذ روش‌های مناسب پیشگیری و درمان و مدیریت این بیماری، ضروری به نظر می‌رسد. به منظور کمک به انجام پژوهش‌های مفید و مورد نیاز در این حوزه، مطالعه حاضر با هدف تعیین ساختار موضوعی مقالات مرتبط با درمان ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به شیوع بالای افسردگی و بار قابل توجهی که این بیماری به فرد، نظام سلامت و جامعه تحمیل می‌کند، انجام مطالعات گسترده برای اتخاذ روش‌های مناسب پیشگیری و درمان و مدیریت این بیماری، ضروری به نظر می‌رسد. به منظور کمک به انجام پژوهش‌های مفید و مورد نیاز در این حوزه، مطالعه حاضر با هدف تعیین ساختار موضوعی مقالات مرتبط با درمان افسردگی انجام شد.روش بررسی: این پژوهش از نوع مطالعات کاربردی با رویکرد علم‌سنجی بود که با استفاده از روش تحلیل هم‌رخدادی واژگان و خوشه‌بندی انجام گردید. توصیفگرهای مقالات مرتبط، با جستجوی عبارت «Depression» در سرعنوان موضوعی MeSH و با تقسیم فرعی «Therapy» از پایگاه PubMed در تاریخ 30/1/1394، در بازه زمانی سال‌های 2005 تا 2014 استخراج شد. داده‌ها در نرم‌افزارهای Excel و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: رشد تولیدات علمی در حوزه درمان افسردگی طی سال‌های مختلف، به صورت متوازن اتفاق افتاده بود. با تفکیک بازه زمانی پژوهش به دو دوره پنج ساله، 12خوشه با 34 توصیفگر مشترک یکسان به دست آمد و مشخص گردید که موضوعات «روان‌شناسی، دارو درمانی و پایبندی به درمان»، زمینه اصلی (رانت) موضوعات می‌باشند.نتیجه‌گیری: نتایج بر اساس شاخص دربردارندگی نشان داد که تنها 20 درصد از زمینه‌های موضوعی دوره دوم جدید هستند. از این امر می‌توان نتیجه گرفت که زمینه‌هایی که در سال‌های قبل با هم در نظر گرفته می‌شدند، ممکن است در ادامه پژوهش‌ها در سال‌های بعدی در کنار دیگر حوزه‌های متفاوت قرار بگیرند و یا حذف شوند.
محمد توکلی زاده راوری؛ سعید غفاری؛ فروغ مصطفوی
دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 48-60
چکیده
مقدمه: تحت تاثیر پویایی اصطلاحات تخصصی، امروزه طبقه بندی موضوعات پیچیده تر شده است زیرا هر مدرک می تواند در چند طبقه موضوعی جای بگیرد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف تعیین کارآمدی روش تشخیص خودکار شاخه اصلی اصطلاحاتMeSH از طریق محاسبه نسبت فراوانی آنها در دسته مدارک مرتبط وغیر مرتبط انجام شد.روش بررسی: روش پژوهش توصیفی، با استفاده ...
بیشتر
مقدمه: تحت تاثیر پویایی اصطلاحات تخصصی، امروزه طبقه بندی موضوعات پیچیده تر شده است زیرا هر مدرک می تواند در چند طبقه موضوعی جای بگیرد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف تعیین کارآمدی روش تشخیص خودکار شاخه اصلی اصطلاحاتMeSH از طریق محاسبه نسبت فراوانی آنها در دسته مدارک مرتبط وغیر مرتبط انجام شد.روش بررسی: روش پژوهش توصیفی، با استفاده از تحلیل اسنادی و نوع آن کاربردی است. در تیر ماه 1391 شمسی از MeSH و پایگاه PubMed به عنوان منابع گردآوری اطلاعات بهره گرفته شد. اعتبار این منابع، روا بودن بهره گیری از آنها را تائید می‌کند. تعداد 18164 اصطلاح MeSH و 163226 مدرک از PubMedبرگزیده شد. در گزینش آن ها، هیچ محدودیت زمانی اعمال نشد. این تعداد، از حجم نمونه به روش کوکران بالاتر بود. با جستجو در PubMed، یازده دسته مدرک حاصل شد. نسبت حضور هر اصطلاح در این دسته ها محاسبه و نتیجه با شاخه واقعی آن در درخت MeSH مقایسه شد. شاخه اصلی یک درصد از این اصطلاحات توسط متخصصان پزشکی نیز پیش بینی گردید. برای بررسی داده ها، از روش توزیع فراوانی و آزمون‌هایT و Chi-Squar بهره گرفته شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزارSPSS صورت گرفت.یافته ها: مدارکPubMed به طور متوسط به سه شاخه مربوط بودند و غالب اصطلاحات در تمامی دسته‌ها حضور داشتند. مشخص شد که روش پیشنهادی، احتمال تشخیص منطبق با ساختار درخت موضوعیMeSH را افزایش می دهد و کارآمدی آن بسته به شاخه موضوعی، بین 3 تا 67 درصد متفاوت است. پیش‌بینی متخصصان پزشکی درباره شاخه موضوعی هر اصطلاح، به طور معناداری با ساختار MeSHمنطبق بود.نتیجه گیری: سطح انطباق تشخیص طبقه موضوعات به روش‌های عینی و ذهنی در حوزه های گوناگون فرق می‌کند. از آن جا که طبقه بندی های ذهنی کاری کاملا ادراکی و مربوط به تجربه های بیرونی بشری است، مدل های ماشینی نمی توانند دقیقا آن فرآیند را مشابه سازی کنند.
زهرا خواجه علی جهانتیغی؛ طاهره ریگی؛ مریم ریگی؛ نازنین سندگل نظامی
دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 69-77
چکیده
مقدمه: هدف اصلی رشته پزشکی نجات جان انسان هاست. پزشکان می توانند با پژوهش از طریق پایگاه های اطلاعاتی علوم پزشکی در زمینه عوامل مرگ ومیر به این هدف نزدیک شوند. این پژوهش با هدف تعیین میزان همپوشانی عوامل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus انجام شد.روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی با رویکرد علم سنجی و نوع مطالعه ...
بیشتر
مقدمه: هدف اصلی رشته پزشکی نجات جان انسان هاست. پزشکان می توانند با پژوهش از طریق پایگاه های اطلاعاتی علوم پزشکی در زمینه عوامل مرگ ومیر به این هدف نزدیک شوند. این پژوهش با هدف تعیین میزان همپوشانی عوامل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus انجام شد.روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی با رویکرد علم سنجی و نوع مطالعه کاربردی بوده است. جامعه پژوهش شامل 20 مقاله اول بازیابی شده مربوط به هرکدام از 10 عامل اولیه مرگ ومیر در کشورهای در حال توسعه در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus در ماه ژانویه سال 2012 میلادی بود. برای این منظور عوامل مرگ و میر از سایت بهداشت جهانی گرفته شد و به وسیله سرعنوان موضوعی پزشکیMeSH (Medical Subject Headings) کلیدواژه های استاندارد انتخاب و در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus مورد جستجو قرار گرفتند. پس از بازیابی نتایج جستجو میزان کل مقالات بازیابی شده در هر موضوع مشخص و20 مقاله اول در هر عامل با مشاهده مستقیم در دو پایگاه جهت میزان اشتراک 2 پایگاه بررسی شدند، با استفاده از نرم افزار Excel نسخه 2007 آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی ) مورد بررسی قرار گرفت و میزان همپوشانی از طریق فرمول محاسبه گردیدیافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که تعداد مقالات بازیابی شده در 9 عامل مرگ و میر در پایگاه اطلاعاتی Scopus بیشتر از PubMed می باشد و همپوشانی فقط در 2 عامل اختلالات عروقی مغز و اسهال به ترتیب 70و 65 درصد می باشد و در بیماری های ایدز، سل و دیابت شیرین میزان همپوشانی صفر بدست آمد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد پژوهشگرانی که به مقالات بیشتری نیاز دارند و جامعیت پایگاه اطلاعاتی برای آنها دارای اهمیت است بهتر است از پایگاه اطلاعاتی Scopus استفاده کنند و با توجه به اینکه میزان همپوشانی در دو پایگاه اطلاعاتی در عوامل مختلف، متفاوت بود متناسب با سیاست ها و محدودیت های سازمان متبوع پژوهشگران و پزشکان می توانند هم از پایگاه اطلاعاتی رایگان PubMed و هم از پایگاه اطلاعاتی غیر رایگان Scopus برای پژوهش های خود بهره ببرند.
