نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا سلیمانی ¹
• لیلا شهرزادی ²

¹ استادیار، کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، مرکز تحقیقات فن‌آوری اطلاعات در امور سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

² مربی، کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، مرکز تحقیقات فن‌آوری اطلاعات در امور سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: نفوذ فن‌آوری در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی، نقش‌ها و نیازهای کتابداران را با چالش‌های زیادی مواجه نموده و امروزه بیش از هر زمان دیگری، آن‌ها را نیازمند آموزش‌های ضمن خدمت و سازگاری با تحولات جاری ساخته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین میزان اثربخشی دوره‌های آموزش ضمن خدمت برگزار شده برای کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طی سال‌های 92-1391 بر اساس مدل Kirkpatrick بود. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه پژوهش شامل 70 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1393 بود که به دلیل محدود بودن تعداد آن‌ها، نمونه‌گیری صورت نگرفت. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه محقق ساخته مبتنی بر مدل اثربخشی دوره‌های آموزشی Kirkpatrick بود. روایی ابزار توسط متخصصان حوزه مدیریت آموزشی، کتابداری و اطلاع‌رسانی تأیید و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach's alpha برابر با 88/0 مورد تأیید قرار گرفت. داده‌ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی (آزمون‌های One-sample t و Independent t و ANOVA) در نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: میزان اثربخشی دوره‌های آموزشی برگزار شده از دیدگاه کتابداران، در هر چهار سطح و نیز در مجموع، بالاتر از سطح متوسط (7/3) به دست آمد، هرچند که میزان اثربخشی در دو سطح واکنش و یادگیری، بالاتر از دو سطح دیگر بود. تفاوت معنی‌داری بین دیدگاه کتابداران زن و مرد و نیز کتابداران دارای مدرک تحصیلی کتابداری و غیر کتابداری، در خصوص اثربخشی دوره‌های آموزشی مشاهده نشد. به غیر از سطح یادگیری، در سایر سطوح و نیز در مجموع، رابطه معنی‌داری بین سابقه‌ خدمت کتابداران و دیدگاه آن‌ها در خصوص اثربخشی دوره‌های آموزشی وجود نداشت. نتیجه‌گیری: کتابداران، دوره‌های آموزشی برگزار شده را در هر چهار سطح واکنش، یادگیری، رفتار و نتایج، اثربخش دانستند. این امر ناشی از نیازسنجی دقیق، به کارگیری استادان مجرب، استفاده از تجهیزات آموزشی کافی و شرایط مناسب محیط کار برای به کارگیری آموخته‌ها توسط کتابداران می‌باشد. واژه‌‌های کلیدی: اثربخشی؛ کارآموزی ضمن خدمت؛ مدل Kirkpatrick؛ کتابداران؛ دانشگاه علوم پزشکی اصفهان 

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of In-service Training Courses for Librarians in Isfahan University of Medical Sciences, Iran

نویسندگان [English]

• Mohammad Reza Soleymani ¹
• Leila Shahrzadi ²

¹ Assistant Professor, Library and Information Sciences, Health Information Technology Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

² Lecturer, Medical Library and Information Sciences, Health Information Technology Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Introduction: Due to the use of information technology in libraries and information centers, librarians are faced with many challenges in terms of their roles and needs; hence, they require continuous training to cope with these challenges. The aim of the present study was to determine the effectiveness of in-service training courses for librarians working in libraries at the Isfahan University of Medical Sciences, Iran, between the years 2012 and 2013 based on Kirkpatrick’s model. Methods: This applied research was conducted through a survey. The study population consisted of 70 librarians working in libraries at the Isfahan University of Medical Sciences in 2015. Due to the limited number of librarians, sampling was not performed. The data collection tool was a researcher-made questionnaire based on Kirkpatrick’s model. The validity of the questionnaire was confirmed by experts in the field of Education, Library, and Information Management and its reliability was approved using Cronbach's alpha (α = 0.88). Data were analyzed using both descriptive and analytical statistics (independent one-sample t-test and ANOVA) in SPSS software. Results: From the librarians’ point of views, the effectiveness of the training courses was above average (3.7) in all four levels and in total; however, effectiveness in two levels of reactions and learning was higher than the other two levels. There were no significant differences between the views men and women and library and information sciences (LIS) educated librarians and non-LIS educated librarians in terms of effectiveness of training courses. There was no significant relation between librarians’ occupational background and their perspectives on the effectiveness of training courses expect in the learning level. Conclusion: Librarians believed in-service training courses to be effective in all four levels of reaction, learning, behavior, and results. This is due to accurate needs assessment, using experienced teachers and adequate training equipment, and appropriate working environment for applying the course material.