نوع مقاله : خلاصه سیاستی

نویسندگان

• علی نوروزی ¹
• پرستو پارسایی ²
• احسان گرایی ³
• فیروزه زارع فراشبندی ⁴

¹ دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

² استادیار، گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، اهواز، ایران

³ دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خردم آباد، ایران.

⁴ دانشیار، مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات در امور سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

نظام کنونی ارزیابی پژوهشگران در ایران، که عمدتأ بر شاخص‌های کمی بین‌المللی مانند تعداد مقالات و اچ‌ایندکس متکی است، به دلیل نادیده گرفتن ماهیت چند بعدی فرآیند پژوهش و تفاوت‌های بنیادین بین رشته‌های علمی، در ارزیابی دقیق کیفی و نقش‌آفرینی واقعی پژوهشگران کارآمد نبوده است. بر این اساس، لزوم طراحی «شاخص ترکیبی بومی» که بتواند همزمان ابعاد کمی، کیفی، زمینه‌ای و کاربردی پژوهش را در چارچوب نیازها و ارزش‌های ملی بسنجد، مورد تأکید است. طبق یافته‌های مطالعه ترکیبی، مؤلفه‌های کلیدی تدوین این شاخص عبارت بودند از: مرجعیت علمی، پایگاه اطلاعاتی مورد استفاده، نوآوری و تأثیر فناورانه، کسب رتبه در جشنواره‌های معتبر و استنادات. نقطه تمایز این مؤلفه‌ها، در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذاری چون تأکید بر انواع تولیدات علمی فراتر از مقاله مانند کتاب، اختراع، و طرح‌های کاربردی در نظرگیری حوزه موضوعی پژوهشگر برای مقایسه عادلانه‌تر درون هر رشته، و واقعی‌سازی اعتبار نویسندگان است.

برای اجرای مؤثر چنین شاخصی، برنامه‌ریزی‌های سیاستی و انجام اقدامات هدفمند نیاز است. راهبردهای سیاستی پیشنهادی در این زمینه به ترتیب اولویت‌ عبارتند از: «اجرای پایلوت شاخص ترکیبی بومی در ارزیابی پژوهشگران» به عنوان هسته مرکزی تحول ارزیابی، «درنظرگیری مؤلفه حوزه موضوعی» به عنوان پیش‌شرط اساسی برای عادلانه‌سازی هر ارزیابی، «تأکید هوشمند بر مؤلفه استنادات» برای کیفی‌سازی تولیدات علمی، «تعدیل مؤلفه مرجعیت علمی» با در نظر گرفتن تمایزات رشته‌ای، و «ادغام مؤلفه نوآوری و تأثیر فناورانه» برای همراستا کردن پژوهش با نیازهای صنعت و جامعه. این نقشه راه، مستلزم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های داده‌ای، فرهنگ‌سازی و تقویت اراده سازمانی برای تغییر است.

کلیدواژه‌ها

• شاخص
• ارزیابی
• پژوهشگر
• عدالت آموزشی
• نظام سلامت
• خلاصه سیاستی

موضوعات

• کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی

عنوان مقاله [English]

Developing indigenous index strategies for fair evaluation of researchers in the country's scientific development

نویسندگان [English]

• Ali Norouzi ¹
• پرستو پارسائی محمدی ²
• Ehsan Geraei ³
• Firoozeh Zare- Farashbandi ⁴

¹ دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

² استادیار، گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، اهواز، ایران

³ دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خردم آباد، ایران.

⁴ دانشیار، مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات در امور سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده [English]

The current system of evaluating researchers in Iran, which relies mainly on international quantitative indicators such as the number of articles and the H-index, has not been effective in accurately assessing the quality and real role of researchers due to ignoring the multidimensional nature of the research process and the fundamental differences between scientific disciplines. Accordingly, the need to design a "native composite index" that can simultaneously measure the quantitative, qualitative, contextual, and applied dimensions of research within the framework of national needs and values is emphasized. According to the findings of the composite study, the key components of developing this index were: scientific authority, database used, innovation and technological impact, ranking in prestigious festivals, and citations.

For the effective implementation of such an index, policy planning and targeted actions are needed. The proposed policy strategies in this regard, in order of priority, are: “Implementing a pilot of a native composite index in the evaluation of researchers” as the core of the evaluation transformation, “Considering the subject area component” as a basic prerequisite for making any evaluation fair, “Intelligent emphasis on the citation component” to improve the quality of scientific production, “Adjusting the scientific authority component” by considering disciplinary distinctions, and “Integrating the innovation and technological impact component” to align research with the needs of industry and society. This roadmap requires investment in data infrastructure, culture building, and strengthening organizational will for change.

کلیدواژه‌ها [English]

• index
• researcher
• evaluation
• educational equity
• health system
• policy brief