سیدجواد قاضی میرسعید؛ مسعود محمدی
دوره 10، شماره 3 ، شهریور 1392
چکیده
مقدمه: سازماندهی کاربرمحور اطلاعات، یکی از مهمترین اهداف علوم کتابداری و اطلاعرسانی است. برای نیل به این هدف، IFLA (International federation of library associations) الگوی اف.آر.بی.آر. (Functional Requirements of Bibliographic Records یا FRBR) را ارایه کرده است. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل روابط کتابشناختی کتابهای فارسی منتشرهی حوزهی علوم پزشکی در فاصلهی سالهای ...
بیشتر
مقدمه: سازماندهی کاربرمحور اطلاعات، یکی از مهمترین اهداف علوم کتابداری و اطلاعرسانی است. برای نیل به این هدف، IFLA (International federation of library associations) الگوی اف.آر.بی.آر. (Functional Requirements of Bibliographic Records یا FRBR) را ارایه کرده است. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل روابط کتابشناختی کتابهای فارسی منتشرهی حوزهی علوم پزشکی در فاصلهی سالهای 89-1385 بر اساس الگوی اف.آر.بی.آر. و بررسی میزان تطابق این الگو با کتابهای حوزهی علوم پزشکی انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش پیمایش توصیفی و جامعهی این پژوهش شامل کلیهی پیشینههای کتابشناختی حوزهی علوم پزشکی موجود در OPEC (Online public access catalog ) کتابخانهی ملی ایران به تعداد 105/926 کتاب فارسی در فاصلهی سالهای 89-1385 بود. روش جمعآوری دادهها، به صورت سرشماری و از طریق مراجعه به اپک کتابخانهی ملی ایران و مشاهدهی مستقیم بود. دادهها پس از گردآوری و ورود به رایانه و استفاده از نرمافزار Excel، تجزیه و تحلیل شد و در قالب جداول و نمودارها در راستای نیل به اهداف پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. یافتهها: یافتهها نشان داد که در فاصلهی سالهای مورد بررسی از مجموع 105926 کتاب فارسی منتشر شده، 3781 کتاب (معادل 56/3 درصد) در حوزهی علوم پزشکی بود. از مجموع کل کتابهای حوزهی علوم پزشکی نیز تنها 390 کتاب (معادل 31/10 درصد) دارای روابط کتابشناختی اثر به اثر بودند. بیشترین فراوانی انواع روابط کتابشناختی در بین کتابهای فارسی حوزهی علوم پزشکی در فاصلهی سالهای مورد بررسی، «تلخیص» بود و در مراتب بعدی، روابط «اقتباس و متممی» (ضمیمهای) قرار داشتند. نتیجهگیری: هر چند که الگوی اف.آر.بی.آر در سازماندهی دانش بسیار مورد تأکید است، اما به دلیل تفاوت ماهوی علوم پزشکی با سایر علوم و ماهیت تجربی بودن آن، میزان روابط کتابشناختی اثر به اثر، به عنوان پایههای اف.آر.بی.آر. در آن بسیار کم است. از اینرو، در شرایط کنونی به نظر میرسد که اجرایی کردن اف.آر.بی.آر. در سازماندهی کتابهای حوزهی علوم پزشکی، حداقل در بخش روابط کتابشناختی اثر به اثر مقرون به صرفه نباشد. واژههای کلیدی: تحلیل؛ اطلاعات کتابشناختی؛ مدیریت دانش؛ کتابها