مدیریت اطلاعات سلامت
فاطمه مکی زاده؛ ابوالفضل اسدنیا؛ ملیحه علی مندگاری؛ فضه ابراهیمی
چکیده
مقدمه: خوشهبندی مفاهیم و شناسایی حوزههای جدید مطالعاتی، ازجمله کاربردهای مطالعات ترسیم ساختار علم میباشد. پژوهش حاضر باهدف تحلیل هم واژگانی و بررسی ساختار موضوعی تحقیقات حوزه انسانشناسی پزشکی انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر با رویکرد علمسنجی به تحلیل محتوای متون با استفاده از روش هم رخدادی واژگان و تحلیل شبکه اجتماعی انجام ...
بیشتر
مقدمه: خوشهبندی مفاهیم و شناسایی حوزههای جدید مطالعاتی، ازجمله کاربردهای مطالعات ترسیم ساختار علم میباشد. پژوهش حاضر باهدف تحلیل هم واژگانی و بررسی ساختار موضوعی تحقیقات حوزه انسانشناسی پزشکی انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر با رویکرد علمسنجی به تحلیل محتوای متون با استفاده از روش هم رخدادی واژگان و تحلیل شبکه اجتماعی انجام شد. از راهبرد جستجوی Topic="Medical Anthropology" در پایگاه WOS درمجموع 1311 مدرک شناسایی شدند. تحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل خوشهای و نمودار راهبردی انجامشده است.یافتهها: یافتههای مربوط به خوشهبندی، منجر به شکلگیری هشت خوشه موضوعی شد: «انسانشناسی زیست پزشکی»، «ایدز و کوید 19 (اپیدمیها)»، «انسانشناسی پزشکی با رویکرد معنویت»، «انسانشناسی پزشکی اقتصادی»، «پزشکی قومی»، «انسانشناسی پزشکی کاربردی»، «آموزش و فرهنگسازی سلامت» و «انسانشناسی تولیدمثل». خوشه «ایدز و کوید 19 (اپیدمیها)»، بهعنوان خوشه با مرکزیت و تراکم بالا مشخص شد.نتیجهگیری: با استفاده از تحلیل هم واژگانی، بهخوبی میتوان ساختار علمی یک حوزه را مشخص نمود. با توجه به فراوانی کلیدواژهها و خوشههای بهدستآمده از نمودار راهبردی، مشخص شد که زمینههای موضوعی ایدز و کوید 19 (اپیدمیها) مهمترین زمینههای نوظهور در این حوزه میباشند.
فاطمه مکیزاده؛ اعظم روحانی؛ ابراهیم زالزاده؛ احمد کلاته ساداتی
چکیده
مقدمه: ﺑﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻳﻚ حوزه علمی، راه ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ و دﻗﻴﻖﺗﺮ آن ﺷﺎﺧﻪ از داﻧﺶ ﺑﺸﺮی و ﺗﺒﺪﻳل ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺘﺰاﻋﻲ آن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻋﻴﻨﻲﺗﺮ ﻫﻤﻮار ﻣﻲشود. پژوهش حاضر با هدف ترسیم نقشه موضوعی مقالات حوزه جامعهشناسی پزشکی صورت گرفت.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بود که با رویکرد علمسنجی ...
بیشتر
مقدمه: ﺑﺎ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮔﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻳﻚ حوزه علمی، راه ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ و دﻗﻴﻖﺗﺮ آن ﺷﺎﺧﻪ از داﻧﺶ ﺑﺸﺮی و ﺗﺒﺪﻳل ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺘﺰاﻋﻲ آن ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻋﻴﻨﻲﺗﺮ ﻫﻤﻮار ﻣﻲشود. پژوهش حاضر با هدف ترسیم نقشه موضوعی مقالات حوزه جامعهشناسی پزشکی صورت گرفت.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بود که با رویکرد علمسنجی و استفاده از روش تحلیل همرخدادی واژگان و تکنیک تحلیل شبکه انجام شد. بدین ترتیب، مقالات مرتبط با استفاده از عبارت «Sociology, medical» برگرفته از سرعنوانهای موضوعی پزشکی MeSH (Medical Subject Headings) در پایگاه PubMed طی بازه زمانی سالهای 1945 تا 2018 جستجو و استخراج گردید.یافتهها: با توجه به شاخصهای مرکزیت نزدیکی، رتبه و بینابینی، مفاهیمی همچون «رابطه پزشک و بیمار»، «نگرش به سلامت»، «فاکتورهای اجتماعی و اقتصادی» و «ارایه مراقبتهای پزشکی» بیشترین ارزش را به دست آوردند.نتیجهگیری: استفاده از شاخصهای تحلیل شبکه اجتماعی در تحلیل نقشههای علمی مؤثر است. ساختار موضوعی شکل گرفته و رابطه بین آنها، ماهیت بین رشتهای حوزه جامعهشناسی پزشکی را نشان میدهد. برخی موضوعات مرتبط و مهم با جامعهشناسی پزشکی مانند پارامترهای اجتماعی مؤثر در درمان و توانبخشی، تحقیقات اپیدمیشناسی و رفتار سالم، کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند.
راضیه فرشید؛ فرامرز سهیلی؛ حامد غلامی؛ احسان گرایی
چکیده
مقدمه: مطالعات علمسنجی، یکی از کارامدترین روشهای ارزشیابی علمی در پایگاههای اطلاعاتی معتبر به شمار میرود. همچنین، خوشهبندی سلسله مراتبی، ابزار سودمندی در ارایه تصویری از پژوهشهای یک قلمرو و درک ساختار دانشی آن میباشد. از اینرو، مطالعه حاضر با هدف واکاوی ساختار فکری تحقیقات در حوزه سرطان معده انجام شد.روش بررسی: این تحقیق ...
بیشتر
مقدمه: مطالعات علمسنجی، یکی از کارامدترین روشهای ارزشیابی علمی در پایگاههای اطلاعاتی معتبر به شمار میرود. همچنین، خوشهبندی سلسله مراتبی، ابزار سودمندی در ارایه تصویری از پژوهشهای یک قلمرو و درک ساختار دانشی آن میباشد. از اینرو، مطالعه حاضر با هدف واکاوی ساختار فکری تحقیقات در حوزه سرطان معده انجام شد.روش بررسی: این تحقیق با رویکرد تحلیلی و به روش تحلیل همرخدادی واژگان و خوشهبندی سلسله مراتبی که از جمله روشهای علمسنجی میباشد، انجام گردید. جامعه پژوهش شامل کلید واژههای مقالات نمایه شده در پایگاه Web of Science در زمینه سرطان معده بین سالهای 1997 تا 2019 بود. بدین ترتیب، 58709 رکورد نمایه شده در پایگاه مذکور شامل 207625 کلید واژه استخراج گردید. دادهها با استفاده از نمودار راهبردی و نمودار دندروگرام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: یافتههای مربوط به خوشهبندی سلسله مراتبی به روش Ward، منجر به شکلگیری چهار خوشه «Cell signsling in cancer, Oncogenes and cancer, Roll of cell cycle and check points in cancer, Reasons and diagnosis» در این قلمرو شد. خوشه دوم (Oncogenes and cancer) دارای بیشترین مرکزیت و خوشه اول (Cell signsling in cancer) دارای کمترین مرکزیت در میان خوشههای مختلف بود. همچنین، خوشه اول (Cell signsling in cancer) بیشترین تراکم و خوشه دوم (Oncogenes and cancer) کمترین تراکم را در میان دیگر خوشهها به خود اختصاص داد.نتیجهگیری: خوشهبندی سلسله مراتبی توانایی ارایه تصویر روشنی از ساختار علمی مطالعات قلمروی سرطان معده را دارد. نتایج به دست آمده از تحلیل مقالات حوزه سرطان، منجر به شناخت قلمروهای نوظهور و توسعه نیافته است که مبنایی علمی برای محققان و سیاستگذاریهای آینده میباشد.
فرشید دانش؛ سمیه قویدل
چکیده
مقدمه: با استفاده از روش تحلیل همواژگانی، ارتباط بین موضوعات علمی کشف، ساختار فکری حاکم شناسایی و جنبههای پژوهشی زیرمجموعه آشکار میگردد. هدف از انجام پژوهش حاضر، دیداریسازی شبکه مفهومی ویروس پاپیلوم انسانی HPV (Human Papillomavirus) در جهان بود.روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیل همواژگانی صورت گرفت. 17278 کلید واژه مستخرج از 13249 مقاله ...
بیشتر
مقدمه: با استفاده از روش تحلیل همواژگانی، ارتباط بین موضوعات علمی کشف، ساختار فکری حاکم شناسایی و جنبههای پژوهشی زیرمجموعه آشکار میگردد. هدف از انجام پژوهش حاضر، دیداریسازی شبکه مفهومی ویروس پاپیلوم انسانی HPV (Human Papillomavirus) در جهان بود.روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیل همواژگانی صورت گرفت. 17278 کلید واژه مستخرج از 13249 مقاله با موضوع HPV که طی بازه زمانی سالهای 2014 تا 2018 در پایگاه Web of Science نمایه شده بود، جامعه آماری تحقیق را تشکیل داد. جهت مشخص کردن کلید واژههای اصلی به منظور تعیین راهبرد جستجو، از سرعنوانهای موضوعی پزشکی MeSH (Medical Subject Headings) استفاده گردید.یافتهها: 126 کلید واژه پرتکرار شناسایی شد و «سرطان دهانه رحم» بیشترین فراوانی را داشت. با استفاده از خوشهبندی سلسله مراتبی به روش Ward، 14 خوشه موضوعی به دست آمد. بزرگترین خوشه با 30 کلید واژه متعلق به «علایم و بیماریهای ناشی از HPV» بود. جهت کسب بینش جامعتر و بهتر پیرامون ساختار موضوعات HPV، از نقشه دو بعدی بهره گرفته شد.نتیجهگیری: تحلیل همواژگانی به خوبی میتواند ساختار علمی و فکری HPV را نمایان سازد و ابزار مناسبی جهت شناسایی موضوعات پرکاربرد HPV میباشد. به نظر میرسد که پژوهشهای HPV، رابطه تنگاتنگی با مطالعات قلمروی پزشکی و سلامت همچون پیشگیری و درمان دارد.
افسانه حاضری؛ معظمه گروهی
چکیده
مقدمه: با وجود ارزش حیاتی مدیریت دانش برای فعالیتهای بهداشت و درمان، در متون مختلف از این بخش به عنوان آخرین بخشی که مدیریت دانش را پذیرفته، یاد شده است. با توجه به این که اطلاعات کافی درباره وضعیت موضوعی حوزه مدیریت دانش پزشکی در دسترس نیست، هدف از انجام پژوهش حاضر، استفاده از روشهای علمسنجی در کمک به فهم جریان دانش و شناخت مباحث ...
بیشتر
مقدمه: با وجود ارزش حیاتی مدیریت دانش برای فعالیتهای بهداشت و درمان، در متون مختلف از این بخش به عنوان آخرین بخشی که مدیریت دانش را پذیرفته، یاد شده است. با توجه به این که اطلاعات کافی درباره وضعیت موضوعی حوزه مدیریت دانش پزشکی در دسترس نیست، هدف از انجام پژوهش حاضر، استفاده از روشهای علمسنجی در کمک به فهم جریان دانش و شناخت مباحث کلیدی این حوزه و نمایان ساختن ساختار فکری این حوزه بود.روش بررسی: این مطالعه توصیفی با رویکرد علمسنجی و به روش تحلیل همواژگانی و با استفاده از فن خوشهبندی سلسله مراتبی انجام شد. جامعه آماری آن شامل 868 مدرک مرتبط با موضوع در پایگاه PubMed طی بازه زمانی سالهای 1980 تا 2017 بود. همچنین، 200 مقاله فارسی که تا سال 1396 در پایگاههای Magiran، Noormags، SID (Scientific Information Database) و نمایه استنادی علوم ایران نمایه شده بودند، بررسی گردید.یافتهها: رشد تولیدات علمی مدیریت دانش در حوزه پزشکی در فارسی و لاتین سیر صعودی داشت. ضریب رشد مقالات لاتین و فارسی به ترتیب 98/2 و 31/2 گزارش شد. با رسم نمودار خوشهبندی، کلید واژههای مقالات لاتین در 14 خوشه موضوعی و کلید واژههای مقالات فارسی در 10 خوشه موضوعی قرار گرفت. بررسی شباهت موضوعی مقالات فارسی و لاتین نشان داد که تنها 13 کلید واژه مشترک در بین اعضای خوشههای موضوعی به چشم میخورد که در خوشههای متفاوت پراکنده شده بود.نتیجهگیری: با بررسی کلید واژههای هسته و مرکزی پژوهش، چنین استنباط میشود که نگرش جامعه پزشکی به مدیریت دانش بیشتر یک نگرش خدمتگرایانه است.
