سید علی اکبر موسوی‌نژاد نایینی؛ محمد تمیمی؛ اله کرم صالحی
چکیده
مقدمه: بهرهوری از جمله شاخص‌های ارزیابی وضع موجود در خصوص نحوه استفاده از عوامل تولید از جمله منابع مالی می‌باشد و نظام مدیریت سلامت و به ویژه بیمارستان‌ها از این قاعده مستثنی نیستند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی بهرهوری مالی بیمارستان‌های تأمین اجتماعی ایران با استفاده از شاخص بهرهوری مالم‌کوئیست MPI (Malmquist Productivity Index) انجام ...
بیشتر
مقدمه: بهرهوری از جمله شاخص‌های ارزیابی وضع موجود در خصوص نحوه استفاده از عوامل تولید از جمله منابع مالی می‌باشد و نظام مدیریت سلامت و به ویژه بیمارستان‌ها از این قاعده مستثنی نیستند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی بهرهوری مالی بیمارستان‌های تأمین اجتماعی ایران با استفاده از شاخص بهرهوری مالم‌کوئیست MPI (Malmquist Productivity Index) انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه از نوع پیمایشی بود. جهت محاسبه MPI در کلیه بیمارستان‌های تأمین اجتماعی طی سال‌های 1394 تا 1397، ابتدا از طریق مصاحبه با 10 نفر از خبرگان در این زمینه، مهم‌ترین معیارهای ارزیابی بهرهوری مالی در بیمارستان‌ها شناسایی گردید (10 معیار). از آن‌جا که معیارهای مشخص شده دارای برخی ویژگی‌های خاصی بود، نیاز به مدل‌سازی ریاضی داشت؛ به این صورت که برخی از این معیارها غیر قابل‌کنترل و برخی دیگر جزء معیارهای نامطلوب بود. مدل ریاضی ارایه شده یک مدل تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای با ورودی و خروجی صحیح، ورودی ثابت و خروجی نامطلوب به منظور استفاده در محاسبه MPI بود.یافته‌ها: محاسبه بهرهوری مالی بیمارستان‌ها با استفاده از MPI و روش تحلیل پوششی داده‌ها DEA (Data Envelopment Analysis) با کمک 10 معیار اصلی شامل «هزینه پرسنلی، هزینه اداری، هزینه پرداخت‌های انتقالی، تعداد تخت فعال، هزینه مزایا و پرکیس پزشکان، هزینه مزایای انگیزشی و پرکیس کارکنان، مبلغ صورت‌حساب بیماران بستری، مبلغ صورت‌حساب بیماران سرپایی، جمع کارکرد درمانی و تعداد روزهای بستری» امکان‌پذیر بود و نتایج تحقیقات پیشین را تأیید کرد.نتیجه‌گیری: اطلاع از بهرهوری مالی بیمارستان‌ها در طی دوره‌های مختلف، می‌تواند موجب تخصیص بهینه منابع مالی در جهت افزایش بهرهوری مالی بیمارستان‌ها شود.
مرضیه عزیزی مبصر؛ رضا رضایتمند؛ فرزانه محمدی
چکیده
مقدمه: با توجه به محدود بودن منابع مالی دولت‌ها در بخش سلامت، افزایش کارایی و بهرهوری یک ضرورت محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با هدف اندازه‌گیری کارایی و بهرهوری مخارج دولت در بخش سلامت در ایران و کشورهای با شاخص توسعه انسانی بالا High HDI (High Human Development Index) طی سال‌های 1995 تا 2014 انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود و به منظور تعیین ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به محدود بودن منابع مالی دولت‌ها در بخش سلامت، افزایش کارایی و بهرهوری یک ضرورت محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با هدف اندازه‌گیری کارایی و بهرهوری مخارج دولت در بخش سلامت در ایران و کشورهای با شاخص توسعه انسانی بالا High HDI (High Human Development Index) طی سال‌های 1995 تا 2014 انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود و به منظور تعیین کارایی و بهرهوری مخارج سلامت دولت، از روش تحلیل پوششی داده‌ها DEA (Data Envelopment Analysis) و شاخص بهرهوری مالم‌کوئیست MPI (Malmquist Productivity Index) استفاده گردید.یافته‌ها: میانگین کارایی فنی در ایران، 45 درصد و در کشورهای با HDI بالا، 52 درصد بود. همچنین، تغییرات بهرهوری کل عوامل تولید در ایران، 93/0 و در کشورهای با HDI بالا، 99/0 به دست آمد.نتیجه‌گیری: تغییرات کارایی تکنولوژی، مهم‌ترین تأثیر را بر بهرهوری کل عوامل تولید در ایران و کشورهای با HDI بالا دارد. با مشخص شدن وضعیت کارایی، میتوان الگوهای مناسب برای سال‌های ناکارا را در راستای حرکت به سمت کارایی بیشتر ارایه نمود.
اسماعیل شاه طهماسبی؛ حسین صادقی سقدل؛ مهدی باسخا؛ خبات نسایی
دوره 10، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
مقدمه: کارایی را باید حلقه‌ی گمشده‌ی بخش سلامت در کشورهای در حال توسعه دانست. نگرانی‌هایی که در مسیر نیل به اهداف «توسعه‌ی هزاره‌ی سازمان ملل» وجود دارد، افزایش کارایی در استفاده از منابع محدود این بخش را به صورت جدی‌تری مورد توجه قرار داده است. از این‌رو، هدف این پژوهش ارزیابی کارایی این کشورها در زمینه‌ی هزینه‌های بهداشتی ...
بیشتر
مقدمه: کارایی را باید حلقه‌ی گمشده‌ی بخش سلامت در کشورهای در حال توسعه دانست. نگرانی‌هایی که در مسیر نیل به اهداف «توسعه‌ی هزاره‌ی سازمان ملل» وجود دارد، افزایش کارایی در استفاده از منابع محدود این بخش را به صورت جدی‌تری مورد توجه قرار داده است. از این‌رو، هدف این پژوهش ارزیابی کارایی این کشورها در زمینه‌ی هزینه‌های بهداشتی دولت بوده است. روش بررسی: مطالعه‌ی حاضر، یک تحلیل مقطعی بود که با استفاده از داده‌های 88 کشور در حال توسعه، با به کارگیری یک ورودی و 8 خروجی استخراج شده از داده‌های آماری شاخص‌های توسعه‌ی جهانی در سال 2010 میلادی، انجام گرفت. از روش تحلیل پوششی داده‌ها، به عنوان ابزار تجزیه و تحلیل برای ارزیابی کارایی هزینه‌های بهداشتی دولت از سال 08-2000 میلادی استفاده شد. در این راستا، ابتدا کشورها با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای به دو دسته تقسیم‌بندی شدند و تحلیل کارایی جداگانه‌ای برای هر گروه ارایه شد. علاوه بر این، با استفاده از تحلیل تشخیصی چندگانه، اهمیت هر یک از متغیرها در خوشه‌بندی نیز استخراج گردید. یافته‌ها: بر اساس روش تحلیل خوشه‌ای، در خوشه‌ی اول 49 کشور و در خوشه‌ی دوم 39 کشور قرار گرفتند. توسط تحلیل تشخیصی چندگانه مشخص شد که شاخص‌های مرگ و میر نوزادان، کودکان زیر 5 سال، نرخ باروری کل و امید به زندگی، نقش اصلی در تمایز دو خوشه دارند. حضور ایران در میان کشورهای کارا و در رتبه‌ی شانزدهم در خوشه‌ی اول، نشان خوبی از خروجی‌های کشور دارد. نتیجه‌گیری: شاخص واکسیناسیون سرخک بیشترین حساسیت را در بین شاخص‌های خروجی در میان کشورهای خوشه‌ی اول داشت که این نشان از عملکرد بهتر کشورهای این خوشه نسبت به این مبحث دارد. در خوشه‌ی دوم، هیچ کشور بدون حساسیتی وجود نداشت و این نشان از عدم رشد متوازن کشورهای این خوشه در زمینه‌ی شاخص‌های بهداشتی دارد. واژه‌های کلیدی: هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی؛ کارایی؛ کشورهای در حال توسعه
حمید سپهردوست؛ الهام رجبی
دوره 9، شماره 6 ، اسفند 1391، ، صفحه 887-894
چکیده
مقدمه: سازمان تأمین اجتماعی ارایه کننده‌ی خدمات بیمارستانی به دو صورت نظام درمان مستقیم (بیمارستان‌های تحت مالکیت و مدیریت سازمان) و نظام درمان غیر مستقیم (خرید خدمات بیمارستانی و درمانی از دیگر خدمت دهندگان) به متقاضیان است. مطالعه‌ی حاضر، به منظور رتبه‌بندی واحدهای کارا و تعیین ارتباط بین کارایی و اندازه‌ی فعالیتی بیمارستان‌های ...
بیشتر
مقدمه: سازمان تأمین اجتماعی ارایه کننده‌ی خدمات بیمارستانی به دو صورت نظام درمان مستقیم (بیمارستان‌های تحت مالکیت و مدیریت سازمان) و نظام درمان غیر مستقیم (خرید خدمات بیمارستانی و درمانی از دیگر خدمت دهندگان) به متقاضیان است. مطالعه‌ی حاضر، به منظور رتبه‌بندی واحدهای کارا و تعیین ارتباط بین کارایی و اندازه‌ی فعالیتی بیمارستان‌های تأمین اجتماعی انجام شد.
روش بررسی: این مطالعه‌ی تحلیلی، بر روی 65 بیمارستان تأمین اجتماعی فعال در سطح کشور طی سال‌های 88-1386 انجام شد. به منظور سنجش میزان کارایی فنی بیمارستان‌ها از مدل نهاده- ستانده و تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شد. همچنین از آزمونهای آماری برای بررسی معنیدار بودن تأثیر مقیاس فعالیتی بر روی سطح کارایی بیمارستان‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: حدود 5/28 درصد از بیمارستان‌های کوچک تأمین اجتماعی و 2/16 درصد از بیمارستان‌های بزرگ تأمین اجتماعی کارایی کامل داشتند. آزمون فرضیه‌ی اختلاف میانگینها از نظر آماری نشان داد که میانگین کارایی در دو گروه از بیمارستان‌های کوچک و بزرگ تفاوت معنیداری با یکدیگر دارند (29/0 = Sig.).
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌ها، انتظار میرود که با اصلاح شیوههای مدیریتی در استفاده‌ی بهینه از نهادهها، سطح ناکارامدی مدیریتی به میزان تقریبی 6 درصد کاهش یابد و همچنین با استفاده‌ی بهتر از امکانات موجود، شاهد افزایش تقریبی در مقیاس ارایه‌ی خدمات خروجی به میزان5 درصد باشیم.
میرمحمد اسعدی؛ سعید اسفندیاری؛ سید حبیب‌اله میرغفوری؛ زهرا صادقی آرانی
دوره 9، شماره 6 ، اسفند 1391، ، صفحه 919-928
چکیده
م
قدمه: ایجاد بهبود در هر سازمانی نیازمند اندازه‌گیری عملکرد سازمان، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری جهت بهبود عملکرد می‌باشد. با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که سال‌های اخیر در طراحی چارچوب‌ها و سیستم‌های ارزیابی عملکرد رخ داده است، بسیاری از سازمان‌ها هم‌چنان بر معیارهای سنتی متکی هستند. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی ...
بیشتر
م
قدمه: ایجاد بهبود در هر سازمانی نیازمند اندازه‌گیری عملکرد سازمان، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری جهت بهبود عملکرد می‌باشد. با وجود پیشرفت‌های قابل توجهی که سال‌های اخیر در طراحی چارچوب‌ها و سیستم‌های ارزیابی عملکرد رخ داده است، بسیاری از سازمان‌ها هم‌چنان بر معیارهای سنتی متکی هستند. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی عملکرد، سعی شده است با ترکیب دو رویکرد کیفی و کمی در ارزیابی، مدل‌های برگرفته از مدیریت کیفیت جامع تحت عنوان مدل‌های تعالی سازمانی EFQM (European foundation for quality management) و مدل‌های ریاضی تحلیل پوششی داده‌ها (Data envelopment analysis یا DEA)، مدلی برای ارزیابی عملکرد 27 درمانگاه شهرستان یزد ارایه گردد که ضمن دارا بودن مزایای هر دو روش، معایب آن‌ها را به حداقل برساند.
روش بررسی: مطالعه‌ی حاضر از نوع توصیفی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش از کلیه‌ی مسؤولان، کارکنان و پزشکان درمانگاههای شهرستان یزد در سال 1390 به تعداد 283 نفر تشکیل شد که 215 نفر به عنوان نمونه به روش در دسترس، پرسش‌نامه‌ی مربوط را تکمیل کردند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه‌ی استاندارد 50 سؤالی مدل سرامدی EFQM بود. استفاده از پرسش‌نامه‌ی مذکور در مطالعات فراوان مشابه، روایی آن را ثابت کرده است. برای تعیین پایایی پرسش‌نامه از ضریب Cronbach's alpha استفاده گردید که مقدار آن 89/0 می‌باشد. به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 17 و برای تعیین کارایی از نرم‌افزار DEAP استفاده شد.
یافته‌ها: از 27 درمانگاه انتخاب شده، درمانگاههای اکبری (09/1)، قائمیه (054/1)، شهرک صنعتی (04/1)، آزاد شهر (014/1)، کسنویه (06/1)، خاتم الانبیاء (41/1)، فاطمه‌ی زهرا (039/1)، مطهری (056/1)، پاک‌نژاد (03/1)، شاه‌ولی (016/1)، سپاه پاسداران (038/1)، کلینیک دندان‌پزشکی (043/1)، نیک‌پور (11/1) و کوثر (027/1) کارا و بقیه ناکارا بودند. در این میان درمانگاه خاتم‌الانبیاء (41/1) رتبه‌ی اول و رحمت آباد (89/0) رتبه‌ی آخر را در کارایی کسب کرده‌اند. به عبارت دیگر، بیش از نیمی از درمانگاههای این شهرستان (52 درصد) کارا بوده‌اند.
نتیجه‌گیری: مدیران درمانگاه‌ها می‌توانند با تلفیق دو مدل تحلیل پوششی داده‌ها و مدل‌های تعالی سازمانی که با هم یک مجموعه‌ی قوی ارزیابی عملکرد را تشکیل می‌دهند، در جهت ارزیابی درمانگاه‌ها به نحو واقع‌بینانه‌ای گام برداشته و آن‌ها را بهبود دهند. همچنین درمانگاههای ناکارا می‌توانند با تغییر در منابع انسانی و مالی (ورودی‌ها و خروجی‌ها) به سطح قابل قبولی از کارایی برسند.
الهه آزاد؛ سعیده کتابی؛ ایرج سلطانی؛ مجید باقرزاده
دوره 8، 7(ویژه نامه اقتصاد سلامت) ، بهمن و اسفند 1390، ، صفحه 938-947
چکیده
مقدمه: بیمارستان‌ها به عنوان مهم‌ترین واحدهای مصرف کننده‌ی منابع در بخش بهداشت و درمان در نظر گرفته می‌شوند و یکی از سازمان‌های اصلی ارایه‌ی خدمات بهداشتی درمانی هستند. بنابراین، توجه کامل به کارایی بخش‌های آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف این مطالعه، تحلیل کارایی بخش‌های مختلف بیمارستان شریعتی اصفهان با استفاده ...
بیشتر
مقدمه: بیمارستان‌ها به عنوان مهم‌ترین واحدهای مصرف کننده‌ی منابع در بخش بهداشت و درمان در نظر گرفته می‌شوند و یکی از سازمان‌های اصلی ارایه‌ی خدمات بهداشتی درمانی هستند. بنابراین، توجه کامل به کارایی بخش‌های آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف این مطالعه، تحلیل کارایی بخش‌های مختلف بیمارستان شریعتی اصفهان با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها (DEA یا Data envelopment analysis) بود.
روش بررسی: در این مطالعه‌ی تحلیلی، کارایی بخش‌های کلینیکی بیمارستان شریعتی اصفهان (15 بخش) با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها در سه ماهه‌ی اول سال 1389 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. برای این منظور، از مدل ورودی محور روش تحلیل پوششی داده‌ها، با فرض بازدهی متغیر نسبت به مقیاس استفاده شد و از دو ورودی یعنی تعداد تخت و تعداد پرسنل و سه خروجی یعنی درصد اشغال تخت، فعال بودن بخش و عملکرد بخش، برای بررسی استفاده گردید. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار DEA-Solver استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل پوششی داده‌ها نشان داد بخش‌های بیمارستان شریعتی، امکان حداقل 8 درصد ظرفیت افزایش کارایی بدون هیچ گونه افزایش در هزینه‌ها را دارند. به عبارت دیگر، وجود عوامل تولید مازاد در بیمارستان مشهود است.
نتیجه‌گیری: در روند پژوهش، بخش‌های کارا و ناکارا تعیین شدند. از بین 15 بخش، 7 بخش کارا و سایر بخش‌ها ناکارا بودند. برای بخش‌های ناکارا از تلفیقی از واحدهای کارا مجموعه‌های مرجع تعیین شدند و پیشنهادهایی جهت تخصیص مجدد منابع برای این بخش‌ها صورت گرفت.
