مدیریت اطلاعات سلامت
هدی معمارزاده؛ ناصر قدیری؛ مریم لطفی شهرضا
چکیده
مقدمه: شناسایی بیماران شبیه به یکدیگر بر اساس داده‌های پرونده الکترونیک سلامت آنها یک مکانیسم کلیدی در طراحی بسیاری از روش‌های هوشمند باهدف ارتقای کیفیت خدمات ارائه‌شده به بیماران و پژوهشگران است. شباهت در تشخیص‌های نهایی یکی از معیارهای شباهت بیماران است. یکی از ابزارهای اصلی در تعیین تشخیص‌های نهایی، پرونده الکترونیک بیمار ...
بیشتر
مقدمه: شناسایی بیماران شبیه به یکدیگر بر اساس داده‌های پرونده الکترونیک سلامت آنها یک مکانیسم کلیدی در طراحی بسیاری از روش‌های هوشمند باهدف ارتقای کیفیت خدمات ارائه‌شده به بیماران و پژوهشگران است. شباهت در تشخیص‌های نهایی یکی از معیارهای شباهت بیماران است. یکی از ابزارهای اصلی در تعیین تشخیص‌های نهایی، پرونده الکترونیک بیمار است. بخش مهمی از پرونده الکترونیک بیمار به داده‌های متنی مانند شرح‌حال بیمار و گزارش‌های مختلف اختصاص دارد که پردازش آنها به دلیل نداشتن ساختار، با چالش‌هایی مواجه است. بنابراین هدف مطالعه حاضر، طراحی یک مدل پردازش متن‌های بالینی به‌منظور شناسایی تشخیص‌های نهایی است.روش بررسی: در این پژوهش متن‌های خلاصه پرونده بیش از ۲۶۰۰۰ بیمار از پایگاه داده MIMIC-III با استفاده از روش‌های هوش مصنوعی در پردازش متن‌های بالینی به‌صورت بردار بازنمایی شده و از این بردارها به‌عنوان ورودی مدل پیش‌بینی کننده تشخیص استفاده‌شده است.یافته‌ها: با توجه به نتایج آزمایش‌ها برای معیار F1-score مدل BIO-BERT با 0.715 و سپس مدل SciBERT با 0.713 نسبت به سایر مدل‌ها پیشتاز بوده‌اند. همچنین نتایج نشان می‌دهد استفاده از روش‌های شناسایی موجودیت منجر به افزایش دقت مدل شده است.نتیجه‌گیری: مدل‌های بازنمایی که روی داده‌های خاص زیست پزشکی آموزش‌دیده‌اند می‌توانند برای نگاشت اطلاعات نهفته متن به بردارهای ریاضی قابل استنتاج مورداستفاده قرارگرفته و امکان به‌کارگیری داده‌های متنی را در مسائل پیش‌بینی هوشمند ازجمله برای پیش‌بینی گروه تشخیص نهایی و پیش‌بینی بازگشت مجدد بیمار را فراهم آورند.
فاطمه مکی‌زاده؛ محمد امین عرفان‌منش؛ فرزانه صرامی
چکیده
مقدمه: آلتمتریکس (دگرسنجه)، شاخص‌هایی هستند که می‌توانند در کنار مفاهیم سنتی علم‌سنجی که مبتنی بر تحلیل استنادی می‌باشند، به منظور بررسی اثرگذاری تولیدات علمی در محیط وب 2 مورد بهره‌برداری قرار گیرند. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان حضور مقاله‌های بین‌المللی حوزه انفورماتیک پزشکی و مدیریت اطلاعات سلامت در رسانه‌های اجتماعی و ...
بیشتر
مقدمه: آلتمتریکس (دگرسنجه)، شاخص‌هایی هستند که می‌توانند در کنار مفاهیم سنتی علم‌سنجی که مبتنی بر تحلیل استنادی می‌باشند، به منظور بررسی اثرگذاری تولیدات علمی در محیط وب 2 مورد بهره‌برداری قرار گیرند. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان حضور مقاله‌های بین‌المللی حوزه انفورماتیک پزشکی و مدیریت اطلاعات سلامت در رسانه‌های اجتماعی و تعیین بهره‌مندی محققان این حوزه از این رسانه‌ها و شناسایی مقالات برتر بر اساس نمره آلتمتریک انجام گرفت.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود که با رویکرد علم‌سنجی و بهره‌گیری از شاخص‌های آلتمتریکس انجام شد. جامعه پژوهش را 64 مجله در حوزه مدیریت اطلاعات سلامت و حوزه انفورماتیک پزشکی در پایگاه SJR (SCImago Journal Rank) و Scopus تشکیل داد. کلیه اطلاعات لازم مربوط به مجلات و مقالات مورد بررسی همچون نام مجله، نام مقاله، نمره آلتمتریک و... با مراجعه به Altmetric.com به دست آمد. از آزمون همبستگی Spearman جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده گردید.یافته‌ها: Mendeley، توییتر و Facebook از جمله رسانه‌های اجتماعی بودند که بیشترین میزان اشاره را دریافت کردند. بر اساس یافته‌ها، ارتباط معنی‌داری بین پوشش آلتمتریک (میزان حضور در محیط وب اجتماعی) و همچنین، سه شاخص عملکرد کیفی [SJR، SNIP (Source Normalized Impact per Paper) و CiteScore] وجود داشت. ضریب همبستگی برای سه شاخص به ترتیب 401/0، 248/0 و 285/0 به دست آمد.نتیجه‌گیری: رسانه‌های اجتماعی تأثیر مثبتی بر میزان استناد به مقالات علمی دارند. بنابراین، محققان حوزه انفورماتیک پزشکی و مدیریت اطلاعات سلامت می‌توانند با اشتراک‌گذاری آثار خود در رسانه‌های اجتماعی، میزان استناد به آنها را افزایش دهند. با توجه به قوی نبودن ضرایب همبستگی در مطالعه حاضر، می‌توان از شاخص‌های آلتمتریکس به عنوان مکمل شاخص‌های علم‌سنجی و نه جایگزین در ارزیابی پژوهش و محاسبه تأثیر علمی بهره برد.
مرضیه گل‌تاجی؛ عبدالرسول جوکار
دوره 14، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 71-77
چکیده
مقدمه: با توجه به قابلیت‌های سنجه‌های جایگزین و سرعت آنها در ارزیابی برون‌دادهای علمی و همچنین، اهمیت رسانه‌های اجتماعی در برقراری ارتباطات علمی و اشاعه یافته‌های پژوهشی، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین بهره‌مندی پژوهشگران حوزه انفورماتیک پزشکی از رسانه‌های اجتماعی و شناسایی مقالات برتر بر اساس نمره آلتمتریک و تعیین رابطه ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به قابلیت‌های سنجه‌های جایگزین و سرعت آنها در ارزیابی برون‌دادهای علمی و همچنین، اهمیت رسانه‌های اجتماعی در برقراری ارتباطات علمی و اشاعه یافته‌های پژوهشی، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین بهره‌مندی پژوهشگران حوزه انفورماتیک پزشکی از رسانه‌های اجتماعی و شناسایی مقالات برتر بر اساس نمره آلتمتریک و تعیین رابطه میان وجود مقاله‌های پژوهشگران در رسانه‌های اجتماعی و عملکرد استنادی آنها بود.روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی، با رویکرد علم‌سنجی و با استفاده از روش آلتمتریکس انجام گرفت. جامعه پژوهش را مقالات حوزه انفورماتیک پزشکی در سال 2014 که دارای شناساگر دیجیتالی اشیاء منتشر شده در چهار نشریه هسته بودند، تشکیل داد. هر مقاله با Altmetric.com مطابقت داده شد و از آزمون همبستگی Spearman جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده گردید.یافته‌ها: Mendeley، Twitter، Facebook، CiteULike، Blog، News outlet و Google Plus از جمله رسانه‌های اجتماعی بودند که بیشتر توسط پژوهشگران جهت به اشتراک‌گذاری برون‌دادهای علمی مورد استفاده قرار گرفتند. یافته‌ها حاکی از وجود رابطه معنی‌دار مثبتی بین بیشتر شاخص‌های آلتمتریکس و تعداد استنادات دریافتی در Web of Science بود.نتیجه‌گیری: رسانه‌های اجتماعی می‌توانند تأثیر مثبتی بر میزان استناد به مقالات علمی داشته باشند. بنابراین، محققان حوزه انفورماتیک پزشکی در جهت جستجوی بهتر اطلاعات و همچنین، افزایش استناد به فعالیت‌های علمی خود، می‌توانند از رسانه‌های اجتماعی استفاده نمایند. بدین منظور، آثار خود را در رسانه‌های اجتماعی مختلفی به اشتراک می‌گذارند.
علیرضا کاظمی؛ رضا ربیعی؛ حمید مقدسی؛ قاسم دیماذر
چکیده
مقدمه: سیستم اطلاعات داروخانه، یکی از زیرسیستم‌های سیستم اطلاعات بیمارستان می‌باشد. در پژوهش حاضر، سیستم اطلاعات داروخانه بیمارستان‌های تابعه سه دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: این مطالعه کاربردی به روش توصیفی در سال 1393 انجام شد و در آن پنج سیستم اطلاعات داروخانه در بیمارستان‌های تابعه سه دانشگاه ...
بیشتر
مقدمه: سیستم اطلاعات داروخانه، یکی از زیرسیستم‌های سیستم اطلاعات بیمارستان می‌باشد. در پژوهش حاضر، سیستم اطلاعات داروخانه بیمارستان‌های تابعه سه دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: این مطالعه کاربردی به روش توصیفی در سال 1393 انجام شد و در آن پنج سیستم اطلاعات داروخانه در بیمارستان‌های تابعه سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، بر اساس شرکت‌های نرم‌افزاری طرف قرارداد با این دانشگاه‌ها، انتخاب و ارزیابی گردید. داده‌ها با استفاده از فهرست وارسی (متشکل از معیارهای عمومی و اختصاصی) و از طریق مشاهده جمع‌آوری شد. روایی محتوایی فهرست وارسی، از طریق نظرخواهی از 6 نفر از صاحب‌نظران موضوعی مورد تأیید قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی گزارش گردید. یافته‌ها: در بررسی معیارهای عمومی نرم‌افزار، تنها دو سیستم از قابلیت محدود کردن تلاش‌های مکرر برای دسترسی غیر مجاز برخوردار بودند. بررسی معیارهای اختصاصی مشخص نمود که معیارهای مدیریت ایمنی بیمار مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین، این سیستم‌ها فاقد ارتباط با سیستم اطلاعات شرکت‌های تولید کننده و وارد کننده دارو بودند. نتیجه‌گیری: معیارهای درمانی از جمله مدیریت ایمنی بیمار، در طراحی و تولید سیستم‌ها لحاظ نشده و بیشتر جنبه‌های مالی مورد توجه قرار گرفته بود. استفاده مؤثر و کارامد از این سیستم‌ها، مستلزم لحاظ نمودن ابعاد عمومی و اختصاصی به هنگام تولید و توسعه سیستمهای اطلاعات داروخانه می‌باشد.
لیلا احمدیان؛ صدریه حاج اسمعیل گوهری؛ رضا خواجویی
دوره 13، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 71-77
چکیده
مقدمه: مطالعات متعددی سیستمهای اطلاعات سلامت را ارزیابی نموده، اما اغلب مطالعات از قالب استانداردی برای گزارش یافته‌ها استفاده نکرده‌اند. هدف از انجام این پژوهش، تعیین میزان مطابقت مقالات ارزیابی سیستمهای اطلاعات سلامت به چاپ رسیده در مجلات فارسی با دستورالعمل گزارش مطالعات ارزیابی انفورماتیک سلامت (Statement on Reporting of Evaluation Studies ...
بیشتر
مقدمه: مطالعات متعددی سیستمهای اطلاعات سلامت را ارزیابی نموده، اما اغلب مطالعات از قالب استانداردی برای گزارش یافته‌ها استفاده نکرده‌اند. هدف از انجام این پژوهش، تعیین میزان مطابقت مقالات ارزیابی سیستمهای اطلاعات سلامت به چاپ رسیده در مجلات فارسی با دستورالعمل گزارش مطالعات ارزیابی انفورماتیک سلامت (Statement on Reporting of Evaluation Studies in Health Informatics یا STARE-HI) بود. روش بررسی: در مطالعه مروری حاضر، مقالات مرتبط با ارزیابی سیستمهای اطلاعات سلامت توسط یک چک‌لیست، با 51 اصل دستورالعمل STARE-HI مطابقت داده شد. این مقالات با استفاده از ترکیب دو دسته کلید واژه مربوط به مطالعات ارزیابی و سیستمهای اطلاعات سلامت بدون محدودیت زمانی تا سال 1391 از پایگاه‌های فارسی Iranmedex، Magiran و SID استخراج شد. در نهایت، داده‌ها بر اساس 13 بخش اصلی دستورالعمل دسته‌بندی و گزارش گردید. یافته‌ها: از مجموع 727 مقاله بازیابی شده از پایگاه‌ها، 36 مقاله با اهداف پژوهش مرتبط بودند. بخش مقدمه در همه مقالات آمده بود، اما بخش سهم نویسندگان و تضاد منافع در هیچ مقاله‌ای ذکر نشده بود. میانگین رعایت اصول دستورالعمل در کل مقالات مورد مطالعه 40/71 درصد، کمترین آن 94/52 درصد و بیشترین آن 35/82 درصد بود. نتیجه‌گیری: شیوه نگارش و ساختار مطالعات ارزیابی سیستمهای اطلاعات سلامت نیاز به ارتقا دارد. با ذکر اطلاعات ضروری در مقالات و استفاده از دستورالعمل موجود در طراحی راهنمای نویسندگان مجلات، می‌توان کیفیت گزارش مطالعات در این حوزه را بهبود بخشید. بهبود شیوه گزارش مقالات می‌تواند باعث به کارگیری بیشتر و بهتر نتایج پژوهش‌های انجام شده و افزایش استناد به آنها گردد.
ایزت ماسیک؛ روسمیر بالجیک؛ جاسمین الجبگویک؛ سبیجا ایزت بگویک
دوره 10، شماره 4 ، آبان 1392، ، صفحه 528-537
چکیده
مقدمه: با تمام پیشرفت‌هایی که امروزه در زمینه‌ی پزشکی اتفاق می‌افتد، امکان استفاده از فن‌آوری اطلاعات مدرن بزرگترین سود محسوب می‌شود. پزشکی امروزه با استفاده‌ی گسترده از اطلاعات و فن‌آوری ارتباطات information and communication technologies (ICT) نظیر، گوشی‌های تلفن همراه، تله تکس، فکس و پست الکترونیکی (ایمیل) شناخته می‌شود. شبکه‌ی کامپیوتری جهانی ...
بیشتر
مقدمه: با تمام پیشرفت‌هایی که امروزه در زمینه‌ی پزشکی اتفاق می‌افتد، امکان استفاده از فن‌آوری اطلاعات مدرن بزرگترین سود محسوب می‌شود. پزشکی امروزه با استفاده‌ی گسترده از اطلاعات و فن‌آوری ارتباطات information and communication technologies (ICT) نظیر، گوشی‌های تلفن همراه، تله تکس، فکس و پست الکترونیکی (ایمیل) شناخته می‌شود. شبکه‌ی کامپیوتری جهانی به تعدادی از پایگاه‌های داده با اطلاعات کتابشناختی، اپیدمیولوژیک، تصویر و اطلاعات دیگر -که به‌طور فزاینده‌ای بر اهمیت استفاده از اینترنت در پزشکی تأکید دارد- اجازه‌ی دسترسی می‌دهد. سیستم‌هایی برای ارزیابی وضعیت سلامت و تشخیص بیماری‌ها و سیستم‌هایی به منظور حمایت از عملکرد بالینی بر روی اینترنت در دسترس می‌باشند. هدف از این بررسی برآورد این بود که، چه تعداد از دانشجویان آماده‌ی پذیرش دانش با استفاده از انفورماتیک پزشکی برای کار در آینده هستند و کدام قسمت‌ها از انفورماتیک پزشکی در عملکرد پزشکان آینده حائز اهمیت است. روش بررسی: پژوهش در میان دانشجویان سال ششم دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه سارایوو در سال‌های 10/2009 و 13/2012 از طریق پرسشنامه با هدف خاص انجام شد. این پرسشنامه به طور کامل ناشناس بود و پنج طبقه از داده‌های دربرگیرنده‌ی متغیرهای مربوطه که توسط نویسنده برای اولین بار تهیه شد را شامل شد. برای ارزیابی نظرات مقیاس لیکرت مورد استفاده قرار گرفت. یافته‌ها: بازخورد دانشجویان در مورد آموزش در زمینه‌ی انفورماتیک پزشکی بیشتر شده بود، به‌طوری که دانشجویان در سال 2009/2008 معتقد بودند که باید کار عملی بر روی کامپیوتر وآموزش و یادگیری از طریق اینترنت و از راه دور وجود داشته باشد. دانشجویان در هر دو نظرسنجی به توافق رسیدند که آنها باید دانش خود را در مورد پایگاه داده بهبود بخشند، اما در سال 2009 نیاز آنها به بهبود دانش خود در مورد افیس ام اس و اینترنت بیش از دو برابر سال جاری بود. نتیجه‌گیری: دسترسی به اطلاعات مفید پزشکی برای کاربران مراقبت بهداشتی، پزشکان و دیگر پرسنل مراقبت بهداشتی در مؤسسات بهداشتی مختلف در هر نقطه از سیاره‌ی زمین راحت‌تر شده است. همه‌ی آنها این قدرت را دارند که با سرعت زیاد و به‌راحتی به جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات از مناطق محلی خود و حتی فراتر از آن بپردازند. واژه‌های کلیدی: انفورماتیک پزشکی؛ تکنولوژی اطلاعات؛ دانش- نگرش- عملکرد؛ دانشکده‌های پزشکی؛ دانشجویان
منیژه آریایی؛ افشین صرافی نژاد؛ جمیله کوتی؛ زهرا مهدی‌پور؛ کامبیز بهاء‌الدین بیگی
دوره 9، شماره 5 ، آذر و دی 1391، ، صفحه 711-723
چکیده
م
قدمه: سیستمهای رایانه‌ای پشتیبان تصمیم در پزشکی می‌توانند در کاهش انواع خطاهای پزشکی در برخی فرایندهای درمان مؤثر باشند. هدف از این پژوهش، شناسایی دیدگاه‌های پزشکان و پرستاران در زمینه‌ی کاربرد عملی این سیستم‌ها برای پیش‌گیری یا کاهش بروز خطاها بود.
روش بررسی: مطالعه‌ی مقطعی حاضر به مدت دو ماه در بیمارستان‌های آموزشی ...
بیشتر
م
قدمه: سیستمهای رایانه‌ای پشتیبان تصمیم در پزشکی می‌توانند در کاهش انواع خطاهای پزشکی در برخی فرایندهای درمان مؤثر باشند. هدف از این پژوهش، شناسایی دیدگاه‌های پزشکان و پرستاران در زمینه‌ی کاربرد عملی این سیستم‌ها برای پیش‌گیری یا کاهش بروز خطاها بود.
روش بررسی: مطالعه‌ی مقطعی حاضر به مدت دو ماه در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاهی کرمان در سال 1389 انجام شد. نمونه‌گیری به روش آسان و با استفاده از دو پرسش‌نامه‌ی پژوهشگر ساخته‌ی معتبر و پایا به صورت تحویل حضوری میان 100 پزشک و پرستار توزیع گردید. نظرسنجی در مورد برخی جنبه‌های مهم درمان و مراقبت‌های پرستاری قابل پیش‌گیری توسط سیستمهای هشدار دهنده یا یادآورنده صورت گرفت. سپس داده‌ها به وسیله‌ی نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 17 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: 65 زن و 35 مرد پرسش‌نامه‌ها را پاسخ دادند. 86 درصد پزشکان و 90 درصد پرستاران به امکان بروز خطاهای پزشکی در محل کارشان معتقد و 88 درصد کل افراد موافق بودند که نصب سیستم رایانه‌ای کارامد سبب کاهش خطا خواهد شد. از نظر بیشتر پاسخگویان، تأثیر سیستمهای رایانه‌ای بر کاهش بروز زخم بستر و آمبولی، حذف مشکل دست‌خط ناخوانای پزشکان، کیفیت بهتر خدمات با دسترسی به اطلاعات روزامد، کاهش احتمال بروز آلرژی یا تداخل دارویی و بهبود کیفیت تجویز با دسترسی به سوابق دارویی بیمار مثبت ارزیابی گردید. مهم‌ترین اولویت‌های پزشکان به ترتیب امکان دسترسی به اطلاعات روزامد، هشدار در مورد آلرژی‌های شدید دارویی و تداخلات دارویی و از دید پرستاران امکان یادآوری برای پیش‌گیری از زخم بستر، بروز آمبولی و امور مهم در زمان شلوغی بخش بود.
نتیجه‌گیری: کادر درمانی بیمارستان‌های آموزشی کرمان نیز به اثربخشی سیستمهای رایانه‌ای پشتیبان تصمیم اعم از هشدار دهنده و یاد آورنده و یا ثبت دستورات به صورت کامپیوتری اعتقاد دارند و توجه به نظرات آنان و پژوهش‌های مشابه، می‌تواند در جهت توسعه‌ی استفاده از این سیستم‌ها مؤثر باشد.
