نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نسرین نصیری‌پور ¹
• محسن نوکاریزی ²
• معصومه تجعفری ³

¹ کارشناس ارشد، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² دانشیار، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³ استادیار، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

مقدمه: کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی برای دسترسی به اطلاعات مورد نیاز خود و پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی مراجعان، باید از مهارت‌های سواد اطلاعاتی مطلوبی برخوردار باشند. از این‌رو، پژوهش حاضر به تعیین وضعیت مهارت‌های سواد اطلاعاتی و سطوح سه‌گانه آن و همچنین، عوامل مرتبط با آن در میان کتابداران دانشگاه‌های علوم پزشکی مشهد و فردوسی مشهد پرداخت. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بود که به روش پیمایشی انجام شد. 80 نفر به عنوان نمونه نهایی از همه کتابداران شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه‌های مذکور که با مدرک تحصیلی کارشناسی یا کارشناسی ارشد رشته‌های کتابداری یا غیر کتابداری مشغول به کار بودند (102 نفر)، با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای غیر نسبتی انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که از نظر روایی مورد تأیید قرار گرفت و ضریب پایایی پرسش‌نامه نیز با استفاده از ضریب Cronbach¢s alpha برابر با 86/0 تأیید گردید. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی (توزیع درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون‌های t، Independent t، ANOVA و Duncan) در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: وضعیت سواد اطلاعاتی کتابداران جامعه مورد بررسی، پایین‌تر از حد مطلوب بود؛ به گونه‌ای که هیچ یک از سطوح مقدماتی، پایه و پیشرفته سواد اطلاعاتی کتابداران در حد مطلوبی قرار نداشت. میانگین نمرات سواد اطلاعاتی کتابداران رشته‌های تحصیلی کتابداری و کتابداری پزشکی به طور معنی‌داری بالاتر از میانگین نمرات سواد اطلاعاتی کتابداران سایر رشته‌ها بود. همچنین، میانگین نمرات سواد اطلاعاتی کتابداران دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد از میانگین نمرات کتابداران دارای مدرک تحصیلی کارشناسی، بالاتر بود. تفاوت معنی‌داری بین میانگین نمرات سواد اطلاعاتی کتابداران بر حسب سابقه خدمت مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر وضعیت نامطلوب مهارت‌های سواد اطلاعاتی و سطوح سه‌گانه آن را در میان کتابداران مشخص نمود و عوامل مؤثر بر تقویت سواد اطلاعاتی را پیش روی برنامه‌ریزان و مدیران کتابخانه‌های این دو دانشگاه قرار داد. 

کلیدواژه‌ها

• سواد اطلاعاتی
• کتابداران
• کتابخانه‌ها
• دانشگاه علوم پزشکی مشهد
• دانشگاه فردوسی مشهد

عنوان مقاله [English]

Information Literacy Skills and Related Factors among Librarians of Mashhad ‎University ‎of Medical Sciences and Ferdowsi University of Mashhad, Iran‎

نویسندگان [English]

• Nasrin Nasiripour ¹
• Mohsen Nowkarizi ²
• Masoumeh Tajafari ³

¹ Department of Knowledge and Information Science, ‎MSc, Knowledge and Information Science, School of Education and Psychology, Ferdowsi ‎University of Mashhad, Mashhad, Iran

² Associate Professor, Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, ‎School of Education and ‎Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, ‎Mashhad, Iran

³ Assistant Professor, Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, ‎School of Education and ‎Psychology, Ferdowsi University of Mashhad, ‎Mashhad, Iran

چکیده [English]

Introduction: Librarians in academic libraries should have suitable information literacy skills in order to ‎access the information they need and meet the needs of their clients. Hence, the present study ‎aimed to evaluate and determine the status of the three levels of information literacy skills ‎and their related factors among librarians of Mashhad University of Medical Sciences and ‎Ferdowsi University of Mashhad, Iran. Methods: This applied research was conducted through survey method. The study population consisted ‎of all librarians with a bachelor’s degree or master's degree in librarianship or non-librarianship ‎fields working in the abovementioned university libraries (n = 120). Through non-proportional ‎stratified random sampling method, 80 individuals were selected as the final sample. The ‎assessment tool was a researcher-made questionnaire the validity and reliability (Cronbach's ‎alpha = 0.86) of which were confirmed. Data were analyzed through descriptive statistics ‎‎(frequency distribution, mean and standard deviation) and inferential statistics (one-sample t-‎test, independent t-test, ANOVA, and Duncan's post hoc test) in SPSS software. Results: The librarians’ information literacy status was less than desirable; neither of the elementary, ‎basic, and advanced levels of information literacy had desirable scores among the librarians. ‎The mean scores of information literacy of librarians with degrees in librarianship and medical ‎librarianship were significantly higher than that of librarians with other degrees. Moreover, the ‎mean information literacy score of librarians with a master’s degree was higher than that of ‎librarians with a bachelor’s degree. There was no significant difference between the mean ‎information literacy scores of librarians based on their work experience. Conclusion: The results of this study showed the undesirable status of information literacy and its three ‎levels among librarians. Moreover, it indicated the effective factors for improving information ‎literacy among librarians for the planners and administrators of the libraries of these two ‎universities.

کلیدواژه‌ها [English]

• Information Literacy
• Librarians
• Libraries
• Mashhad University of Medical Sciences
• ‎Ferdowsi University of Mashhad