نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید داود نصراله‌‌ پور شیروانی ¹
• محمد اسماعیل مطلق ²
• محمد شریعتی ³
• پری حاجی سیدعزیزی ⁴

¹ استادیار، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران

² استاد، متخصص اطفال، گروه اطفال، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران

³ دانشیار، پزشکی اجتماعی، گروه پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

⁴ کارشناس ارشد، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، معاونت بهداشت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: برنامه استراتژیک با شناسایی و تحلیل دقیق، عمیق و گسترده محیط داخلی و خارجی، بستر مناسبی را برای بهبود عملکرد سازمانی فراهم می‌کند. این مطالعه به منظور تدوین و عملیاتی شدن برنامه استراتژیک در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور صورت گرفت.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت تحلیلی- مقطعی در سال 92-1391 انجام گردید. جامعه پژوهش، معاونت بهداشتی 13 دانشگاه‌ علوم پزشکی کشور بود که به صورت سهمیه‌ای و تصادفی منظم انتخاب شد. در دانشگاه‌های منتخب، همه مدیران و کارشناسان به صورت سرشماری مورد پرسشگری قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرس‍‍ش‌نامه محقق ساخته شامل 8 سؤال فردی و سازمانی و 6 سؤال در زمینه تدوین، اجرا، ارزیابی و اثربخشی برنامه استراتژیک بود که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های مرتبط آماری و با سطح معنی‌داری 05/0 > α در نرم‌افزار SPSS  تجزیه و تحلیل شد.یافته‌ها: از نظر 267 مدیر و کارشناس مورد مطالعه، از 5 نمره کل، سطح مشارکت گرفت‍‌‌ن مدیران و کارشناسان در تدوین برنامه استراتژیک 4/1 ± 9/2، سطح اطلاع‌رسانی محتوا و اهداف برنامه استراتژیک 3/1 ± 8/2، سطح توجیه نمودن مدیران و کارشناسان 2/1 ± 6/2، سطح هم‌راستایی برنامه عملیاتی با برنامه استراتژیک 2/1 ± 2/3، سطح ارزیابی و اصلاح برنامه استراتژیک 0/1 ± 3/2 و سطح اثربخشی برنامه استراتژیک 1/1 ± 5/2 بود. بین سطح تدوین، اجرا، ارزیابی و اثربخشی برنامه استراتژیک و تیپ‌بندی دانشگاه‌ها تفاوت آماری معنی‌داری وجود داشت (05/0 > P).نتیجه‌گیری: سطح هم‌راستایی برنامه عملیاتی با برنامه استراتژیک در حد متوسط و بقیه موارد پایین‌تر از حد متوسط به دست آمد. بنابراین، پیشنهاد می‌شود که در بازنگری بعدی برنامه استراتژیک، برنامه‌های مداخله‌ای طراحی و اجرا گرددواژه‌های کلیدی: برنامه استراتژیک؛ ارزیابی؛ اثربخشی؛ دانشگاه  

عنوان مقاله [English]

The Strategic Plan of Iranian Medical Sciences Universities: From Theory to Practice

نویسندگان [English]

• Seiyed Davood Nasrollapour-Shirvani ¹
• Mohammad Esmaeil Motlagh ²
• Mohammad Shariati ³
• Pari Haji-Seiyed Azizi ⁴

¹ Assistant Professor, Health Services Management, Social Determinants of Health Research Center, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran

² Professor, Pediatricians, Department of Pediatrics, School of Medicine, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran

³ Associate Professor, Community Medicine, Department of Community Medicine, School of Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

⁴ MSc, Population, Health Services Management, Family, and School Health Office, Department of Health, Ministry of Health and Medical Education, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction: A strategic plan provides the context for improving organizational performance by accurate, extensive, and in-depth identification and analysis of interior and exterior environments. This study was performed to develop and execute a strategic plan at the Medical Sciences Universities of Iran.Methods: This analytical and cross-sectional study was performed in 2012-2013. The study population was selected through systematic random and quota sampling and consisted of the vice-chancellery of health of 13 medical universities. In the selected universities, all managers and experts were interviewed trough census method. The data collection tool was a researcher-made questionnaire including 8 individual and organizational questions and 6 questions on the formulation, implementation, evaluation, and effectiveness of strategic plans. The validity and reliability of the questionnaire was confirmed. The data were analyzed in SPSS software using the related statistical tests with the significant level of α > 0.05.Results: From the point of view of 267 managers and experts, the participation level of administrators and managers in the formulation of a strategic plan was 2.9 ± 1.4, from a total of 5 scores. The level of informative content and objectives of the strategic plan was 2.8 ± 1.3. The level of assurance of managers and experts was 2.6 ± 1.22. The level of alignment of the strategic plan with the operational plan was 3.2 ± 1.2. The level of evaluation and revision of the strategic plan was 2.3 ± 1.2. The level of its effectiveness was 2.5 ± 1.1. There was a significant difference between the formulation, implementation, evaluation, and effectiveness levels of the strategic plan and university types (p > 0.05).Conclusion: This study showed that the level of alignment of the strategic plan with the operational plan was average, and the rest of the factors were lower than average. Therefore, it is recommended that in the future revision of the strategic plan, intervention programs be designed and implemented.