Letter to Editor
مدیریت اطلاعات سلامت
پیمان ادیبی؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ محمدرضا هاشمیان
چکیده
اطلاعات قابل اعتماد نقش مهمی در نظام سلامت دارند. با این وجود، گاهی جامعه با تحریف حقایق، دستکاری اطلاعات، به اشتراک گذاشتن اطلاعات بدون درک عواقب آن، و انتشار اخبار جعلی که انواعی از اختلالات اطلاعاتی هستند، مواجه است. Wardle وDerakhshan اختلالات اطلاعاتی را به سه دسته: «اطلاعات نادرست(Misinformation)»، «اطلاعات فریبنده(Disinformation)« و ...
بیشتر
اطلاعات قابل اعتماد نقش مهمی در نظام سلامت دارند. با این وجود، گاهی جامعه با تحریف حقایق، دستکاری اطلاعات، به اشتراک گذاشتن اطلاعات بدون درک عواقب آن، و انتشار اخبار جعلی که انواعی از اختلالات اطلاعاتی هستند، مواجه است. Wardle وDerakhshan اختلالات اطلاعاتی را به سه دسته: «اطلاعات نادرست(Misinformation)»، «اطلاعات فریبنده(Disinformation)« و «بداطلاعات(Malinformation)» طبقه‌بندی کرده‌اند (1).برخلاف اطلاعات فریبنده که مبتنی بر اطلاعات کاملاً نادرست هستند، بداطلاعات سلامت از اطلاعات متقن و قابل قبول پزشکی اما مشروط به شرایط خاص و یا اطلاعات نسبتاً درست سلامت استفاده می‌کند. این اطلاعات بدون در نظر گرفتن بافت اولیه یا در یک بافت نادرست ارائه میشوند تا افرادی که با آن مواجه میشوند را به سمت برداشت‌ها و نتیجه‌گیری‌های نادرست یا گمراه‌کننده هدایت کند. در واقع، بد اطلاعات، اطلاعات صحیح با پیکربندی مجدد (Reconfigured true information) است. هنگامی که پس‌زمینه یا بافت مانند زمان، مکان یا حریم خصوصی در نظر گرفته نمی‌شود، می‌تواند ادراکی در تضاد با واقعیت ایجاد کند و به افراد، سازمان‌ها و درک جمعی آسیب برساند (2). نکته مهم در گردش بداطلاعات سلامت، قصد و نیت فرستنده اطلاعات یا پیام است که به طور عمد و با سوء‌نیت و به منظور ایجاد آسیب واقعی یا ایجاد تهدید آسیب واقعی به شخص، سازمان یا کشور انجام می‌شود. بنابراین، در ترویج بداطلاعات، قصد فرد برای آسیب رساندن قطعی است، نه تصادفی که می‌تواند برای سایرین مضر و حتی خطرناک باشد و در عین حال جنبه مجرمانه نیز داشته باشد (3).
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
ندا برهانی مغانی؛ مرضیه معراجی؛ الهه هوشمند؛ سمیه فضائلی؛ مرجان وجدانی؛ زهرا ابن حسینی
چکیده
مقدمه:. با توجه به آغاز پیاده سازی نسخه نویسی الکترونیکی در کشور، مطالعه حاضر با هدف تبیین چالش های حین اجرای نسخه نویسی الکترونیکی از منظر پزشکان انجام گردید.روش بررسی این مطالعه به روش کیفی از طریق انجام مصاحبه با پزشکان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1401 انجام شد. مشارکت کنندگان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند بعد از ...
بیشتر
مقدمه:. با توجه به آغاز پیاده سازی نسخه نویسی الکترونیکی در کشور، مطالعه حاضر با هدف تبیین چالش های حین اجرای نسخه نویسی الکترونیکی از منظر پزشکان انجام گردید.روش بررسی این مطالعه به روش کیفی از طریق انجام مصاحبه با پزشکان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1401 انجام شد. مشارکت کنندگان به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند بعد از انجام سه مصاحبه عمیق سوالات مصاحبه استخراج گردید. مصاحبه های نیمه ساختاریافته بعد از انجام، ضبط و پیاده سازی شدند، به منظور تحلیل آنها از روش تحلیل محتوا و نرم افزار مکس کیو نسخه10 استفاده گردید.یافته ها: در این مطالعه چالش ها در 2 طبقه اصلی شامل طبقه سازماندهی و طبقه زیرساخت دسته بندی شدند. چالش های سازماندهی ؛ چالش های مربوط به بیمه، ارجاع بیماران، آموزش و اطلاع رسانی به ذینفعان، نظارت و چالش های زیرساخت، رابط کاربری و پایگاه داده بودند. چالش های اصلی اجرای نسخه نویسی الکترونیک مربوط به قطعی و کندی سامانه ها و اینترنت و وجود سامانه های متعدد برای بیمه ها بود.نتیجه گیری: چالش های زیرساختی که از جمله موانع مهم در مسیر اجرای کامل طرح نسخه نویسی الکترونیکی محسوب می شود باید رفع گردد، به منظور بهبود مشکلات اجرا بایستی پایش مستمر سامانه ها ی نسخه نویسی مد نظر قرار گیردو نتایج بلافاصله اعمال گردد، به طور کلی اصلاح زیرساخت ها، یکپارچه نمودن سامانه های بیمه و استفاده از امضای الکترونیک و استانداردهای نسخه الکترونیکی و ارائه آموزش های کاربردی پیشنهاد می گردد.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
صبا پایدار؛ غلامعلی رئیسی اردلی؛ حسین رئیسی دزکی
چکیده
مقدمه: امروزه، بیمارستان‌ها با چالش‌هایی مانند ازدحام در بخش اورژانس و افزایش بی‌نظمی و اختلال در کار پرسنل مواجه هستند که سبب افزایش نارضایتی بیماران می‌شود. با پیشرفت هوش مصنوعی و گسترش علم داده‌کاوی، پیش‌بینی پذیرش بیماران اهمیت زیادی پیدا کرده است. هدف این پژوهش، پیش‌بینی پذیرش بیماران بخش اورژانس در بیمارستان امام‌علی ...
بیشتر
مقدمه: امروزه، بیمارستان‌ها با چالش‌هایی مانند ازدحام در بخش اورژانس و افزایش بی‌نظمی و اختلال در کار پرسنل مواجه هستند که سبب افزایش نارضایتی بیماران می‌شود. با پیشرفت هوش مصنوعی و گسترش علم داده‌کاوی، پیش‌بینی پذیرش بیماران اهمیت زیادی پیدا کرده است. هدف این پژوهش، پیش‌بینی پذیرش بیماران بخش اورژانس در بیمارستان امام‌علی (ع) شهرکرد است.روش بررسی: در این پژوهش، 2180 پرونده بیماران بخش اورژانس بیمارستان مورد بررسی قرار گرفت و اطلاعات اولیه بیماران شامل مشخصات فردی، علائم حیاتی بیمار و سطح تریاژ که توسط پرستاران در فرم تریاژ ثبت شده بود، استخراج شد. با استفاده از ماتریس مقایسات زوجی، ویژگی‌های مؤثر توسط خبرگان انتخاب شدند. سپس با استفاده از الگوریتم‌های بیز ساده، درخت تصمیم، جنگل تصادفی و ماشین بردار پشتیبان، داده‌ها طبقه‌بندی شدند.یافته‌ها: از بین ۱۴ ویژگی جمع‌آوری شده، ۹ ویژگی منتخب توسط خبرگان انتخاب شد و نتایج نشان داد که الگوریتم جنگل تصادفی با دقت ۲/۹۲ درصد و حساسیت 96 درصد و صحت 3/86 درصد نسبت به الگوریتم‌های بیز ساده ، ماشین بردار پشتیبان و درخت تصمیم بهترین عملکرد را در پیش‌بینی پذیرش بیماران این مطالعه موردی داشته است.نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که دقت مدل‌های یادگیری ماشین با استفاده از نظرات خبرگان در انتخاب ویژگی‌ها بیشتر می‌شود و و با توجه به حوزه مورد مطالعه، الگوریتم‌های یادگیری ماشین نتایج متفاوتی دارند که در این مطالعه الگوریتم جنگل تصادفی بهترین عملکرد را در پیش‌بینی پذیرش بیماران داشته است.
مقالات پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
سپیده رضائی؛ سید مجتبی حسینی؛ خلیل علی محمدزاده
چکیده
مقدمه: افزایش روز افزون خطاهای پزشکی ضرر‌های جانی و مالی زیادی به نظام سلامت وارد کرده که می‌تواند ناشی از عدم مدیریت درست این خطاها و بررسی علت آنها باشد. از سویی، مدیریت این خطاها در شاخه سایبرنتیک و پیاده سازی کارکردهای آن نیز عامل موثر بر این قبیل مشکلات است. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه مدیریت سایبرنتیک و خطاهای پزشکی انجام ...
بیشتر
مقدمه: افزایش روز افزون خطاهای پزشکی ضرر‌های جانی و مالی زیادی به نظام سلامت وارد کرده که می‌تواند ناشی از عدم مدیریت درست این خطاها و بررسی علت آنها باشد. از سویی، مدیریت این خطاها در شاخه سایبرنتیک و پیاده سازی کارکردهای آن نیز عامل موثر بر این قبیل مشکلات است. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه مدیریت سایبرنتیک و خطاهای پزشکی انجام شد.
روش بررسی: روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده‌ها نیز توصیفی تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش پزشکان و پرستاران از چهار بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۴۰۲ به تعداد ۱۷۰ نفر بودند و حجم نمونه آماری تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به‌دست آورده شد. مهمترین ابزار در روش میدانی پرسشنامه و چک لیست بود. در راستای سنجش متغییر مدیریت سایبرنتیک از پرسشنامه قربانی‌زاده (۱۳۸۹) و متغییر خطاهای پزشکی که در ۵ بعد عملکردی، بازبینی، بازیابی، تبادل اطلاعات(ارتباطی) و انتخابی بررسی شد از چک لیست شرپا (۱۹۸۶) استفاده شد. در این مطالعه از همسبتگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش از نرم‌افزار۲۴ SPSS- استفاده گردید.
یافته‌ها: بین مولفه‌های مدیریت سایبرنتیک و خطاهای پزشکی رابطه معنا داری وجود دارد. مدیریت سایبرنتیک بر خطاهای عملکردی (۰۰۹/۰ p-value=)، بازبینی (۰۱۱/۰ (p-value= ، بازیابی (۰۰۱/۰ (p-value=و خطاهای ارتباطی (۰۱۴/۰ (p-value= تاثیرگذار است و بر خطاهای انتخابی(۷۹۶/۰ p-value= ) اثری ندارد.
نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن بود که پیاده‌سازی هر چه بیشتر ویژگی‌های مدیریت سایبرنتیک در مراحل مختلف بروز خطاهای پزشکی می‌تواند باعث کاهش بروز خطاهای عملکردی (ناشی از عملکرد ناقص یا اشتباه یا عدم عمل)، بازبینی (بررسی اطلاعات بصورت ناقص یا عدم انجام یا اشتباه)، بازیابی (ناشی از دسترسی ناقص و اشتباه به اطلاعات یا عدم آن)، ارتباطی (ناشی از عدم تبادل اطلاعات یا ناقص انجام شدن یا اشتباه در آن ) و انتخابی (ناشی از اشتباه در انتخاب یا حذف انتخاب) شود.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
نجمه ناظری؛ علی شعبانی؛ مصطفی حسینی گلکار؛ علیرضا نوروزی
چکیده
مقدمه: ارزیابی تحقیقات علوم پزشکی، به شدت به سمت ارزیابی اثرگذاریاجتماعی پیش می‌روند. هدف پژوهش شناسایی مؤلفه‌های مدل اثرگذاریاجتماعی کاربست تحقیقات پزشکی است.روش بررسی: پژوهش برای اولین بار، با رویکرد کیفی فراترکیب به بررسی نظام‌مند و تحلیل پژوهش‌های انجام شده (8 منبع فارسی و 29 منبع انگلیسی با موضوع اثرگذاری اجتماعی کاربست ...
بیشتر
مقدمه: ارزیابی تحقیقات علوم پزشکی، به شدت به سمت ارزیابی اثرگذاریاجتماعی پیش می‌روند. هدف پژوهش شناسایی مؤلفه‌های مدل اثرگذاریاجتماعی کاربست تحقیقات پزشکی است.روش بررسی: پژوهش برای اولین بار، با رویکرد کیفی فراترکیب به بررسی نظام‌مند و تحلیل پژوهش‌های انجام شده (8 منبع فارسی و 29 منبع انگلیسی با موضوع اثرگذاری اجتماعی کاربست تحقیقات پزشکی) پرداخت. بازه زمانی پژوهش 1990 میلادی تا ژوئن 2022 میلادی برای مقالات خارجی و 1377 تا خرداد 1401 شمسی برای مقالات فارسی است. بر همین اساس 37 منبع از میان منابع موجود برگزیده و تحلیل شدند. به منظور اعتبارسنجی نتایج از ضریب کاپا استفاده شد. سپس بر اساس نتایج حاصل از آن، چارچوب مفهومی شامل مفاهیم و مقولهها در هر یک از منابع مورد بررسی ارائه شد.یافته‌ها: در نتیجه تحلیل مطالعات انجام شده، یافته‌های پژوهش با 147 کد، 24 مفهوم، 12 مقوله و 6 مضمون شامل «حکمرانی دانش و پژوهش، تولید و تبادل دانش، انتشار و انتقال دانش، بسیج دانش، ترویج دانش و کاربست دانش» است.نتیجه‌گیری: چارچوب مفهومی اثرگذاری اجتماعی کاربست تحقیقات پزشکی، به منظور آشکارسازی فرایندهای حکمرانی دانش و پژوهش و تولید و تبادل دانش، از الگوی تعاملی، سرمایه رابطه‌ای و نزدیک کردن دنیای پژوهشگران و سیاست‌گذاران به سمت تاکید بیشتر پژوهش‌ها با سرمایه‌گذاری صنعت و دولت شروع می‌شود. این فرایند با انتقال دانش و بسیج دانش به منظور ارزیابی و سنجش، با استفاده از دو راهبرد ساختار شبکه‌های مبادلات رسمی و غیررسمی و استفاده از واسطه‌گران، به تقویت نظام‌های پژوهشی با هدف پاسخگویی به نیازهای جامعه می‌پردازد.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
مریم اخوتی؛ نجمه ایزدی فر
چکیده
مقدمه: حفظ تندرستی مادر و جنین در دوران بارداری، نیازمند آگاهی از مراقبت‌های بارداری است. هدف پژوهش بررسی نقش مهارتهای جستجوی اخبار و اطلاعات آنلاین حوزه بارداری زنان باردار شهر کهنوج در ارتقای رفتار جستجوی اطلاعات سلامت آنها در طول دوره بارداری است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات نیمه‌تجربی (پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل) ...
بیشتر
مقدمه: حفظ تندرستی مادر و جنین در دوران بارداری، نیازمند آگاهی از مراقبت‌های بارداری است. هدف پژوهش بررسی نقش مهارتهای جستجوی اخبار و اطلاعات آنلاین حوزه بارداری زنان باردار شهر کهنوج در ارتقای رفتار جستجوی اطلاعات سلامت آنها در طول دوره بارداری است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحقیقات نیمه‌تجربی (پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل) است. جامعه آماری پژوهش زنان باردار شهر کهنوج است. نمونه پژوهش 48 نفر از زنان باردار این شهر بود که به صورت تصادفی در دسترس انتخاب و به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه از سوی متخصصان تأیید و ضریب آلفای کرونباخ آن برابر با 828/0 بود. داده‌ها به وسیله نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: میانگین امتیازات سواد سلامت مادران پس از مداخلات آموزشی در گروه کنترل افزایش کمی داشته است ولی در گروه مداخله افزایش بیشتر بوده است. همچنین مهارتهای جستجوی اطلاعات پس از مداخلات آموزشی در گروه کنترل افزایش بسیار کم ولی در گروه مداخله این افزایش بسیار زیاد بوده است. به عبارت دیگر آموزش مهارتهای جستجوی اطلاعات به مادران گروه مداخله بر افزایش و ارتقاء مهارتهای جستجوی اطلاعات سلامت آنان در حوزه بارداری مؤثر بوده است.نتیجه‌گیری: آموزش مهارتهای جستجوی اطلاعات بر افزایش میزان آگاهی زنان باردار جهت حفظ مراقبت از خود و جنین تأثیر مثبتی داشت به طوری که در نهایت منجر به ارتقاء جستجوی اطلاعات سلامت حوزه بارداری آنان در طول دوره بارداری شد.
مقاله مروری نقلی
مدیریت اطلاعات سلامت
الهام یزدانی؛ محمد مظاهری؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ علیرضا رحیمی؛ احمد پاپی
چکیده
مقدمه: افراد شاغل در حوزه پزشکی با مسائل اطلاعاتی مهم و مشترکی مواجه هستند که رفع آنها نیازمند وجود اطلاعات دقیق، معتبر و قابل اعتمادی است. هدف پژوهش حاضر بررسی پژوهش‌های علمی نیازهای اطلاعاتی حوزه پزشکی به شیوه مروری است.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت مروری دامنه‌ای در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی وخارجی بدون محدودیت بازه زمانی ...
بیشتر
مقدمه: افراد شاغل در حوزه پزشکی با مسائل اطلاعاتی مهم و مشترکی مواجه هستند که رفع آنها نیازمند وجود اطلاعات دقیق، معتبر و قابل اعتمادی است. هدف پژوهش حاضر بررسی پژوهش‌های علمی نیازهای اطلاعاتی حوزه پزشکی به شیوه مروری است.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت مروری دامنه‌ای در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی وخارجی بدون محدودیت بازه زمانی انجام شد. کُل مقالات بازیابی شده 1283 رکورد بود که پس از بررسی‌ها و تحلیل محتوا و حذف موارد غیرکاربردی و مواردی که دسترسی به متن کامل آنها امکان پذیر نبود، 54 مقاله و پایان‌نامه مورد بررسی نهایی قرارگرفت. مقالات به دست آمده به روش توصیفی و تحلیل محتوا دسته‌بندی و تحلیل شد.یافته‌ها: مهمترین دلایل به وجود آوردنده نیازهای اطلاعاتی در دانشجویان، تکالیف آموزشی؛ در اعضای هیأت علمی، روزآمدسازی اطلاعات، در بین پرستاران و پزشکان، نیازهای آموزشی؛ و در بین بیماران نیازهای خود مراقبتی بود. مهمترین نیازهای اطلاعاتی در بین دانشجویان و اعضای هیأت علمی نیازهای آموزشی، در بین متخصصان پزشکی و بیماران، اطلاعات داروئی بود. مهمترین موانع رفع نیازهای اطلاعاتی در بین دانشجویان و اعضای هیأت علمی به ترتیب عدم دسترسی به شبکه اینترنت و عدم اشتراک منابع آنلاین بود. فقدان مهارتهای اطلاع‌یابی و عدم دسترسی به تجهیزات شبکه‌ای به ترتیب مهمترین موانع رفع نیازهای اطلاعاتی پرستاران و پزشکان و بیماران بود.نتیجه‌گیری: نیازهای آموزشی، بروزرسانی دانش و نیازهای خودمراقبتی مهمترین دلایل به وجود آورنده نیازهای اطلاعاتی است که جهت رفع آن اشتراک پایگاه‌های اطلاعاتی، غنی‌سازی منابع کتابخانه‌ها و فراهم کردن تجهیزات شبکه‌ای جهت دسترسی بایستی در اولویت قرار گیرد.
بیان تجربه
مدیریت اطلاعات سلامت
سیدحامد میرلوحی؛ آرش نجیمی
چکیده
رتبه بندی وبومتریکس به عنوان یک نظام رتبه بندی بین المللی، دو بار در سال وب سایت دانشگاه های جهان را با رویکرد مبتنی بر پژوهش مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می دهد. این رتبه بندی از سال 2004 آغاز و هم اکنون 31000 موسسه را از حدود 200 کشور مورد ارزیابی قرار می دهد.متدولوژی مورد استفاده این رتبه بندی به همراه سایر داده های مورد نیاز، در وب سایت ...
بیشتر
رتبه بندی وبومتریکس به عنوان یک نظام رتبه بندی بین المللی، دو بار در سال وب سایت دانشگاه های جهان را با رویکرد مبتنی بر پژوهش مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می دهد. این رتبه بندی از سال 2004 آغاز و هم اکنون 31000 موسسه را از حدود 200 کشور مورد ارزیابی قرار می دهد.متدولوژی مورد استفاده این رتبه بندی به همراه سایر داده های مورد نیاز، در وب سایت وبومتریکس به روزرسانی و در دسترس عموم قرار می گیرد. بهترین استراتژی برای بهبود رتبه، افزایش کیفیت و کمیت محتوا و بدترین استراتژی که منجر به افت شدید رتبه می شود، تغییر دامنه وب سایت موسسه است. در آخرین رتبه بندی پیش از این مطالعه، رتبه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رتبه بندی جولای 2023 در جایگاه هفتم دانشگاه های علوم پزشکی کشور و جایگاه چهاردهم در بین مجموع دانشگاه ها قرار داشت. این مطالعه با هدف افزایش جایگاه این دانشگاه در یک بازه زمانی یک ماهه انجام و با کمک کمیته وبومتریکس دانشگاه پیاده سازی گردید.
