نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• منیژه آریایی ¹
• افشین صرافی نژاد ²
• جمیله کوتی ³
• زهرا مهدی‌پور ⁴
• کامبیز بهاء‌الدین بیگی ⁵

¹ مدرس، فناوری اطلاعات سلامت و مدارک پزشکی، دانشکده مدیریت و علوم اطلاعات، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

² دانشجوی دکتری انفورماتیک زیست پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران

³ مدارک پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران

⁴ مدارک پزشکی، بیمارستان فوق تخصصی مادر و کودک غدیر شیراز، دانشگاه علوم پزشکی شیراز علوم، شیراز، ایران

⁵ استادیار، مرکز تحقیقات انفورماتیک پزشکی، پژوهشکده‌ی آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

چکیده

م
قدمه: سیستم‌های رایانه‌ای پشتیبان تصمیم در پزشکی می‌توانند در کاهش انواع خطاهای پزشکی در برخی فرایندهای درمان مؤثر باشند. هدف از این پژوهش، شناسایی دیدگاه‌های پزشکان و پرستاران در زمینه‌ی کاربرد عملی این سیستم‌ها برای پیش‌گیری یا کاهش بروز خطاها بود.
روش بررسی: مطالعه‌ی مقطعی حاضر به مدت دو ماه در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاهی کرمان در سال 1389 انجام شد. نمونه‌گیری به روش آسان و با استفاده از دو پرسش‌نامه‌ی پژوهشگر ساخته‌ی معتبر و پایا به صورت تحویل حضوری میان 100 پزشک و پرستار توزیع گردید. نظرسنجی در مورد برخی جنبه‌های مهم درمان و مراقبت‌های پرستاری قابل پیش‌گیری توسط سیستم‌های هشدار دهنده یا یادآورنده صورت گرفت. سپس داده‌ها به وسیله‌ی نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 17 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: 65 زن و 35 مرد پرسش‌نامه‌ها را پاسخ دادند. 86 درصد پزشکان و 90 درصد پرستاران به امکان بروز خطاهای پزشکی در محل کارشان معتقد و 88 درصد کل افراد موافق بودند که نصب سیستم رایانه‌ای کارامد سبب کاهش خطا خواهد شد. از نظر بیشتر پاسخگویان، تأثیر سیستم‌های رایانه‌ای بر کاهش بروز زخم بستر و آمبولی، حذف مشکل دست‌خط ناخوانای پزشکان، کیفیت بهتر خدمات با دسترسی به اطلاعات روزامد، کاهش احتمال بروز آلرژی یا تداخل دارویی و بهبود کیفیت تجویز با دسترسی به سوابق دارویی بیمار مثبت ارزیابی گردید. مهم‌ترین اولویت‌های پزشکان به ترتیب امکان دسترسی به اطلاعات روزامد، هشدار در مورد آلرژی‌های شدید دارویی و تداخلات دارویی و از دید پرستاران امکان یادآوری برای پیش‌گیری از زخم بستر، بروز آمبولی و امور مهم در زمان شلوغی بخش بود.
نتیجه‌گیری: کادر درمانی بیمارستان‌های آموزشی کرمان نیز به اثربخشی سیستم‌های رایانه‌ای پشتیبان تصمیم اعم از هشدار دهنده و یاد آورنده و یا ثبت دستورات به ‌صورت کامپیوتری اعتقاد دارند و توجه به نظرات آنان و پژوهش‌های مشابه، می‌تواند در جهت توسعه‌ی استفاده از این سیستم‌ها مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

• سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری بالینی
• خطاهای پزشکی
• انفورماتیک پزشکی
• انفورماتیک پرستاری

عنوان مقاله [English]

Role of Clinical Decision Supporting Systems in Prevention of Medical Errors from the Perspective of Health Care Staff in University Hospitals of Kerman University of Medical Sciences, Iran*

نویسندگان [English]

• Manijeh Ariaei ¹
• Afshin Sarafi Nejad ²
• Jamileh Kouti ³
• Zahra Mehdipour ⁴
• Kambiz Bahaadinbeigy ⁵

¹ Lecturer, Health Information Technology and Medical Records, School of Management and Information Sciences, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

² PhD Candidate, Biomedical Informatics, School of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran

³ Medical Records, School of Paramedics, Ahwaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahwaz, Iran

⁴ Medical Records, Shiraz Ghadir Mother and Child Sub-Specialized Hospital, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran

⁵ Assistant Professor, Medical Informatics, Institute of Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

چکیده [English]

Introduction: Computerized clinical decision support systems (CDSS) can be effective in
reducing certain types of medical errors. This study aimed to assess the viewpoints of physicians
and nurses about practical use of these systems to prevent or decrease the incidence of errors.
Methods: In a two-month cross-sectional study using two valid and consistent researcher-made
questionnaires, the viewpoints of one hundred physicians and nurses from university hospitals of
Kerman University of Medical Sciences were collected concerning some of the important errors
in treatment process and nursing care that are preventable by alert or reminder systems.
Results: All of the study subjects i.e. 65 females and 35 males from physicians and nurses filled
out the questionnaires. Among them, 86% of the physicians and 90% of the nurses believed in the
possibility of medical errors and 88% of the participants agreed that using efficient computerized
systems reduces medical errors. According to most of the responses, computer systems have
positive effects on reducing bed sore and emboli occurrences, eliminating physicians’ illegible
hand-writing and improvement of quality health care services due to accessing to the up-to-date
information. Moreover, nearly all the participants believed that computer systems have positive
effects on reducing drug allergies and interactions as well as improvement of prescription quality
through availability of patient’s medical history. The top priorities for physicians were access to
up-to-date information and alert about severe drug allergies and interactions, respectively; while
for nurses, the top priorities were preventing bed sore and emboli and important issues in hightraffic
wards.
Conclusion: Staff of hospitals of Kerman University of Medical Sciences believed that
computerized CDSS, either through reminders or alert systems, are effective to reduce errors in
patient care. These findings might be influencing for development and use of these systems

کلیدواژه‌ها [English]

• Decision Support Systems, Clinical
• Medical Errors
• Medical Informatics
• Nursing Informatics