نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نضال صراف‌زادگان ¹
• کتایون ربیعی ²
• رضا روزبهانی ³
• حیدرعلی عابدی ⁴
• رویا کلیشادی ⁵
• موسی علوی ⁶
• خدیجه فریدون محصلی ⁷
• غلامرضا حیدری ⁸
• حسن آذری‌پور ماسوله ⁹

¹ استاد، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، پژوهشکده‌ی قلب و عروق اصفهان، گروه قلب و عروق، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

² دکترای حرفه‌ای، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، پژوهشکده‌ی قلب و عروق اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

³ دکترای حرفه‌ای، مرکز بهداشت شماره‌ی 2، اصفهان، ایران

⁴ دانشیار، گروه پرستاری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، اصفهان، ایران.

⁵ استاد، گروه کودکان، مرکز تحقیقات قلب و عروق اصفهان، پژوهشکده‌ی قلب و عروق اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

⁶ دانشجوی دکتری، گروه پرستاری، مرکز تحقیقات پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران.

⁷ کارشناس، دفتر سلامت محیط و کار، وزارت بهداشت و آموزش پزشکی، تهران، ایران.

⁸ مربی پژوهشی، اپیدمیولوژی، مرکز تحقیقات پیشگیری و دخانیات، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

⁹ دکترای حرفه‌‌‌ای، مدیریت درمان سازمان تأمین اجتماعی، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: افزایش روزافزون مصرف دخانیات در دنیا سبب شد تا سازمان جهانی بهداشت اولین معاهده‌ی سلامتی خود را با عنوان «معاهده‌ی بین‌المللی کنترل دخانیات (Framework Convention Tobacco Control یا FCTC)» در سال 2003 در خصوص دخانیات تدوین کند. کلیه‌ی امضاکنندگان از جمله ایران متعهد شدند که آن را طی 3 سال به اجرا درآورند. این مطالعه جهت طراحی مدلی برای ارزشیابی اجرای این معاهده در ایران انجام شد.روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه‌ی کیفی بود که در سال 1387 انجام گرفت و در آن با تعداد 265 نفر از سیاست‌گذاران، افراد ذینفع و سایر افراد جامعه، مصاحبه به عمل آمد. پس از استخراج کدهای سطح اول و دوم و تبدیل آن‌ها به کدهای سطح سوم، مفاهیم اصلی مدل ارزشیابی به دست آمد.یافته‌ها: در مجموع 72 کد سطح سوم جمع‌آوری شد و به دنبال آن مفاهیم در 12 دسته‌ی کلی طبقه‌بندی شدند. سپس با بررسی نحوه‌ی تعامل این دسته‌ها با یکدیگر، مدل ارزشیابی طراحی گردید.نتیجه‌گیری: بر اساس مفاهیم و مدل به دست آمده، ارزشیابی اجرای این معاهده در ایران باید در سطوح مختلف و با در نظر گرفتن همه‌ی اهداف مرتبط با این مفاهیم انجام گیرد.واژه‌های کلیدی: ارزشیابی؛ مدل‌های نظری؛ استعمال دخانیات.

عنوان مقاله [English]

The Comprehensive Model of Evaluation of Framework Convention Tobacco Control (FCTC) in Iran

نویسندگان [English]

• Nizal Sarrafzadegan ¹
• Katayun Rabiei ²
• Reza Rouzbehani ³
• Heidarali Abedi ⁴
• Roya Kelishadi ⁵
• Moosa Alavi ⁶
• Khadijeh Fereidoun Mohaseli ⁷
• Gholamreza Heidari ⁸
• Hasan Azaripour Masouleh ⁹

¹ Professor, Isfahan Cardiovascular Research Center, Isfahan Cardiovascular Research Institute, Department of Cardiology, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

² General Practitioner, Researcher, Isfahan Cardiovascular Research Center, Isfahan Cardiovascular Research Institute, General Practitioner, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

³ Community Medicine, Isfahan Health Center 2, Isfahan, Iran.

⁴ Associate Professor, Department of Nursing, Khorasgan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

⁵ Professor, Department of Pediatrics, Isfahan Cardiovascular Research Center, Isfahan Cardiovascular Research Institute, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

⁶ PhD Student, Department of Nursing, Nursing Reaserch Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran.

⁷ BSc, Ministry of Health, Tehran, Iran

⁸ PhD, Epidemilogy, Tobacco Prevention and Control research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences ,Tehran, Iran.

⁹ General Practitioner, Social Security Organization-Deputy of Treatment, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Introduction: The Framework Convention Tobacco control (FCTC) is designed by World Health Organization (WHO), in response to the globalization of the tobacco epidemic, in 2003. All treaty signatories including Iran adopted to perform it during 3 years. This study was performed to design a model for evaluation of the implementation of this treaty in Iran.Methods: This study was a qualitative study which was held in 2008. We have interviewed with 265 policy makers, stakeholders and community members. After extracting first and second level codes and changing them to the third level codes, main concepts obtained.Results: Totally 72 third level codes collected. The main concepts classified in 12 total groups as well. Then by considering these groups the evaluation model was designed.Conclusion: Regarding the obtained concepts and model, in Iran, treaty evaluation should perform in various levels and considering all the objectives.Keywords: Evaluation; Models; Theoretical; Smoking.