نامه به سردبیر
مدیریت اطلاعات سلامت
شهناز خادمی زاده؛ محمدرضا شکاری
چکیده
کتابداران سلامت، به واسطه‌ی ماهیت کاری، تنوع درخواست‌های کاربران و گوناگونی نیازهای اطلاعاتی آنها، در کنار چالش‌های احتمالی پیشِ رو، لازم است که بیش از پیش از سواد هوش‌مصنوعی بهره‌مند بوده و در این زمینه پیشرو باشند. در همین‌راستا، برخی محققان مدلی برای سواد هوش‌مصنوعی ارائه‌داده که متشکل از سه زیربنای سواد عملکردی، سواد ...
بیشتر
کتابداران سلامت، به واسطه‌ی ماهیت کاری، تنوع درخواست‌های کاربران و گوناگونی نیازهای اطلاعاتی آنها، در کنار چالش‌های احتمالی پیشِ رو، لازم است که بیش از پیش از سواد هوش‌مصنوعی بهره‌مند بوده و در این زمینه پیشرو باشند. در همین‌راستا، برخی محققان مدلی برای سواد هوش‌مصنوعی ارائه‌داده که متشکل از سه زیربنای سواد عملکردی، سواد اجتماعی و سواد فناوری است. هدف اصلی سواد عملکردی، آموزش است. یعنی اینکه او بتواند در کتابخانه آموزش دهد و برای رشد و پیشرفت خود، آموزش ببیند. با پیچیده‌تر شدن جوامع و تغییر روزافزون نیازهای اطلاعاتی و متنوع‌شدن منابع اطلاعاتی، فراتر از رمزگشاییِ صرف از متن، خواندن و نوشتن به توانایی درک از جامعه نیاز دارد. به این ترتیب، لزوم برخورداری از سواد اجتماعی، با درک انتقادی از پدیده‌های اجتماعی خود را نشان می‌دهد. در جامعه‌ی مدرن، توانایی استفاده از فناوری به عنوان یک توانایی اساسیِ مورد نیاز برای ارتباطات تبدیل‌شده‌است. در واقع، کتابداران سلامت باید توانایی پذیرش و کاربست فناوری را داشته باشند و آنچه که در جامعه مورد اقبال قرار دارد را بپذیرند، فرابگیرند و از آن در راستای ارائه‌ی خدمات، بهره‌جویی کنند. به این ترتیب، افزایش و تقویت سواد هوش‌مصنوعی برای کتابداران سلامت، یک تلاش بسیار مهم برای تضمین موفقیت کتابخانه‌های آینده است. کتابخانه‌هایی که با ظهور هوش‌مصنوعی، کم‌وکیف ارائه‌ی خدمات، و توانایی‌های کتابداران آنها، به چالش کشیده‌خواهدشد.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
جلال نیکوکاران؛ سیدعلی فاطمی عقدا؛ علیرضا فلاح زاده
چکیده
مقدمه: با توجه به افزایش استفاده از متون علمی و بانک‌های اطلاعاتی، نیاز دانشجویان و اساتید به جستجوی مقالات و مجلات ضروری می‌باشد. با توجه به گسترش استفاده از تلفن همراه و مزیت آن، این مطالعه با هدف طراحی و ارزیابی اپلیکیشن موبایل جهت جستجوی جامع و آفلاین در بانک‌های اطلاعاتی حوزه علوم پزشکی انجام شد .روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به افزایش استفاده از متون علمی و بانک‌های اطلاعاتی، نیاز دانشجویان و اساتید به جستجوی مقالات و مجلات ضروری می‌باشد. با توجه به گسترش استفاده از تلفن همراه و مزیت آن، این مطالعه با هدف طراحی و ارزیابی اپلیکیشن موبایل جهت جستجوی جامع و آفلاین در بانک‌های اطلاعاتی حوزه علوم پزشکی انجام شد .روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی - توسعه‌ای و به‌صورت پایلوت در منطقه آمایشی 7 (شامل مقالات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان، کاشان، شهرکرد و یزد) و در بانک‌های اطلاعاتی اسکوپوس، وب‌آوساینس و پابمد انجام شد. به‌منظور تعیین موارد موردنیاز برنامه کاربردی، چک لیستی با استفاده از متون مربوطه تهیه و از 11 متخصص کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، 4 متخصص مدیریت اطلاعات سلامت و 8 متصدی کتابخانه نظرسنجی شد. پس از طراحی برنامه کاربردی با قابلیت جستجوی آفلاین، ارزیابی کاربردپذیری با استفاده از پرسشنامه کوئیز استاندارد توسط 235 عضو هیئت علمی، 380 دانشجو و 32 کتابدار انجام شد.یافته‌ها: بانک اطلاعاتی برنامه کاربردی شامل 10 فیلد برای مقالات و 15 فیلد برای مجلات بود. نتایج نشان داد که ارزیابی کاربردپذیری برحسب پرسشنامه کوئیز برای اعضای هیئت علمی، دانشجویان و کتابداران به ترتیب 22/8، 88/7 و 08/8 و در سطح خوب بود.نتیجه‌گیری: با توجه به نظر کاربران انتظار می‌رود طراحی برنامه کاربردی باعث تسهیل و بهبود جستجو در پیشینه‌های پژوهش شود و با انجام یک جستجو، بتوان به نتایج جامع دست یافت.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
عبدالرسول خسروی؛ رحیم طهماسبی؛ سعید نجف پور بوشهری؛ کیاندخت سعادتی فر
چکیده
چکیده: مقدمه: این مطالعه با هدف تعیین بررسی سطح سواد سلامت تغذیه‌ای در افراد مبتلا به چاقی شکمی که به کلینیک‌های تغذیه مراجعه کردند بوده‌است.روش‌ها: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 317 بیماران مبتلا به چاقی شکمی انجام شد که به کلینیک‌های تغذیه‌ای شهر بوشهر در سال 1402 مراجعه کرده بودند. داده‌ها به صورت نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با ...
بیشتر
چکیده: مقدمه: این مطالعه با هدف تعیین بررسی سطح سواد سلامت تغذیه‌ای در افراد مبتلا به چاقی شکمی که به کلینیک‌های تغذیه مراجعه کردند بوده‌است.روش‌ها: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 317 بیماران مبتلا به چاقی شکمی انجام شد که به کلینیک‌های تغذیه‌ای شهر بوشهر در سال 1402 مراجعه کرده بودند. داده‌ها به صورت نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم جمع‌آوری شدند. از پرسشنامه سواد سلامت تغذیه‌ای (EINLA) استفاده شد. داده‌ها با نرم افزار SPSS نسخه 24 و آزمون‌های آماری تی مستقل، مجذور کای، آنالیز واریانس و همبستگی پیرسون تحلیل شدند.یافته‌ها: میانگین نمره کل سطح سواد تغذیه‌ای 29/2 ± 94/17 بود. در بین افراد شرکت کننده در مطالعه دو سطح تغذیه‌ای کافی و ناکافی تقسیم شدند؛ که 1/87درصد افراد دارای چاقی شکمی، تغذیه‌ای کافی داشته‌اند و فقط 9/12 درصد تغذیه‌ای ناکافی را نشان دادند.نتیجه‌گیری: بیشتر افراد با چاقی شکمی مراجعه کننده به بوشهر سطح سواد سلامت تغذیه‌ای کافی داشتند. اما در سه بخش مهارت تعیین واحدهای غذایی، محاسبات و خواندن برچسب‌ها، توجه به این موارد در برنامه‌ریزی ضروری است. واژگان کلیدی: چاقی شکمی، سواد سلامت تغذیه‌ای، بوشهرپیام کلیدی: با توجه به شیوع چاقی شکمی و پیامدهای منفی و بیماری های که به دنبال دارد،جا دارد مردم نسبت به افزایش آگاهی های خود و به دست آوردن اطلاعات درست و مناسب تلاش کنند
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
سیف اله اندایش
چکیده
چکیده مقدمه: هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر تأثیر سواد هوش مصنوعی بر عملکرد شغلی کتابداران پزشکی : نقش میانجی خلاقیت فردی در بین مدیران، کارکنان اداری، رؤسای کتابخانه های علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران می‌باشد.روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و براساس هدف، کاربردی ...
بیشتر
چکیده مقدمه: هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر تأثیر سواد هوش مصنوعی بر عملکرد شغلی کتابداران پزشکی : نقش میانجی خلاقیت فردی در بین مدیران، کارکنان اداری، رؤسای کتابخانه های علوم پزشکی تابعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مستقر در شهر تهران می‌باشد.روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و براساس هدف، کاربردی است. جامعه آماری اساتید علوم پزشکی دانشگاه تهران بوده، که همه جامعه با استفاده از روش سرشماری لحاظ گردیده است. که 176 نفر بودند. ابزار گردآوری اطلاعات این پژوهش برای جهت سنجش سواد هوش مصنوعی، خلاقیت فردی، عملکرد شغلی از پرسشنامه استاندارد استفاده شد. که پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ و روایی آن از طریق روایی همگرا و روایی واگرا مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی همچون توزیع فراوانی و آمار استباطی و روش مد‌ل‌سازی معادلات ساختاری با Smart PLS انجام شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد سواد هوش مصنوعی بر عملکرد وظیفه و عملکرد زمینه‌ای تاثیر مثبت و معنی داری دارد اما بر رفتار کاری ناسازگار تاثیر منفی داشته است. و همچنین سواد هوش مصنوعی بر خلاقیت فردی تاثیر مثبت دارد. خلاقیت فردی بر عملکرد شغلی تأثیر مثبت و معنی داری دارد.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد خلاقیت فردی به عنوان یک میانجی جزئی در رابطه بین سواد هوش مصنوعی و عملکرد شغلی عمل می‌کند.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
شهناز خادمی زاده؛ زینب محمدی؛ معصومه خادمی زاده
چکیده
هدف: این مطالعه رابطه سواد سلامت و رفتارهای ارتقاء سلامت زنان شاغل در کتابخانه‌های عمومی خوزستان را بررسی می‌کند.روش: پژوهش حاضر، مقطعی که با روش پیمایشی در سال 1403 انجام شد. جامعه آماری 120 زن شاغل در کتابخانه‌های عمومی خوزستان بود که از طریق نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی انتخاب و پرسشنامه‌ها به‌طور تصادفی بین آنها توزیع شد. نهایتاً ...
بیشتر
هدف: این مطالعه رابطه سواد سلامت و رفتارهای ارتقاء سلامت زنان شاغل در کتابخانه‌های عمومی خوزستان را بررسی می‌کند.روش: پژوهش حاضر، مقطعی که با روش پیمایشی در سال 1403 انجام شد. جامعه آماری 120 زن شاغل در کتابخانه‌های عمومی خوزستان بود که از طریق نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبی انتخاب و پرسشنامه‌ها به‌طور تصادفی بین آنها توزیع شد. نهایتاً 86 پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های سواد سلامت و رفتارهای ارتقاء سلامت بود. داده‌ها با نرم افزار spss نسخه 24 و آزمون‌های توصیفی و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد بین سواد سلامت و رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت (تغذیه، ورزش، مسئولیت‌پذیری و حمایت بین‌فردی) رابطه معنی‌داری وجود دارد اما بین سواد سلامت با مؤلفه‌های خودشکوفایی و مدیریت استرس رابطه معنی‌داری مشاهده نشد. تحلیل رگرسیون نشان داد 57 درصد از تغییرات رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت توسط سواد سلامت تبیین می‌شود (57/0=R2 ، 20/82=F، 100/0< P).نتیجه‌گیری: زنان با سواد سلامت بالاتر، تصمیات بهتری در خصوص سلامت خود می‌گیرند. زنان شاغل در کتابخانه‌های عمومی با توجه به مسئولیت‌های حرفه‌ای و خانوادگی، نیازمند آگاهی بیشتر در حوزه سلامت برای مراقبت مؤثر از سلامت جسمی و روانی خود هستند.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
مریم ترکمن؛ مهدیه میرزابیگی
چکیده
مقدّمه: مطالعه‌ی رفتار جستجوی اطلاعات سلامت، به منظور توانایی افراد در مدیریت سلامت خود ارزشمند است؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر شناخت نقش نیاز به خاتمه در جستجوی اطلاعات سلامت بیمارانِ مبتلا به سرطان بود. روش بررسی: پژوهش حاضر، به لحاظ ماهیّت داده‌ها پژوهش کمّی، به لحاظ هدف پژوهش بنیادی و به لحاظ گردآوری داده‌ها پژوهش توصیفی-همبستگی ...
بیشتر
مقدّمه: مطالعه‌ی رفتار جستجوی اطلاعات سلامت، به منظور توانایی افراد در مدیریت سلامت خود ارزشمند است؛ بر این اساس، هدف پژوهش حاضر شناخت نقش نیاز به خاتمه در جستجوی اطلاعات سلامت بیمارانِ مبتلا به سرطان بود. روش بررسی: پژوهش حاضر، به لحاظ ماهیّت داده‌ها پژوهش کمّی، به لحاظ هدف پژوهش بنیادی و به لحاظ گردآوری داده‌ها پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش، دانشجویانی از دانشگاه شیراز بود که خود یا خانواده‌ی آنان سابقه‌ی ابتلا به بیماری سرطان داشتند. بر اساس هدف پژوهش، از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند و روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی یا زنجیره‌ای استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار جی‌‌پاور 212 نفر به‌دست آمد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌ی نلیسن و همکاران (2015) و پرسشنامه‌ی طرّاحی‌شده توسط وبستر و کروگلانسکی (1994) و ویرایش و خلاصه‌‌شده توسط روتس و هیل (2011) بود. داده‌های گردآوری‌شده، از طریق آزمون‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده و با استفاده از نرم‌افزار اس.پی.اس.اس. نسخه‌ی 23 تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که بین نیاز به خاتمه و جستجوی اطلاعات سلامت رابطه‌ی مثبت و معنی‌داری وجود داشت؛ علاوه‌بر آن، نتایج آزمون رگرسیون ساده نشان داد که نیاز به خاتمه پیش‌بینی‌کننده‌ی مثبت و معنی‌دارِ جستجوی اطلاعات سلامت بود. نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود که در سیاستگذاری‌ها و در ارائه‌ی خدمات به بیماران مبتلا به سرطان، به نقش نیاز به خاتمه در جستجوی اطلاعات سلامت توجّه شود و اقداماتی از قبیل برگزاری دوره‌های آموزشی سواد اطلاعات سلامت برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و بیماران مبتلا به سرطان نیز برنامه‌ریزی شود.
مقاله مروری نظام مند
مدیریت اطلاعات سلامت
آزاده آبکار؛ مهدی محرابی؛ امین گلاب پور؛ محمد امین شایگان
چکیده
مقدمه: تشخیص زودهنگام بیماری کووید-19 نقش مهمی در کاهش مرگ و میر بیماران دارد. با توجه به توانمندی‌های هوش مصنوعی، این فناوری می‌تواند به‌عنوان یکی از روش‌های مؤثر در تشخیص بیماری کووید-19 مورد استفاده قرار گیرد. این مطالعه مروری نظامند با هدف بررسی عملکرد هوش مصنوعی در این حوزه انجام شده است.
روش : با استفاده از ترکیب کلیدواژه‌های ...
بیشتر
مقدمه: تشخیص زودهنگام بیماری کووید-19 نقش مهمی در کاهش مرگ و میر بیماران دارد. با توجه به توانمندی‌های هوش مصنوعی، این فناوری می‌تواند به‌عنوان یکی از روش‌های مؤثر در تشخیص بیماری کووید-19 مورد استفاده قرار گیرد. این مطالعه مروری نظامند با هدف بررسی عملکرد هوش مصنوعی در این حوزه انجام شده است.
روش : با استفاده از ترکیب کلیدواژه‌های مرتبط، تمامی مقالات مربوط به کاربرد هوش مصنوعی در تشخیص بیماری کووید-19 از پایگاه‌های داده پابمد، اسکوپوس و وب او ساینس استخراج شدند. این مقالات از جنبه‌های مختلفی از جمله نوع داده، نوع الگوریتم، پارامترهای ارزیابی، ارائه قوانین بالینی و ارزیابی بالینی الگوریتم‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. سپس با استفاده از مقالات مروری و متاآنالیز، مشخص شد که این الگوریتم‌ها تا چه حد در گایدلاین‌های بالینی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
نتایج: بررسی 143 مقاله وارد شده به مطالعهنشان داد که داده‌های ورودی این مقالات به سه دسته رکوردهای اطلاعاتی، تصاویر بالینی، و پردازش صدا تقسیم میشوند. بیش از 96 درصد از این الگوریتم‌ها به‌عنوان الگوریتم‌های جعبه سیاه شناخته میشوند و فاقد ارزیابی بالینی توسط متخصصان حوزه بالین هستند. با این حال، میانگین عملکرد تمامی الگوریتم‌ها بالای 90 درصد گزارش شده است. همچنین، از بررسی 451 مقاله مروری و متاآنالیز در این مطالعه مشخص شد که هیچ‌یک از الگوریتم‌ها در چارچوب بالینی مورد بررسی قرار نگرفته‌اند و تنها عملکرد الگوریتم‌ها ارزیابی شده است.
نتیجه گیری: مرور مقالات نشان داد هوش مصنوعی در تشخیص کووید-19 عملکرد مطلوبی دارد، اما چالش‌هایی مانند عدم توضیح‌پذیری مدل‌ها، وابستگی به داده‌های آموزشی و نبود ارزیابی‌های بالینی گسترده وجود دارد. توسعه الگوریتم‌های جعبه سفید و بهینه‌سازی مدل‌ها برای پذیرش بالینی ضروری است.
بیان تجربه
مدیریت اطلاعات سلامت
Mohammad Reza Soleymani؛ یوسف قیصری؛ محمدعلی برومند
چکیده
چکیده:توانمندسازی پژوهشگران و فناوران دانشگاهی از جمله ارائه خدمات مشاوره نقش غیر قابل انکاری در ارتقای کمی و کیفی پژوهش‌ها و تولید محصولات فناورانه در حوزه سلامت دارد. با توجه به محدودیت‌های زمانی و مکانی موجود در ارائه و خدمات مشاوره اطلاعات پژوهشی و فناوری، معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از سال 1400 اقدام به ...
بیشتر
چکیده:توانمندسازی پژوهشگران و فناوران دانشگاهی از جمله ارائه خدمات مشاوره نقش غیر قابل انکاری در ارتقای کمی و کیفی پژوهش‌ها و تولید محصولات فناورانه در حوزه سلامت دارد. با توجه به محدودیت‌های زمانی و مکانی موجود در ارائه و خدمات مشاوره اطلاعات پژوهشی و فناوری، معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از سال 1400 اقدام به راه‌اندازی خدمات مشاوره آنلاین در حوزههای مختلف پژوهش و فناوری سلامت برای پژوهشگران و فناوران نمود. بعد از تعیین نیازهای پژوهشی و فناوری، متخصصان و اعضای هیات علمی مایل به ارائه خدمات مشاوره شناسایی و مقررات مربوط به ارائه و خدمات مشاوره تدوین و به تصویب رسید. این خدمت در بستر سامانه مدیریت پژوهشی پژوهشیار پیادهسازی شد. ارائه خدمات مشاوره اطلاعات پژوهشی و فناوری، تا حدود زیادی منجر به توانمندی پژوهشگران و فناوران شده و کیفیت پژوهش‌ها و محصولات فناورانه حوزه سلامت را تضمین می‌کند. کلیدواژه: مشاوره اطلاعات پژوهشی، مشاوره اطلاعات فناورانه، خدمات آنلاین
)
