نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• الهام معظم ¹
• فرامرز غلامی ²
• نفیسه توکل ³
• رفعت زاهدی فر ⁴

¹ متخصص، پزشکی اجتماعی، مرکز تحقیقات مدیریت و اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

² کارشناس ارشد، برنامه‌ریزی شهری، دانشکده‌ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

³ کارشناس، آمار، معاونت درمان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

⁴ کارشناس ارشد، مدارک پزشکی، دانشکده‌ی مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: تأمین دسترسی عادلانه به خدمات سلامت در قالب سطح‌بندی خدمات و نظام ارجاع از اهداف مهم توسعه‌ی کشور می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین الگوی تقاضا و کشش جغرافیایی خدمات بستری در منطقه‌ی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در جهت کمک به سیاست‌گذاری مبتنی بر شاهد جهت نیازسنجی، تخصیص بهینه‌ی منابع بستری و سطح‌بندی خدمات انجام گرفت.روش بررسی: با انجام یک مطالعه‌ی توصیفی– مقطعی، اطلاعات مربوط به 24844 بیمار بستری شده در بیمارستان‌های منطقه‌ی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در شهریور ماه 1387 شامل سن، جنس، علت و بخش بستری، آدرس محل سکونت، نوع ارجاع و پوشش بیمه با کمک چک لیست خودساخته استخراج شد. اطلاعات مورد نظر توسط نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل ابتدایی قرارگرفت. بانک اطلاعاتی داده‌ها به ویرایش 3/9 نرم‌افزار GIS (ArcGIS: Geographic Information System) منتقل شد و با کمک طیفی از قابلیت‌های تصویری GIS نمایش و تحلیل گردید.یافته‌ها: از بیماران مورد مطالعه 11832 بیمار (6/47 درصد) مرد و 12984 بیمار (3/52 درصد) زن بودند. 7/56 درصد از بیماران زیر 35 سال سن داشتند. به‌عبارتی تقاضای بستری در خانم‌ها و گروه‌های سنی جوان بیش‌تر بود. بیش‌ترین علل بستری را سرفصل بارداری و زایمان در خانم‌ها (5/29 درصد) و حوادث در آقایان (3/27 درصد) تشکیل می‌داد. مردم تقاضای بیش‌تری برای دریافت خدمات از بخش دولتی داشتند. بیش‌ترین بار خدمات بستری را دو بیمارستان الزهرا (س) و کاشانی (21 درصد کل مراجعات) بر عهده داشتند. بیماردهی بستری در شهرستان‌های سمیرم، نجف آباد و لنجان از سایر شهرستان‌ها بالاتر بود (به‌ترتیب 3/9، 6/7 و 3/7 در هزار نفر جمعیت). خدمات بستری مرکز استان برای شهرستان‌ها از کشش جغرافیایی قابل توجهی برخوردار بود. بیماران ساکن در شهرستان‌های مجاور شهر اصفهان مانند برخوار، شاهین شهر، فلاورجان و خمینی شهر گرایش بیش‌تری برای دریافت خدمت از مرکز استان داشتند.نتیجه‌گیری: کشش زیاد خدمات بستری در مرکز استان باعث افزایش بار مراکز ارجاعی شهر اصفهان شده است. مدیریت هدف‌مند این تقاضا به سمت مراکز بلوک، از طریق تقویت این مراکز، فرهنگ‌سازی در جامعه و استقرار پزشک خانواده امکان‌پذیر است.واژه‌های کلیدی: کشش تقاضا؛ تقاضا و نیاز خدمات بهداشتی؛ سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی؛ اصفهان 

کلیدواژه‌ها

• کشش تقاضا
• تقاضا و نیاز خدمات بهداشتی
• سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی
• اصفهان

عنوان مقاله [English]

Inpatient Health Care Demand and Geographic Elasticity in Isfahan Province Using Geographic Information Systems (GIS)

نویسندگان [English]

• Elham MoazamFaramarz Gholami ¹
• Faramarz Gholami ²
• Nafiseh Tavakol ³
• Rafaat Zahedi Far ⁴

¹ Specialist, Community Medicine, Health Management and Economic Research Center, Isfahan University Of Medical Sciences, Isfahan, Iran

² MSc, Urban Management, Geographic Faculty, University of Tehran, Tehran, Iran

³ BSc, Statistics, Vice Chancellery of Treatment, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

⁴ MSc, Medical Records, Faculty of Management and Information Sciences, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Methods: In this cross - sectional study, information about 24844 patients who admitted in hospitals in Isfahan in September 2008, including age, sex, cause and ward of hospitalization, residence address, type of referral and insurance coverage was extracted by means of self designed checklist. Data was analyzed using SPSS software primarily. Using visual and analytical capabilities of the GIS ARC/GIS (ver 9.3) the data were illustrated in the forms of maps.Results: In the study period, 11832 (47.6 percent) male and 12984 (52.3%) female were hospitalized. About 56 percent of patients were under 35 years old. In the other word there was more demand in females and young age groups for inpatient care. Most causes of hospitalization were pregnancy and childbirth complications in women (29.5%), and injuries and accidents (27.3%) in men. People had more demand for services from the public sector. Semirom, Najaf Abad and Lenjan had the higher per capita hospitalized patient (3/9, 6/7 and 3/7 patient per 1000 population respectively). The center of the province had a remarkable geographical elasticity for substantial provinces especialy for nearby city of IsfahanConclusion: High elasticity of inpatient services in the provincial capital city lead to increasing the load of patients in referral centers. Targeted management of this demand to the referral block cities, by strengthening them, altering the community culture and implementing the family physicians programs is possible.Key words: Demand Elasticity; Health Services Needs and Demand; Geographic Information Systems; Isfahan

کلیدواژه‌ها [English]

• Demand Elasticity
• Health Services Needs and Demand
• Geographic Information Systems
• Isfahan