عبدالرضا نوروزی چاکلی؛ رقیه قضاوی؛ حمزه علی نورمحمدی
دوره 12، شماره 4 ، آبان 1394، ، صفحه 445-456
چکیده
مقدمه: با در نظر گرفتن تفاوت‌های موجود درعملکرد پژوهشی بین رشته‌های علوم پزشکی با سایر رشته‌ها از ابعاد مختلف تولید علم و اشاعه علم مشخص می‌شود که نمی‌توان مولفه‌های این حوزه‌ها و رشته‌های مربوط به آن را بدون تعدیل کردن و نرمال‌سازی به‌کار برد. لذا با توجه به نبود راهکار عملیاتی مشخص در این امر، این پژوهش بر این است تا به نرمال‌سازی ...
بیشتر
مقدمه: با در نظر گرفتن تفاوت‌های موجود درعملکرد پژوهشی بین رشته‌های علوم پزشکی با سایر رشته‌ها از ابعاد مختلف تولید علم و اشاعه علم مشخص می‌شود که نمی‌توان مولفه‌های این حوزه‌ها و رشته‌های مربوط به آن را بدون تعدیل کردن و نرمال‌سازی به‌کار برد. لذا با توجه به نبود راهکار عملیاتی مشخص در این امر، این پژوهش بر این است تا به نرمال‌سازی و ارزش‌گذاری شاخص‌های ارزیابی عملکرد پژوهشی در حوزه‌ی پزشکی نسبت به سایر علوم بپردازد و نهایتاً ارزش ها یا اوزان ایجاد شده را اعتبارسنجی کند.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات علم‌سنجی است، که با توجه به اهداف پژوهش از روش‌های تحلیل محتوا، تکنیک ارزیابانه و توصیفی استفاده شده است. نمونه‌ی پژوهش شامل 107 نفر از پژوهشگران عضو هیأت علمی در رشته‌های مطرح در نقشه‌ی جامع علمی کشور در حوزههای علوم پزشکی (34 نفر)، علوم انسانی و اجتماعی (19 نفر)، علوم فنی و مهندسی (23 نفر) و علوم پایه (30 نفر) بودند. عملکرد پژوهشی کامل نمونه‌ی تحقیق، استخراج و پس از سازماندهی مورد تحلیل قرار گرفت. ماتریس‌های دو به دو از تقسیم وزن بدست آمده برای هر مورد بر وزن دیگری محاسبه شد و براساس آن جداول ترسیم گردید. همچنین نتایج حاصل از کل محاسبات از سوی پژوهشگران مورد بررسی حوزه‌ی پزشکی مورد اعتبارسنجی قرار گرفت.یافته‌ها: طبق یافته‌ها در علوم پزشکی مقالات خارجی با 58.174% غالب ترین نوع تولیدات علمی در این حوزه است. این حوزه در تولید مقالات خارجی، مقالات داخلی و طرح‌های تحقیقاتی در بین سایر حوزه‌ها جایگاه اول را دارد. با توجه به مقادیر و نسبت‌های هر یک از تولیدات، وزن هر یک از قالب‌های علمی در هر حوزه در مجموعه به‌دست آمد که با تقسیم اوزان حاصل شده، نسبت تولیدات حوزه‌ی پزشکی در مقابل سایر حوزه‌ها و سایر تولیدات همان حوزه ایجاد شد. با اعتبارسنجی نتایج حاصل شده به وسیله‌ی جامعه‌ی مورد بررسی، برای کل شاخص‌های مورد بررسی، سهم شاخص‌های استنادی در هر حوزه در مقایسه با سایر حوزههای علمی، اعتبار در حد زیاد ارزیابی شد.نتیجه‌گیری: به منظور مقایسه پذیر ساختن مولفه‌های تولید علم حوزه پزشکی با سایر حوزه‌ها نیاز به شاخص‌ها و ابزارهای علم‌سنجی و کتاب‌سنجی نرمال‌شده و تعدیل شده وجود دارد و همانطور که بررسی‌ها نشان داد، تاکنون به جز روش‌هایی چون نرمال‌سازی شاخص‌های موجود و یا پیشنهاد ایجاد پایگاهی با پوشش کامل از انواع منابع و به همه زبان‌ها و از این قبیل که راهکارهایی پرهزینه و یا بعضاً ناکارآمد به لحاظ حل کامل مسأله هستند، هنوز راهکاری عملیاتی ایجاد نشده است. لذا با بکارگیری شاخص‌ها و مقادیر ایجاد شده در این پژوهش می‌توان به مقادیر قابل اعتماد که مبنای ارزشیابی صحیح و سیاستگذاری دقیق باشد، دست یافت.
