مریم جهانبخش؛ ناهید توکلی؛ حبیب اله مختاری
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1393، ، صفحه 138-148
چکیده
مقدمه: دورنمای پرونده‌س الکترونیک سلامت (Electronic Health Record) در جوامع مختلف ثابت نبوده و در عین به همراه داشتن مزایا و فرصت ها، با چالش روبرو است. در این پژوهش سعی شده چالش ها معرفی و اجرای EHR از دیدگاه متولیان آن در استان اصفهان بررسی شود. روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه‌ای کیفی است که در سال 1389 خورشیدی در استان اصفهان انجام شد. با ...
بیشتر
مقدمه: دورنمای پرونده‌س الکترونیک سلامت (Electronic Health Record) در جوامع مختلف ثابت نبوده و در عین به همراه داشتن مزایا و فرصت ها، با چالش روبرو است. در این پژوهش سعی شده چالش ها معرفی و اجرای EHR از دیدگاه متولیان آن در استان اصفهان بررسی شود. روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه‌ای کیفی است که در سال 1389 خورشیدی در استان اصفهان انجام شد. با استفاده از روش پدیدارشناسی (فنومنولوژی) و از طریق مصاحبه‌ی عمیق نیمه ساختاریافته به استنتاج تجارب صاحب‌نظران حوزه‌ی سلامت در رابطه با چالش های اجرای پرونده‌ی الکترونیک سلامت و راهکارهای حل چالش ها پرداخته شد. مصاحبه شوندگان بر اساس نمونه‌گیری به روش گلوله برفی (Snow Ball) مشتمل بر 3 پزشک، 4 نفر از مدیران بخش های مختلف سلامت و 8 نفر از سایر متخصصانی بودند که در سطح بیمارستان‌ها و سایر مراجع مرتبط در این زمینه مانند معاونت درمان، سازمان‌های بیمه، ستاد دانشگاه و استانداری در رابطه با محتوا و ساختار پرونده‌ی الکترونیک سلامت مطلع و در این زمینه دارای فعالیت‌های پژوهشی بوده و یا در برنامه‌ریزی و معرفی پرونده‌ی الکترونیک سلامت در استان اصفهان فعالیت داشتند. یافته‌ها: پژوهشگر چالش‌های پرونده‌ی الکترونیک سلامت در استان اصفهان و راهکارهای مربوط به حل آن‌ها را در دو بعد زیرساختاری و ساختاری استخراج و تبیین کرد. نتیجه‌گیری: متأسفانه نتایج این مطالعه نشان داد با وجود آن‌که پزشکان از مهمترین کاربران پرونده‌ی الکترونیک سلامت‌اند، اما کمترین نظرات را در رابطه با چالش‌ها ارایه داده‌اند و این کاستی قابل تأمل است چرا که اگر دال بر کم‌رنگ بودن نقش آن‌ها در معرفی و اجرای پرونده‌ی الکترونیک سلامت باشد این امر نتایج زیان‌باری به دنبال خواهد داشت.
نرجس میرابوطالبی؛ حسین مبارکی؛ راضیه دهقان؛ نوشین محبی
دوره 10، شماره 5 ، دی 1392، ، صفحه 665-674
چکیده
مقدمه: پرونده‌ی الکترونیک سلامت شامل طیف گسترده‌ای از سیستم‌های اطلاعات است که تمامی اطلاعات مربوط به طرح مراقبت پرستاری، تجویز دارو، ارزیابی فیزیکی و ایمن‌سازی را براساس استانداردهای شناخته شده ممکن می‌سازد و با توجه به پیچیدگی پرونده‌ی الکترونیک سلامت (Electronic Health Record) قابلیت استفاده از این سیستم توسط کاربران آن امری حیاتی است. ...
بیشتر
مقدمه: پرونده‌ی الکترونیک سلامت شامل طیف گسترده‌ای از سیستم‌های اطلاعات است که تمامی اطلاعات مربوط به طرح مراقبت پرستاری، تجویز دارو، ارزیابی فیزیکی و ایمن‌سازی را براساس استانداردهای شناخته شده ممکن می‌سازد و با توجه به پیچیدگی پرونده‌ی الکترونیک سلامت (Electronic Health Record) قابلیت استفاده از این سیستم توسط کاربران آن امری حیاتی است. بنابراین پژوهشی با هدف تعیین فاکتورهای مورد انتظار پزشکان از پیاده‌سازی پروژه‌ی پرونده‌ی الکترونیک سلامت در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در سال 1391صورت گرفت. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی- تحلیلی بود که در سال 1391 در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان انجام شد. جامعه‌ی آماری شامل پزشکان عضو هیأت علمی و دستیاران تخصصی مشتمل بر 129 نفر بودند. پرسشنامه‌ای برگرفته از پایان‌نامه‌ی دکترای Morton در دانشگاه Drexel به‌عنوان ابزار پژوهش انتخاب گردید. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصین و صاحب‌نظران در این زمینه و پایایی آن از طریق test-retest به میزان 78 درصد سنجیده شد. داده‌های گردآوری شده از پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 19 و بوسیله‌ی روش‌های آمار توصیفی (جداول توزیع و درصد فراوانی، شاخص‌های آماری میانگین و انحراف معیار) و آزمون‌های آماری ANOVA و T-TEST یک‌طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: بیشترین امتیاز کسب شده مربوط به فاکتور پشتیبانی مدیریت با میانگین 65/3 و کمترین امتیاز کسب شده مربوط به فاکتور آموزش مناسب و کافی با میانگین17/3 بود. در ارتباط با موانع اجرای پیاده‌سازی پرونده‌ی الکترونیک سلامت بیشترین درصد کسب شده مربوط به هزینه‌های اقتصادی با 84 درصد و کمترین امتیاز کسب شده مربوط به مقاومت پرسنل در برابر تکنولوژی جدید با 50 درصد بود و از دیدگاه پزشکان مهمترین مزایای پرونده‌ی الکترونیک سلامت افزایش کنترل بر فعالیت‌های کاری 9/82 درصد ارزیابی شد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج کسب شده در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، پزشکان عضو هیأت علمی و دستیاران با پیاده‌سازی پرونده‌ی الکترونیک سلامت در این دانشگاه موافق بودند و با توجه به نظرات ارائه شده توانایی و آمادگی لازم جهت پیاده‌سازی پرونده‌ی الکترونیک سلامت وجود داشت. واژه‌های کلیدی: پرونده‌ی الکترونیک سلامت؛ فن‌آوری اطلاعات سلامت؛ پزشکان
نرجس میرابوطالبی؛ مریم احمدی؛ حسین مبارکی؛ سعید حسینی؛ نوشین محبی
دوره 9، شماره 6 ، اسفند 1391، ، صفحه 769-779
چکیده
مقدمه: ثبت علت‌های مرگ به خصوص علت زمینه‌ای آن، به عنوان مهمترین داده‌ها در اصلاح برنامه‌های بهداشتی و درمانی کشورها به شمار می‌آید، در نتیجه ضروری است که سیستم‌های کامپیوتری جامع، بانک‌های اطلاعاتی مرتبط برای تحلیل و فهم فرایندهای اصلی حوزه‌ی بهداشت و درمان در نظرگرفته شود. این مطالعه، با هدف ارزیابی سیستم ثبت مرگ و میر ...
بیشتر
مقدمه: ثبت علت‌های مرگ به خصوص علت زمینه‌ای آن، به عنوان مهمترین داده‌ها در اصلاح برنامه‌های بهداشتی و درمانی کشورها به شمار می‌آید، در نتیجه ضروری است که سیستم‌های کامپیوتری جامع، بانک‌های اطلاعاتی مرتبط برای تحلیل و فهم فرایندهای اصلی حوزه‌ی بهداشت و درمان در نظرگرفته شود. این مطالعه، با هدف ارزیابی سیستم ثبت مرگ و میر بر اساس الزامات در ایران انجام گردیده است.
روش بررسی: این پژوهش، کاربردی و از نوع تحلیلی بود که در سال 1390 در 12 دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام شد. جامعه‌ی آماری از2 گروه کاربران و کارشناسان دانشگاه‌های علوم پزشکی تشکیل شد که مشتمل بر 50 نفر بودند. ابزار گردآوری داده‌ها 3 پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت و یک چک‌لیست بود. سؤالات پرسشنامه بر اساس 3 الزامات (الزامات کاربری، الزامات عمومی و الزامات امنیتی) و چک‌لیست جهت سنجش الزامات فنی طراحی شد. روایی ابزار بر اساس روش اعتبار محتوایی (دریافت نظرات استادان و صاحب‌نظران رشته) تعیین و تأیید شد. برای پایایی ابزار از ضریب Cronbach's alpha استفاده شد و مقدار آن به ترتیب 73 درصد، 83 درصد، 94 درصد برآورد شد. از آمار توصیفی و نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 20 برای تحلیل داده‌ها استفاده گردید.
یافته‌ها: از دیدگاه کاربران و کارشناسان دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ 1، الزامات کاربری، الزامات عمومی و الزامات امنیتی به ترتیب 6/84 درصد، 7/75 درصد، 9/40 درصد موجود بودن الزامات را تأیید کردند. در دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ 2 به ترتیب 8/34 درصد،7/66 درصد و 7/22 درصد و در دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ 3 به ترتیب 7/35 درصد، 3/33 درصد و 7/20 درصد موجودیت الزامات را تأیید نمودند. الزامات فنی از دیدگاه کارشناسان نرم‌افزار 7/64 درصد به دست آمد. با توجه به نتایج کسب شده، سیستم الکترونیکی ثبت مرگ و میر در ایران از نظر الزامات کاربری با میانگین 7/51 درصد، الزامات عمومی 5/58 درصد و الزامات فنی 7/64 درصد در حد به نسبت مطلوبی بود، ولی از نظر الزامات امنیتی 1/28 درصد در سطح ضعیفی است.
نتیجه‌گیری: نتایج ضعیف در بخش الزامات امنیتی سیستم، کارا نبودن نرم‌افزار در این قسمت را نشان می‌دهد. از این رو لازم است که وزارت بهداشت و درمان به عنوان متولی این سیستم به بهبود عملکرد نرم‌افزار در حیطه‌ی الزامات امنیتی توجه ویژه نماید.
محمدحسین یارمحمدیان؛ حسین ابراهیمی‌پور؛ فرزانه دوستی
دوره 9، شماره 7 ، اسفند 1391، ، صفحه 1123-1131
چکیده
تغییرات روزافزون محیط و پیشرفت سریع تکنولوژی، تطابق سازمان‌های بهداشتی و درمانی را در جهت ایجاد تغییرات مناسب، الزامی ساخته است. در قلمرویی مانند بهداشت و درمان، تیم درمان ملزم به تبعیت از قوانین و دستورالعمل‌های زیادی هستند که این امر منجر به کاهش آزادی عمل، نداشتن قدرت و اختیار کافی برای سازمان‌دهی مجدد فرایندها و حذف فعالیت‌های ...
بیشتر
تغییرات روزافزون محیط و پیشرفت سریع تکنولوژی، تطابق سازمان‌های بهداشتی و درمانی را در جهت ایجاد تغییرات مناسب، الزامی ساخته است. در قلمرویی مانند بهداشت و درمان، تیم درمان ملزم به تبعیت از قوانین و دستورالعمل‌های زیادی هستند که این امر منجر به کاهش آزادی عمل، نداشتن قدرت و اختیار کافی برای سازمان‌دهی مجدد فرایندها و حذف فعالیت‌های بدون ارزش افزوده توسط آن‌ها می‌شود. اصول انعطاف پذیر مدیریت فرایند کسب و کار (BPM یاBusiness process management) راهکاری است که در حال حاضر در بسیاری از کشورهای پیشرفته با موفقیت به کار گرفته می‌شود. مدیریت فرایند کسب و کار، شامل شناسایی وضعیت موجود فرایندها، مدل‌سازی آن‌ها و تعیین تأثیر مدیریت فرایندها پس از اجرای اصلاحات می‌باشد. این رویکرد، که در بسیاری متون با عنوان موج سوم اصلاحات فرایند معرفی شده است، با هدف رفع مشکلات روش‌های پیشین و با در نظر گرفتن محدودیت‌های بودجه و الزامات قانونی موجود، بیانگر روشی قابل اجرا در سازمان‌ها می‌باشد. مدیریت فرایند کسب و کار، با در نظر گرفتن گام‌های ضروری برای انجام کار، یکپارچه‌سازی آن‌ها و حذف فعالیت‌های بدون ارزش افزوده، سعی در افزایش انعطاف پذیری، کیفیت و سرعت انجام فرایندها دارد. این رویکرد در سازمان‌های بهداشتی و درمانی، با به کارگیری نرم‌افزار BPMs (Business process management suite) و از طریق یکپارچه‌سازی پرونده‌ی الکترونیک بیمار (EHR یا Electronic health record)، دستورالعمل‌ها (Guidelines) و سیستم اطلاعات بیمارستان (HIS یا Health information system) به اهداف خود دست می‌یابد. در این مقاله، پس از شرح تاریخچه‌ی مختصری بر روند فرایندگرایی، رویکرد مدیریت فرایند کسب و کار، اهداف و حوزه‌های مداخله‌ی آن در سازمان‌های بهداشتی و درمانی شرح داده شده است.
محمد جبرائیلی؛ زکیه پیری؛ بهلول رحیمی؛ نازآفرین قاسم زاده؛ آیت محمودی
دوره 8، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1390، ، صفحه 807-814
چکیده
مقدمه: نیاز حیاتی نظام ارایه‌ی خدمات سلامت به اطلاعات و عدم پاسخ‌گویی پرونده‌های کاغذی به دلیل محدودیت‌های ذاتی آن، باعث حرکت به سوی سیستم‌های اطلاعات کامپیوتری شد که آرمان و هدف نهایی این سیستم‌ها، دستیابی به پرونده‌ی الکترونیک سلامت (HER یا Electronic health records) می‌باشد. اما پیاده‌سازی آن در سازمان‌های مراقبت سلامت یک کار دشوار ...
بیشتر
مقدمه: نیاز حیاتی نظام ارایه‌ی خدمات سلامت به اطلاعات و عدم پاسخ‌گویی پرونده‌های کاغذی به دلیل محدودیت‌های ذاتی آن، باعث حرکت به سوی سیستم‌های اطلاعات کامپیوتری شد که آرمان و هدف نهایی این سیستم‌ها، دستیابی به پرونده‌ی الکترونیک سلامت (HER یا Electronic health records) می‌باشد. اما پیاده‌سازی آن در سازمان‌های مراقبت سلامت یک کار دشوار و پیچیده است و با محدودیت‌ها و موانع اجرایی مواجه می‌باشد. هدف این تحقیق، شناسایی موانع اجرایی EHR از دیدگاه ارایه کنندگان خدمات سلامت و ارایه‌ی راهکارهایی جهت رفع آن بود.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود که در سال 1388 انجام گرفت. جامعه‌ی پژوهش شامل ارایه کنندگان خدمات سلامت (از طبقات مختلف شغلی پزشکی، پرستاری، مدارک پزشکی، علوم آزمایشگاهی و رادیولوژی) در مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای، 120 نفر از آن‌ها انتخاب شدند. داده‌ها از طریق یک پرسشنامه که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت، جمع‌آوری گردید. اولویت‌بندی موانع اجرایی از طریق معیار لیکرت و از نوع 5 گزینه‌ای در نظر گرفته شد. اطلاعات توسط نرم‌افزار آماری SPSS و با استفاده از آزمون‌های کای دو، t-test و pearson تحلیل شد.
یافته‌ها: بیشترین درصد امتیاز کسب شده در موانع اجرایی پیاده‌سازی EHR به ترتیب مربوط به محدودیت‌های نگرشی رفتاری افراد (4/93 درصد) و محدودیت‌های تغییرات سازمانی (4/88 درصد) و کمترین درصد مربوط به محدودیت‌های هزینه‌ای (8/72 درصد) بود. نتایج تحلیل ارتباط بین متغیرها بیانگر وجود ارتباط معنی‌دار بین شغل و محدودیت تغییرات سازمانی (003/0 = P) و همچنین بین سابقه‌ی کاری با محدودیت‌های نگرشی رفتاری افراد (006/0 = P) بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه مهمترین موانع اجرایی اصلی در پیاده‌سازی EHR، محدودیت‌های نگرشی و رفتاری افراد و تغییرات سازمان است، ضروری به نظر می‌رسد برای تضمین اینکه ارایه کنندگان مراقبت سلامت نگرش مناسب داشته باشند، توجه به آموزش و مشارکت آن‌ها حیاتی است. به طوری که اگر کاربران سیستم، از ویژگی‌ها، اهداف، مزایا و تأثیر مثبت EHR بر کار خودشان آگاهی لازم را داشته باشند و از سوی دیگر استانداردهای مربوط به محرمانگی و امنیت داده‌ها و همچنین قابلیت تبادل پیام رعایت شود، مقاومت آن‌ها نسبت به تغییرات کاهش و علاقه و آمادگی آن‌ها برای پذیرش EHR افزایش می‌یابد.
