نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، مرکز تحقیقات فن آوری اطلاعات در علوم سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

3 استادیار، آمار و اپیدمیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

4 دانشجو ی دکترای مدیریت، اطلاعات بهداشتی و درمانی، دانشگاه علوم پزشکی ،تهران تهران و عضو مرکز تحققاتی آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: ارگونومی علم اصلاح و بهسازی محیط کار، شغل و تجهیزات و تطابق آن با قابلیت‌ها و محدودیت‌های انسان در رابطه با شیوه‎ی کار با رایانه است. همچنین اصول ارگونومی ویژه‌ای وجود دارد که دانستن و عمل به آن‌ها برای کاربران رایانه ضروری است. با توجه به این که کتابداران به دلیل استفاده از رایانه در فرآیندهای کاری کتابخانه از جمله افرادی هستند که در معرض عوارض کار با رایانه قرار دارند، پژوهش حاضر در صدد بود تا آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رابطه با اصول ارگونومی کار با رایانه را مورد سنجش قرار دهد.روش بررسی: مطالعه‎ی حاضر یک پیمایش توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مقطعی انجام شد. جامعه‎ی این پژوهش شامل تمامی کتابدارانی بود که در زمان انجام مطالعه (آبان 1378) در یکی از کتابخانه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مشغول به فعالیت بودند (77 نفر). داده‌های پژوهش از طریق پرسشنامه‎ی آگاهی‌سنج محقق ساخته‎ی 28 سؤالی جمع‌آوری گردید که روایی محتوایی آن بررسی و تأیید شد. داده‌ها به وسیله‎ی آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی با کمک آزمون‌های آماری t و ANOVA و با سطح معنی‌داری 05/0 با کمک نرم‌افزار آماری 15SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: در مجموع 57 نفر وارد مطالعه شدند که از این تعداد، 6/31 درصد (18 نفر) مرد و 4/68 درصد (39 نفر) زن بودند. حداقل نمره از 18 برابر صفر و حداکثر 17 بود. میانگین نمره‎ی پاسخ صحیح به سؤالات پرسش‎نامه 45/4 ± 65/5 از حداکثر 18 گزارش شد. بین نمره‎ی کل پرسش‌نامه و متغیرهای جنس، سطح تحصیلات، نوع تحصیلات، وضعیت استخدام، گذراندن دوره‎ی آموزشی برای استفاده‎ی صحیح از رایانه، تعداد ساعات کار استفاده از رایانه در روز ارتباط معنی‌دار آماری وجود نداشت ولی بین نمره‎ی کل پرسش‌نامه و سابقه‎ی مطالعه در مورد استفاده‎ی صحیح از رایانه، ارتباط معنی‌داری گزارش شد. میانگین نمره‎ی افراد دارای سابقه‎ی مطالعه در این زمینه 1/1 ± 54/7 و میانگین گروه فاقد مطالعه‎ی قبلی در این مورد 52/0 ± 27/4 به دست آمد (01/0 < P).نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های این پژوهش، آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از اصول ارگونومی کار با رایانه اندک بود. این بی‌‌توجهی به شیوه‎ی استفاده از رایانه برای کتابداران که در طول روز مدت زیادی از رایانه استفاده می‌کنند خطرات جدی و غیر قابل برگشت برای سلامتی آنان را رقم خواهد زد. به تبع آن سازمان مربوطه نیز هزینه‌های سنگینی مربوط به کاهش بهره‌وری کارکنان آسیب دیده و جبران خسارت آنان را متحمل خواهد شد. از این رو توصیه می‌شود نهادهایی چون آموزش کارکنان دانشگاه، انجمن کتابداری و دیگر نهادهایی که وظیفه‎ی آموزش کتابداران را بر عهده دارند، هر چه سریع‎تر از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی،‌ تهیه بروشورها،‌ برگزاری همایش‌ها و سایر اقدام‌هایی از این دست، جهت ارتقای سطح آگاهی کتابداران از مسایل ارگونومی کار با رایانه اقدام کنند و کتابداران نیز در این زمینه حساسیت و مطالعات خود را گسترش دهند.واژه‌های کلیدی: مهندسی محیط کار انسان؛ بهداشت شغلی؛ آگاهی؛ کتابداران؛ دانشگاه‌ها.

عنوان مقاله [English]

Knowledge of IUMS Librarians about Principles of Computer Aapplication

نویسندگان [English]

  • Rasool Nouri 1
  • Zahra Hakimi 2
  • Aazam Majidfard 2
  • Payam Kabiri 3
  • Farzaneh Aminpour 4

1 Lecturer, Medical Library and Information Sciences, Health Information Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

2 Student, Medical Library and Information Sciences, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

3 Assistant Professor, Epidemiology, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

4 PhD Student, Health Information Management, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran and Member of Medical Education Research Center of Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Introduction: Ergonomics is the science of improvement of the work environment, job and equipment and adapting them to the human capabilities and limitations. Observing ergonomic principles of computer application is essential for the computer users. Lack of attention to these principles would decrease efficiency and cause irreparable somatic complications. The present study assesses the knowledge of Isfahan University of Medical Sciences Librarians about ergonomics principles of computer application.Methods: This is a cross-sectional analytic study. The study population was all the librarians who worked in Isfahan University of Medical Sciences at the time of the study. The data was gathered using a knowledge measurement researcher- made questionnaire, consisting of 28 questions which its content validity were checked and revised. The data were analyzed by T-test and ANOVA using SPSS software version 15.Results: Mean score of correct answers to the questions was reported as 5.65 ± 4.45 of 18. There was no significant relationship between the total questionnaire score and the variables sex, educational level, type of education, employment status, educational Course for the proper use of the computer and the number of hours of computer use per day however there was significant relationship between total score and the study for the proper use of computer.Conclusion: The findings indicated that the knowledge of the Isfahan University of Medical Sciences librarians about ergonomic principles of computer application was low. This can be due to disregard of authorities, librarians or both of them that it can be harmful to their health and the University should also pay the heavy cost of reduced staff productivity. Therefore, it is recommended that the responsible organizations promote the librarians' knowledge about ergonomic principles of computer application through training courses, conferences, consized brochures. It is also recommended that librarians expand their studies on this topic.Keywords: Human Engineering; Occupational Health; Awareness; Librarians; Universities.