مقالات پژوهشی
فیض اله اکبری؛ سید مصطفی حسینی؛ ابوالقاسم پوررضا؛ شهرام توفیقی؛ سمانه حیدری
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: در آیندهی نزدیک هیچ عاملی همانند فنآوری اطلاعات قادر به تغییر طرح سازمانها نخواهد بود. پژوهش حاضر گامی در جهت شناخت سطح فنآوری اطلاعات و چگونگی اثر آن بر ابعاد ساختار سازمانی (رسمیت، پیچیدگی و تمرکز) بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران بود.روش بررسی: این پژوهش، یک مطالعهی توصیفی- تحلیلی است که ...
بیشتر
مقدمه: در آیندهی نزدیک هیچ عاملی همانند فنآوری اطلاعات قادر به تغییر طرح سازمانها نخواهد بود. پژوهش حاضر گامی در جهت شناخت سطح فنآوری اطلاعات و چگونگی اثر آن بر ابعاد ساختار سازمانی (رسمیت، پیچیدگی و تمرکز) بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران بود.روش بررسی: این پژوهش، یک مطالعهی توصیفی- تحلیلی است که به صورت پیمایشی در سال 1386 انجام شد. جامعهی پژوهش آن را کلیهی اعضای شبکهی تصمیمگیری بیمارستان که دارای پست مدیریتی بودند و نیز متخصصین فنآوری اطلاعات (مسؤولین سایت و یا مسؤول قسمت فنآوری اطلاعات و یا نمایندهی شرکت فنآوری اطلاعات) تشکیل دادند. محیط پژوهش، 10 بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده، مصاحبه و با استفاده از دو نوع پرسشنامهی Rabinz و CSF صورت گرفت که هر دو پرسشنامه استاندارد و به ثبت رسیده بود. در تجزیه و تحلیل یافتهها از آزمونهای توزیع نرمال، همبستگی Pearson، رگرسیون خطی و چند متغیره استفاده شد.یافتهها: بین وضعیت کلی فنآوری اطلاعات با تمرکز (01/0 = P) و رسمیت (06/0 = P) ارتباط معنیداری وجود داشت که در اکثر موارد ابعاد پنجگانهی فنآوری اطلاعات، رسمیت و تمرکز را تحت تأثیر قرار داد.نتیجهگیری: با این که نفوذ فنآوری اطلاعات به گونهای نبود که به تحول بنیادین در ساختار بیمارستانهای مورد مطالعه منجر شود، با این حال، فنآوری اطلاعات تأثیرات گستردهای بر دو بعد تمرکز و رسمیت سازمانی داشت.واژههای کلیدی: تکنولوژی اطلاعات؛ سازمان و مدیریت (بهداشت و درمان)؛ مدیریت بیمارستان.
مقالات پژوهشی
مهدی کاهویی؛ رقیه اسکروچی؛ فربد عبادی فرد آذر؛ حسن ابوالحسنی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: در آموزش پزشکی، آموزش طب سرپایی به خصوص اورژانس از مهمترین بخشهای آموزش پزشکی است. هدف از این مطالعه تعیین نیازهای اطلاعاتی و الگوی رفتاری دانشجویان پزشکی در جستجوی اطلاعات مراقبتی بیماران در آموزش بالینی بخش اورژانس بود. انتظار داریم انجام چنین مطالعهای روی کیفیت آموزش درمانگاهی، مشخص شدن نیازهای آموزشی دانشجویان و ...
بیشتر
مقدمه: در آموزش پزشکی، آموزش طب سرپایی به خصوص اورژانس از مهمترین بخشهای آموزش پزشکی است. هدف از این مطالعه تعیین نیازهای اطلاعاتی و الگوی رفتاری دانشجویان پزشکی در جستجوی اطلاعات مراقبتی بیماران در آموزش بالینی بخش اورژانس بود. انتظار داریم انجام چنین مطالعهای روی کیفیت آموزش درمانگاهی، مشخص شدن نیازهای آموزشی دانشجویان و مدیریت بهتر بیماران توسط دانشجویان پزشکی اثر بگذاردروش بررسی: پژوهش یک مطالعهی توصیفی است که به شناسایی نیازهای اطلاعاتی و الگوی رفتاری دانشجویان اینترن جهت دستیابی به پاسخ مطلوب، در درمانگاه و بخش اورژانس بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1387 پرداخته است. در این مطالعه از روش مشاهده و توزیع پرسشنامه استفاده شده است. روایی پرسشنامه از طریق بررسی متون علمی و مطالعات مشابه و مشورت با استادان و کارشناسان مربوط بررسی گردید و برای بررسی پایایی آن از آزمون Test-Retest استفاده شد که ضریب همبستگی 8/0 به دست آمد. دادهها از طریق روشهای آمار توصیفی، آزمون همبستگی دو متغیری و دو طرفه در سطح معنیدار یک درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: آزمون آماری رابطهی معنیداری بین نیازهای اطلاعاتی تشخیصی و درمانی نشان داد (P = 0/000 ,Coefficient = 0.576). دانشجویان اطلاع از نتایج آزمایشگاه را بیشترین (3/84 درصد) و اطلاع از انتقال اجساد را کمترین (4/1 درصد) نیاز اطلاعاتی خود بر شمردند. دانشجویان پزشکی بیشتر به بیمار و پروندهی او، همکاران و منابع چاپی اعتماد میکردند. دانشجویان به طور معنیداری بیشتر برای رفع نیازهای درمانی از منابع چاپی استفاده میکردند (P = 0/01).نتیجهگیری: میزان کمی از سؤالات مطرح شده توسط دانشجویان به سؤالات سازمانی و مدیریت درمان بیماران مربوط میشد و جامعهی آماری اهمیت زیادی به مسایل قانونی و حقوقی نمیدادند. بسیاری از دانشجویان ترجیح میدادند تا از منابعی که سهلالوصول و معتبر بودند، استفاده کنند. از این رو توصیه میگردد در برنامههای آموزش بالینی طب اورژانس، دربارهی اهمیت سؤالات سازمانی و مدیریتی و نیز برنامههای آموزشی در زمینهی ارتقای تصمیمگیری مبتنی بر مدارک مد نظر قرار گیرد.واژههای کلیدی: نیازهای خدمات بهداشتی؛ دانشجویان پزشکی؛ آموزش پزشکی؛ بخش اورژانس بیمارستان
مقالات پژوهشی
مریم جهانبخش؛ ناهید توکلی؛ عباس حداد پور
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: سیستمهای بهداشتی در مدیریت حوادث غیر مترقبه با چالشهای منحصر به فردی روبرو است که از جملهی آنها تریاژ و درمان تعداد وسیعی از مصدومان و نیز مدیریت اطلاعات آنان میباشد. تضمین مستندسازی مصدومان به شیوهای صائب به عنوان مقدمهی مدیریت اطلاعات و تریاژ و درمان کارآمد آنان مستلزم پروندهی پزشکی مناسب و قابل استفاده در حوادث ...
بیشتر
مقدمه: سیستمهای بهداشتی در مدیریت حوادث غیر مترقبه با چالشهای منحصر به فردی روبرو است که از جملهی آنها تریاژ و درمان تعداد وسیعی از مصدومان و نیز مدیریت اطلاعات آنان میباشد. تضمین مستندسازی مصدومان به شیوهای صائب به عنوان مقدمهی مدیریت اطلاعات و تریاژ و درمان کارآمد آنان مستلزم پروندهی پزشکی مناسب و قابل استفاده در حوادث غیر مترقبه است. زیرا پروندهی پزشکی که در حالات عادی برای بیماران مورد استفاده واقع میشود، در موارد اضطراری و وقوع حوادث مؤثر نبست و کاربردی پیچیده خواهد داشت. بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر طراحی پروندهی پزشکی مصدومان حوادث غیر مترقبه است که به وسیلهی آن بتوان در هنگام وقوع حوادث به سهولت و سرعت به مستندسازی اطلاعات و تریاژ مصدومان پرداختروش بررسی: مطالعهی حاضر توصیفی و از نوع کاربردی است. محیط انجام پژوهش کتابخانهها، مقالات تأیید شده در بانکهای اطلاعاتی و منابع اینترنتی بود. طی بررسی سازمانهای مسؤول رسیدگی به مصدومان حوادث غیر مترقبه در اصفهان محرز شد که در حال حاضر پروندهی پزشکی برای مستندسازی وضعیت مصدومان وجود ندارد. بنابراین ابتدا مراکز مختلفی که در دنیا مسؤول گردآوری و سازماندهی اطلاعات مصدومان حوادث غیر مترقبهاند مشخص شدند و ضمن مطالعهی تجربیات آنها، دادههای مورد نیاز پروندهی پزشکی در حوادث غیر مترقبه از متون علمی چاپی و الکترونیکی جمعآوری گردید؛ سپس پارامترهای ضروری پروندهی پزشکی در حوادث غیر مترقبه با بهرهگیری از 2 الگوی آمریکایی و اروپایی استخراج شدیافتهها: با توجه به شرایط و استانداردهای کشوری، الگوی مناسبی برای پروندهی مصدومان حوادث غیر مترقبه در دو محور ویژگیهای فیزیکی و عناصر اطلاعاتی با همکاری مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی استان اصفهان طراحی و ارایه گردیدنتیجهگیری: از آنجا که در عملیات امداد حوادث غیر مترقبه پروندهی پزشکی باید ساده، گویا و قابل استفاده باشد، پروندهی پزشکی که در حالت عادی برای بیماران در بیمارستانها استفاده میشود برای مصدومان حوادث غیر مترقبه کارآیی ندارد. در الگوی پیشنهادی، پروندهی طراحی شده فرمی ساده و گویا است که در زمان بروز حادثه امکان مستندسازی اطلاعات مصدومان را فراهم میسازد و مرجعی سریع برای دسترسی به مهمترین اطلاعات فوریتی بالینی، اجرایی و آماری حوادث غیر مترقبه خواهد بودواژههای کلیدی: بلایا؛ تریاژ؛ مدارک پزشکی؛ مدیریت ایمنی از حوادث؛ مدیریت اطلاعات.
مقالات پژوهشی
مهرداد فرزندی پور؛ عباس شیخ طاهری؛ لیلا شکری زاده آرانی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: استفاده از پایگاههای اطلاعاتی منوط به طبقهبندی صحیح اطلاعات در آنها است که بر اساس کدگذاری بالینی صورت میگیرد. هدف این پژوهش بررسی میزان صحت کدگذاری اقدامات در بیمارستانهای آموزشی بود.روش بررسی: در این مطالعهی مقطعی، تعداد 246 پروندهی پزشکی به صورت تصادفی از بیمارستانهای آموزشی کاشان در سال 1386 انتخاب ...
بیشتر
مقدمه: استفاده از پایگاههای اطلاعاتی منوط به طبقهبندی صحیح اطلاعات در آنها است که بر اساس کدگذاری بالینی صورت میگیرد. هدف این پژوهش بررسی میزان صحت کدگذاری اقدامات در بیمارستانهای آموزشی بود.روش بررسی: در این مطالعهی مقطعی، تعداد 246 پروندهی پزشکی به صورت تصادفی از بیمارستانهای آموزشی کاشان در سال 1386 انتخاب شد. اطلاعات مربوط به اقدامات درمانی، اطلاعات مربوط به کدگذار و اصول ثبت اقدامات در چک لیستی که به تأیید صاحب نظران رسیده بود، ثبت گردید. اقدامات درمانی دوباره کدگذاری شد. صحت کدها بر اساس توافق کدهای اصلی پرونده و کدهای Recoder تعیین شد. تحلیل دادهها به کمک شاخصهای آماری (درصد، 2χ، تست فیشر، OR و فاصلهی اطمینان 95 درصد OR) انجام گرفت.یافتهها: در مجموع 46 خطا (7/18 درصد) در بین کدهای اقدامات اصلی مشاهده شد. در مواردی که کد با فهرست شمارهای کنترل شده بود، خطای کدگذاری کمتر بود؛ ولی در مجموع، کدگذاری با استفاده از کتاب به طور معنیداری با خطای بیشتری همراه بود. بهبود مستندسازی اقدامات، خطاهای کدگذاری را تا حدودی کاهش داد. در پروندههای خوانا، خطای کمتری وجود داشت. همچنین استفاده از اختصارات واضح با افزایش صحت کدگذاری همراه بود.نتیجهگیری: پایگاههای اطلاعاتی اقدامات درمانی قابل اعتماد است. فاکتورهای مرتبط با مستندسازی بهتر اقدامات و نیز عوامل مرتبط با کدگذار میتواند باعث بهبود کیفیت کدگذاری اطلاعات اقدامات درمانی و پایگاههای اطلاعاتی مربوط گردد.واژههای کلیدی: طبقهبندیها؛ نشانه گذاری؛ پروندهها؛ مدارک پزشکی.
مقالات پژوهشی
ناهید توکلی؛ فرزانه گرامی؛ نجمه زیبایی؛ فاطمه امینی؛ سمیه یزدانی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: بخش مدیریت اطلاعات سلامت یا بخش مدارک پزشکی بیمارستان مسؤول، مدیریت تمام اطلاعات کاغذی و غیرکاغذی بیمار است و باید یک سیستم اطلاعاتی ایجاد و حفظ نماید؛ که با مأموریت بیمارستان همخوانی داشته، با ادارات نظارتی و اعتباربخشی هماهنگ باشد. این بخش مسؤول سازماندهی، نگهداری، تولید و انتشار اطلاعات و نیز ضامن ایمنی، یکپارچگی و دسترسی ...
بیشتر
مقدمه: بخش مدیریت اطلاعات سلامت یا بخش مدارک پزشکی بیمارستان مسؤول، مدیریت تمام اطلاعات کاغذی و غیرکاغذی بیمار است و باید یک سیستم اطلاعاتی ایجاد و حفظ نماید؛ که با مأموریت بیمارستان همخوانی داشته، با ادارات نظارتی و اعتباربخشی هماهنگ باشد. این بخش مسؤول سازماندهی، نگهداری، تولید و انتشار اطلاعات و نیز ضامن ایمنی، یکپارچگی و دسترسی به دادهها میباشد. کارکنان بخش مدارک پزشکی مسؤول مراقبت از اطلاعات پزشکی بیمار هستند؛ به نحوی که این اطلاعات فقط به افراد ذیصلاح مجاز ارایه شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی فرآیند واگذاری اطلاعات بیمار در بیمارستانهای شهر اصفهان و تدوین دستورالعملهای مربوطه در بیمارستانها بود.روش بررسی: این مطالعه یک بررسی مقطعی و از نوع توصیفی بود. بخشهای مدارک پزشکی 30 بیمارستان شهر اصفهان (اعم از آموزشی، درمانی، خیریه و بیمارستانهای خاص) جامعهی مورد مطالعهی پژوهش را تشکیل داد. در انجام این پژوهش نمونهگیری صورت نگرفت. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامهی خود ساختهی محقق بود که بر اساس استانداردهای واگذاری اطلاعات پزشکی برگرفته از متون علمی مدارک پزشکی تدوین شد. برای جمعآوری دادهها پژوهشگر پس از انجام هماهنگیهای لازم، با مراجعه به بخش مدارک پزشکی بیمارستانها، از مسؤول و کارکنان مدارک پزشکی مصاحبه و سپس پرسشنامه را تکمیل نمود. ورود و تحلیل آماری دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS انجام گرفت. روایی پرسشنامه با نظر متخصصان و پایایی آن با روش آزمون- باز آزمون تأیید شد.یافتهها: در تمام موارد (100 درصد) کارکنان مدارک پزشکی از مقررات واگذاری اطلاعات بیماران آگاهی کامل داشتند. هنگام ارسال اصل پرونده به خارج از بیمارستان، در همهی موارد (100 درصد) کلیهی اوراق شمارهگذاری شد ولی فقط در 3/92 درصد فتوکپی پرونده تهیه شد و در بیمارستان قرار گرفت. در 2/69 درصد موارد در صورت وجود رضایتنامهی کتبی از جانب بیمار، پروندهی وی در اختیار وکیل یا قیم بیمار قرار داده شد. در 9/76 درصد موارد آییننامهای مبنی بر چگونگی ارسال پروندهی پزشکی به بیمارستانهای دیگر، وجود نداشت.نتیجهگیری: یکی از راههای مناسب برای انتقال آییننامههای مختلف به کارکنان بخش مدیریت اطلاعات بهداشتی، اطمینان از این موضوع است که سیاستها و آییننامهها مکتوب باشد و در این راستا حفظ محرمانگی اطلاعات بهداشتی بیماران و اجرای آییننامههای مرتبط با واگذاری اطلاعات بیمار یکی از وظایف مهم مسؤول و کارکنان بخش مدیریت اطلاعات بهداشتی است.واژههای کلیدی: اطلاعات؛ رازداری؛ بیماران؛ بیمارستانها؛ مدارک پزشکی.
مقالات پژوهشی
مهدی ابزری؛ محمد حسین یارمحمدیان؛ هورسانا ایروانی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: فرهنگ شبکهی آداب درست رفتاری در زمان برقراری ارتباط از طریق شبکههای رایانهای یا فضای مجازی است. شناخت فرهنگ سازمانی حاکم در سازمان و ارتباط آن با فرهنگ شبکه، راهکارهای کاربردی را جهت توسعهی ارتباطات و ایجاد سازمان یادگیرنده از طریق اینترنت برای مدیران ارشد دانشگاه ارایه مینماید. هدف این مطالعه بررسی رابطهی بین فرهنگ ...
بیشتر
مقدمه: فرهنگ شبکهی آداب درست رفتاری در زمان برقراری ارتباط از طریق شبکههای رایانهای یا فضای مجازی است. شناخت فرهنگ سازمانی حاکم در سازمان و ارتباط آن با فرهنگ شبکه، راهکارهای کاربردی را جهت توسعهی ارتباطات و ایجاد سازمان یادگیرنده از طریق اینترنت برای مدیران ارشد دانشگاه ارایه مینماید. هدف این مطالعه بررسی رابطهی بین فرهنگ شبکهی اینترنتی و فرهنگ سازمانی در میان اعضای هیأت علمی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده است.روش بررسی: این مطالعه، پژوهشی همبستگی است که در آن تعداد 138 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1387 از طریق نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند. در این پژوهش دو پرسشنامهی فرهنگ سازمانی با ضریب اطمینان 97 درصد و فرهنگ شبکه با ضریب اطمینان 89 درصد مورد استفاده قرار گرفت. بررسی آماری و انجام محاسبات با استفاده از آمار توصیفی و از طریق نرمافزار SPSS صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل دادهها از توزیع فراوانی، درصد و میانگین استفاده شد.یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که در مجموع بین فرهنگ شبکه و فرهنگ سازمانی در اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه وجود دارد. همچنین بین دیدگاه اعضای هیأت علمی در خصوص مؤلفههای فرهنگ سازمانی نظیر توجه به جزییات، توجه به تیم، تهورطلبی و پایداری با توجه به جنسیت و نیز دیدگاه ایشان در خصوص مؤلفههای توجه به رهآورد و تهورطلبی بر حسب سابقهی خدمت و همچنین مؤلفههای نوآوری، خطرپذیری، توجه به جزییات، توجه به تیم، تهورطلبی و پایداری بر حسب مرتبهی علمی و مدرک تحصیلی اعضای هیأت علمی تفاوت وجود دارد. همچنین بین دیدگاه اعضای هیأت علمی در خصوص فرهنگ شبکه و ویژگیهای جمعیت شناختی اعضای هیأت علمی در سطح 05/0 P < تنها بر حسب مدرک تحصیلی تفاوت وجود دارد.نتیجهگیری: این پژوهش با تأکید بر اهمیت بسترسازی فرهنگی و آموزش کاربران شبکه در دانشگاه، پیشنهاد میکند که برای بالا بردن فرهنگ شبکه در دانشگاه و سهولت در ایجاد ارتباط بر اساس یک سری آداب و رسوم خاص، قوانین فرهنگ شبکه در بین اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان توسعه یابد و ارتباطات رسمی سازمان با بهرهگیری از شبکههای اینترنتی گسترش یابد.واژههای کلیدی: فرهنگ؛ اینترنت؛ آموزش عالی؛ دانشگاهیان.
مقالات پژوهشی
محمدرضا هاشمیان؛ علیرضا هویدا؛ معصومه خوشکام
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: امروزه کتابخانههای بیمارستانی در عملکردهایی مانند مراقبت و آموزش بیمار نقش مهمی ایفا میکند. در واقع کتابخانههای بیمارستانی علاوه بر نقشی که در آموزش و پژوهش بر عهده دارند، سهم بسزایی نیز در درمان ایفا میکنند. با توجه به این مسایل، رعایت استانداردها توسط این کتابخانهها میتواند به بهبود وضعیت و ارتقای خدمات اطلاعرسانی ...
بیشتر
مقدمه: امروزه کتابخانههای بیمارستانی در عملکردهایی مانند مراقبت و آموزش بیمار نقش مهمی ایفا میکند. در واقع کتابخانههای بیمارستانی علاوه بر نقشی که در آموزش و پژوهش بر عهده دارند، سهم بسزایی نیز در درمان ایفا میکنند. با توجه به این مسایل، رعایت استانداردها توسط این کتابخانهها میتواند به بهبود وضعیت و ارتقای خدمات اطلاعرسانی آنها منجر شود. در این راستا این تحقیق به ارزیابی کتابخانههای بیمارستانی دانشگاههای علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی بر اساس استانداردهای موجود پرداخت.روش بررسی: این پژوهش به روش توصیفی- مقطعی انجام شد. جامعهی پژوهش شامل 35 کتابخانهی بیمارستانی در سه دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی بود. گردآوری اطلاعات به وسیلهی پرسشنامهای انجام شد که روایی آن با نظر اعضای هیأت علمی دانشگاه تصویب و پایایی آن نیز تأیید گردید. اطلاعات به وسیلهی نرمافزار Excel تجزیه و تحلیل شد.یافتهها: بیش از 50 درصد از کتابخانههای بیمارستانی از نظر داشتن نیروی انسانی متخصص زیر سطح استاندارد بودند. تنها 29 درصد از مسؤولین کتابخانه از نظر سطح تحصیلات و رشتهی تحصیلی در سطح استاندارد قرار داشتند. هیچ یک از کتابخانههای مورد بررسی از نظر مجموعهی کتابها استاندارد نبودند. از نظر ساعات ارایهی خدمات و نیز ارایهی خدمات به گروههای مختلف استفاده کننده، درصد کمی از کتابخانهها در سطح استاندارد قرار داشتند. 8/25 درصد از کتابخانهها دارای ساختمانی بودند که از قبل برای کتابخانه طراحی شده بود.نتیجهگیری: در کل، وضعیت کتابخانههای بیمارستانی در مقایسه با استانداردها مطلوب نبود و توجه بیشتر مسؤولین به این کتابخانهها جهت بهبود وضعیت آنها ضروری است.واژههای کلیدی: کتابخانههای بیمارستانی؛ استانداردهای مرجع؛ دانشگاهها؛ بیمارستانها.
مقالات پژوهشی
کیوان کوشا؛ مهشید عبدلی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: با قرار گرفتن حجم فزایندهای از منابع علمی در محیط وب، بررسی اثرگذاری استنادی این گونه منابع الکترونیکی در ارتباطات علمی مورد توجه قرار گرفته است و زمینهی تحقیقاتی نوینی تحت عنوان «وب سنجی» مطرح شده است. یکی از مهمترین کاربردهای وبسنجی تجزیه و تحلیل «استنادهای وبی» و مقایسهی آنها با «استنادهای سنتی» (نظیر استنادهای ...
بیشتر
مقدمه: با قرار گرفتن حجم فزایندهای از منابع علمی در محیط وب، بررسی اثرگذاری استنادی این گونه منابع الکترونیکی در ارتباطات علمی مورد توجه قرار گرفته است و زمینهی تحقیقاتی نوینی تحت عنوان «وب سنجی» مطرح شده است. یکی از مهمترین کاربردهای وبسنجی تجزیه و تحلیل «استنادهای وبی» و مقایسهی آنها با «استنادهای سنتی» (نظیر استنادهای ISI) است. هدف از تحقیق حاضر، تعیین کاربرد روشها و ابزارهای وب سنجی به عنوان منبع مفیدی در ارزیابی تحقیقات علوم پزشکی بوده است.روش بررسی: تحقیق حاضر به مقایسهی استنادهای ISI و بر گرفته از وب به مقالات مجلات تحقیقی پزشکی پرداخته است. بدین ترتیب، نمونهای از 350 مقالهی تحقیقی به زبان انگلیسی بر گرفته از مجلات نمایه شده در پایگاه ISI در سال 2004 در رشتهی پزشکی عمومی/داخلی گردآوری شد و تعداد استناد به مقالات مذکور از طریق جستجو در پایگاههای Web of Science (WoS) و Google Scholar (GS) ثبت گردید. به علاوه، در سطح 56 مجلهی پزشکی فارسی، استنادهای ISI و بر گرفته از وب با یکدیگر مقایسه شدند. از آزمون همبستگی و نیز آمار توصیفی به منظور بررسی، تفسیر و مقایسهی الگوی استنادی سنتی و بر گرفته از وب استفاده شده است.یافتهها: نتایج تحقیق نشان داد که در سطح 350 مقالهی نمونهگیری شده در رشتهی پزشکی عمومی/داخلی، همبستگی مستقیم و معنیداری میان استنادهای ISI و استنادهای وبی بر گرفته از پایگاه استنادی تحت وب Google Scholar وجود دارد. به علاوه، مقایسهی آماری توصیفی نشان داد که تعداد، میانگین و میانهی استنادها به مقالات مذکور در پایگاه استنادی Google Scholar بیشتر از پایگاه ISI است. در سطح 56 مجلهی فارسی پزشکی نیز نتایج تحقیق نشان داد که تعداد، میانگین و میانهی استنادهای وبی بر گرفته از Google Scholar (به ترتیب 301، 4/5 و 4) به طور قابل توجهی بیشتر از پایگاه ISI (به ترتیب 99، 8/1 و 0) است.نتیجهگیری: وجود ارتباط مستقیم میان استناد ISI و استنادهای Google Scholar، اهمیت استناد وبی را به عنوان منبعی مفید برای ارزیابی تحقیقات نمایان میسازد. به علاوه مقایسهی آمار توصیفی بر گرفته از مجلات انگلیسی و فارسی مورد مطالعه نشان میدهد که از محیط وب میتوان به تعداد و انواع بیشتری از استنادهای وبی نسبت به پایگاه ISI دست یافت که در گذشته اثرگذاری استنادی آنها در چرخهی ارتباطات تحقیقاتی پزشکی پنهان مانده بوده است.واژههای کلیدی: استناد؛ پزشکی؛ شاخص؛ اینترنت؛ اثربخشی.
مقالات پژوهشی
رسول نوری؛ زهرا حکیمی؛ اعظم مجیدفرد؛ پیام کبیری؛ فرزانه امین پور
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: ارگونومی علم اصلاح و بهسازی محیط کار، شغل و تجهیزات و تطابق آن با قابلیتها و محدودیتهای انسان در رابطه با شیوهی کار با رایانه است. همچنین اصول ارگونومی ویژهای وجود دارد که دانستن و عمل به آنها برای کاربران رایانه ضروری است. با توجه به این که کتابداران به دلیل استفاده از رایانه در فرآیندهای کاری کتابخانه از جمله افرادی ...
بیشتر
مقدمه: ارگونومی علم اصلاح و بهسازی محیط کار، شغل و تجهیزات و تطابق آن با قابلیتها و محدودیتهای انسان در رابطه با شیوهی کار با رایانه است. همچنین اصول ارگونومی ویژهای وجود دارد که دانستن و عمل به آنها برای کاربران رایانه ضروری است. با توجه به این که کتابداران به دلیل استفاده از رایانه در فرآیندهای کاری کتابخانه از جمله افرادی هستند که در معرض عوارض کار با رایانه قرار دارند، پژوهش حاضر در صدد بود تا آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رابطه با اصول ارگونومی کار با رایانه را مورد سنجش قرار دهد.روش بررسی: مطالعهی حاضر یک پیمایش توصیفی- تحلیلی بود که به صورت مقطعی انجام شد. جامعهی این پژوهش شامل تمامی کتابدارانی بود که در زمان انجام مطالعه (آبان 1378) در یکی از کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی اصفهان مشغول به فعالیت بودند (77 نفر). دادههای پژوهش از طریق پرسشنامهی آگاهیسنج محقق ساختهی 28 سؤالی جمعآوری گردید که روایی محتوایی آن بررسی و تأیید شد. دادهها به وسیلهی آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی با کمک آزمونهای آماری t و ANOVA و با سطح معنیداری 05/0 با کمک نرمافزار آماری 15SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: در مجموع 57 نفر وارد مطالعه شدند که از این تعداد، 6/31 درصد (18 نفر) مرد و 4/68 درصد (39 نفر) زن بودند. حداقل نمره از 18 برابر صفر و حداکثر 17 بود. میانگین نمرهی پاسخ صحیح به سؤالات پرسشنامه 45/4 ± 65/5 از حداکثر 18 گزارش شد. بین نمرهی کل پرسشنامه و متغیرهای جنس، سطح تحصیلات، نوع تحصیلات، وضعیت استخدام، گذراندن دورهی آموزشی برای استفادهی صحیح از رایانه، تعداد ساعات کار استفاده از رایانه در روز ارتباط معنیدار آماری وجود نداشت ولی بین نمرهی کل پرسشنامه و سابقهی مطالعه در مورد استفادهی صحیح از رایانه، ارتباط معنیداری گزارش شد. میانگین نمرهی افراد دارای سابقهی مطالعه در این زمینه 1/1 ± 54/7 و میانگین گروه فاقد مطالعهی قبلی در این مورد 52/0 ± 27/4 به دست آمد (01/0 < P).نتیجهگیری: با توجه به یافتههای این پژوهش، آگاهی کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از اصول ارگونومی کار با رایانه اندک بود. این بیتوجهی به شیوهی استفاده از رایانه برای کتابداران که در طول روز مدت زیادی از رایانه استفاده میکنند خطرات جدی و غیر قابل برگشت برای سلامتی آنان را رقم خواهد زد. به تبع آن سازمان مربوطه نیز هزینههای سنگینی مربوط به کاهش بهرهوری کارکنان آسیب دیده و جبران خسارت آنان را متحمل خواهد شد. از این رو توصیه میشود نهادهایی چون آموزش کارکنان دانشگاه، انجمن کتابداری و دیگر نهادهایی که وظیفهی آموزش کتابداران را بر عهده دارند، هر چه سریعتر از طریق برگزاری دورههای آموزشی، تهیه بروشورها، برگزاری همایشها و سایر اقدامهایی از این دست، جهت ارتقای سطح آگاهی کتابداران از مسایل ارگونومی کار با رایانه اقدام کنند و کتابداران نیز در این زمینه حساسیت و مطالعات خود را گسترش دهند.واژههای کلیدی: مهندسی محیط کار انسان؛ بهداشت شغلی؛ آگاهی؛ کتابداران؛ دانشگاهها.
مقالات پژوهشی
افسانه کریمی؛ یوسف مهدی پور؛ علی محمدپور؛ سمیرا پیروزان فر
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: تحقیق و پژوهش پس از آموزش نیروی انسانی یکی از ارکان توسعهی سالم فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی میباشد و دانشگاه اصلیترین رکن نظام تحقیقاتی محسوب میشود. البته در حال حاضر فاصلهی زیادی بین تولیدات علمی ایران با بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد. از این رو مطالعهی حاضر به منظور بررسی موانع تحقیق از دید اعضای هیأت علمی دانشکدههای ...
بیشتر
مقدمه: تحقیق و پژوهش پس از آموزش نیروی انسانی یکی از ارکان توسعهی سالم فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی میباشد و دانشگاه اصلیترین رکن نظام تحقیقاتی محسوب میشود. البته در حال حاضر فاصلهی زیادی بین تولیدات علمی ایران با بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد. از این رو مطالعهی حاضر به منظور بررسی موانع تحقیق از دید اعضای هیأت علمی دانشکدههای پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال 1386 انجام شد.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعهی توصیفی- مقطعی میباشد که در پاییز 1386 با استفاده از پرسشنامه انجام گردید. روایی پرسشنامه با روش اعتبار محتوا (Content validity) و پایایی آن با روش آزمون مجدد (test-retest) با ضریب همبستگی 85/0 تعیین شد. پرسشنامه به طور مستقیم به کلیهی اعضای هیأت علمی دانشکدههای پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان (137 نفر) داده شد که از این تعداد، 83 نفر به پرسشنامهها پاسخ دادند. تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار Excel و آمار توصیفی انجام شد.یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد که اکثر (8/36 درصد) اعضای هیأت علمی از میان عوامل بازدارندهی انجام تحقیق، عوامل شخصی را بیتأثیر دانستهاند و سایر عواملی که از دید آنها به میزان زیاد جزء عوامل بازدارندهی انجام تحقیق بوده است عبارت از عوامل سازمانی- اداری 5/31 درصد، عوامل اقتصادی- مالی 7/27 درصد، عوامل وسایل- امکاناتی 8/25 درصد و عوامل اجتماعی 5/25 درصد بود.نتیجهگیری: با توجه به اهمیت تحقیق در توسعهی یک کشور و با عنایت به یافتههای این پژوهش، جهت رفع موانع موجود در انجام تحقیق، توجه به موارد ذیل ضروری است: اصلاح فرایند بررسی و تصویب طرحهای پژوهشی و پایاننامهها، فراهم نمودن تسهیلات و امکانات پژوهشی، کاهش ساعتهای تدریس موظف و تقویت انجام پژوهشهای گروهی.واژههای کلیدی: پژوهش؛ دانشگاهها؛ کارکنان بهداشت و درمان.
Short Communication(s)
سید محمد رضا باطنی؛ زینب سجادی؛ سید محسن حسینی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: مقررات و قوانین در حوزهی اخلاق بیماران حایز اهمیت است، اما این مجموعه قوانین تحت عنوان «منشور حقوق بیمار» در قوانین ایران به صورت منسجم و کاربردی وجود ندارد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان آگاهی بیماران بستری شده دربیمارستانهای آموزشی شهر اصفهان از منشور حقوق بیماران بود.روش بررسی: این بررسی به صورت توصیفی- مقطعی در سه ماههی ...
بیشتر
مقدمه: مقررات و قوانین در حوزهی اخلاق بیماران حایز اهمیت است، اما این مجموعه قوانین تحت عنوان «منشور حقوق بیمار» در قوانین ایران به صورت منسجم و کاربردی وجود ندارد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان آگاهی بیماران بستری شده دربیمارستانهای آموزشی شهر اصفهان از منشور حقوق بیماران بود.روش بررسی: این بررسی به صورت توصیفی- مقطعی در سه ماههی چهارم سال 1385 در هشت بیمارستان آموزشی شهر اصفهان انجام شد و طی آن میزان آگاهی بیماران بستری شده در این بیمارستانها طی این مدت از مفاد منشور حقوق بیمار از طریق مصاحبه توسط پرسشگران و تکمیل چکلیستهای مربوطه سنجیده شد. چکلیستها از طریق مطالعهی کتابخانهای تدوین و روایی صوری و پایایی آن با استفاده از نظر کارشناسان مربوطه تأیید شد. برای این منظور نمونهی مورد نیاز که 385 بیمار بود، متناسب با تعداد تخت فعال و نیز متوسط اقامت بیماران طی سه ماههی چهارم سال 1385، تقسیم به نسبت شد و سهم هر بیمارستان مشخص گردید. پس از تکمیل چکلیستها، تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار آماریSPSS صورت گرفت.یافتهها: بیش از 50 درصد از بیماران آگاهی لازم از برخی مفاد منشور حقوق بیمار را نداشتند. این عدم آگاهی به ویژه در مورد حقوق مربوط به انتقال حین درمان بیمار به سایر مراکز درمانی (که نیاز به خدمات درمانی تخصصی دارند)، در مورد حق اجازه یا عدم اجازهی استفاده از اطلاعات پزشکی پروندهی خودشان برای امور مختلف، رازداری پزشک معالج و تیم و درمان و همچنین محرمانه بودن اطلاعات پزشکی و ضرورت حفظ اسرار بیمار توسط بیمارستان بود.نتیجهگیری: نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در چک لیستهای تکمیل شده نشان داد که درصد قابل توجهی از بیماران آگاهی لازم از برخی از مفاد منشور حقوق بیمار را نداشتند و ضرورت دارد در این زمینه اطلاعرسانی لازم صورت پذیرد.واژههای کلیدی: آگاهی؛ بیماران؛ قوانین.
Short Communication(s)
سید جمال ا لدین طبیبی؛ محمد رضا ملکی؛ اباسط میرزائی؛ پریسا فرشید
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
مقدمه: بهرهگیری نامطلوب،کمبود منابع و افزایش هزینههای بیمارستانی، باعث سنگینتر شدن کفهی ترازوی هزینهها نسبت به درآمدهای بیمارستانی شده است. مدیران با ادغام ظرفیتها و پتانسیلها، در راستای استفادهی بهینه و کارآمد از منابع بیمارستانی قدم برداشتهاند. پژوهش حاضر با هدف مطالعهی تأثیر ادغام بخشهای بیمارستانی بر هزینههای ...
بیشتر
مقدمه: بهرهگیری نامطلوب،کمبود منابع و افزایش هزینههای بیمارستانی، باعث سنگینتر شدن کفهی ترازوی هزینهها نسبت به درآمدهای بیمارستانی شده است. مدیران با ادغام ظرفیتها و پتانسیلها، در راستای استفادهی بهینه و کارآمد از منابع بیمارستانی قدم برداشتهاند. پژوهش حاضر با هدف مطالعهی تأثیر ادغام بخشهای بیمارستانی بر هزینههای جاری بیمارستان بوعلی تهران انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر به صورت مقطعی- توصیفی در تابستان 1388 انجام گرفت. بیمارستان بوعلی شهر تهران به عنوان جامعهی پژوهش و بخشهای جراحی مردان با داخلی مردان و جراحی زنان با بخش زنان و زایمان با متوسط ضریب اشغال تخت سالانه پایینتر از 16 درصد، نمونههای پژوهش انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها، فرم جمعآوری دادهها طراحی گردید و پس از تأیید روایی توسط استادان صاحبنظر اطلاعات جمعآوری شد. در روش تحلیل دادهها از آزمون زوجی Wilcoxon و شاخصهای آمار توصیفی با 95 درصد اطمینان استفاده گردید.یافتهها: میانگین هزینههای جاری در سال 1386 قبل از ادغام بخشهای بیمارستانی 982، 58/932/313 ریال و در سال 1387 پس از ادغام بخشها 865، 83/755/195 ریال حاصل گردید و رابطهی معنیداری بین هزینههای نیروی انسانی، مواد و لوازم مصرفی، عمومی و جاری بخشهای بیمارستانی در دو دوره قبل و بعد از ادغام بخشها نمایان شد (در همه موارد با 0001/0 < P).نتیجهگیری: در مقابل افزایش هزینههای بیمارستانی، دستیابی به حداکثر تولید با حداقل هزینهها ضروری است. در چالشی نوین، راهکار ادغام منابع و استفاده کارآمد از منابع موجود میتواند مدیریت بیمارستانها را در جلوگیری از اتلاف منابع، افزایش هزینهها و بحرانهای مالی یاری نماید.واژههای کلیدی: بخشهای بیمارستان؛ هزینههای مراقبتهای بهداشتی؛ بیمارستانها.
Narrative Review
عبدالرضا نوروزی چاکلی؛ محمد حسنزاده؛ Abdolreza Noroozi Chakoli؛ Mohammad Hassanzadeh
دوره 7، شماره 4 ، دی 1389
چکیده
بررسیها نشان میدهد که فعالیتهای مربوط به توسعهی علم، فنآوری و نوآوری، به عنوان پیشرانهای اصلی بهرهوری و رشد اقتصادی محسوب میشود و به طور چشمگیری به توسعهی اقتصادی و بهبود سطح زندگی جوامع یاری میرساند. بر این اساس، دولتها و سازمانهای بینالمللی، همواره با بهرهگیری از شیوههای مختلف و در ابعاد گوناگون، سنجش ...
بیشتر
بررسیها نشان میدهد که فعالیتهای مربوط به توسعهی علم، فنآوری و نوآوری، به عنوان پیشرانهای اصلی بهرهوری و رشد اقتصادی محسوب میشود و به طور چشمگیری به توسعهی اقتصادی و بهبود سطح زندگی جوامع یاری میرساند. بر این اساس، دولتها و سازمانهای بینالمللی، همواره با بهرهگیری از شیوههای مختلف و در ابعاد گوناگون، سنجش و ارزیابی علم، فنآوری و نوآوری را در دستور کار خود قرار میدهند.مقالهی حاضر در نظر دارد با تکیه بر روش کتابخانهای و بهرهگیری از اسناد، مدارک و شواهد موجود، ضمن شناسایی جایگاه شاخصهای علم سنجی در دستورالعملهای بینالمللی سنجش علم، فنآوری و نوآوری، رویکردها و شیوههای موجود در هر یک از این دستورالعملها را در زمینهی سنجش علم، فنآوری و نوآوری مورد بررسی، مطالعه و مقایسه قرار دهد و به ارزیابی مقایسهای ویژگیها و تفاوتهای آنها با یکدیگر بپردازد. شاخصهای علم سنجی «مؤسسهی اطلاعات علمی (ISI)»، «دستورالعمل اسلو (Oslo)» و «دستورالعملهای خانوادهی فراسکاتی (Frascati)»، که هر یک از ابعاد گوناگون سنجش علم، فنآوری یا نوآوری را مورد توجه قرار میدهد، از جمله مواردی است که در مقالهی حاضر مورد بررسی و مطالعه قرار میگیرد. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که در هر یک از این دستورالعملها، شاخصهای کتاب سنجی و علم سنجی دارای جایگاه ویژهای است. نتایج این تحقیق میتواند ضمن گشودن افقهای تازهی این حوزه برای متخصصان علوم کتابداری و اطلاع رسانی، زمینههای لازم را برای ورود آنها به مباحث مطرح در این زمینه ایجاد نماید.واژههای کلیدی: سنجش آموزش؛ تکنولوژی؛ شاخصها؛ نوآوریها؛ توسعه.
