مقالات پژوهشی
شهید سید مهران حریرچیان؛ محمد حسین یارمحمدیان؛ سوسن بهرامی؛ مهناز بهادرانی؛ ملیحه سلیمانیان
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: رشد جهش گونه‌ی ابزارهای اطلاع رسانی و جهانی شدن فن‌آوری اطلاعات، بستری آماده ساخته است تا یادگیری در هر زمان و مکان و مطابق با نیاز یاد گیرنده را ممکن سازد. این مطالعه به منظور ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص آموزش مبتنی بر وب انجام شده است.روش بررسی: برای انجام این مطالعه‌ی توصیفی- ...
بیشتر
مقدمه: رشد جهش گونه‌ی ابزارهای اطلاع رسانی و جهانی شدن فن‌آوری اطلاعات، بستری آماده ساخته است تا یادگیری در هر زمان و مکان و مطابق با نیاز یاد گیرنده را ممکن سازد. این مطالعه به منظور ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص آموزش مبتنی بر وب انجام شده است.روش بررسی: برای انجام این مطالعه‌ی توصیفی- پیمایشی در سال 1387 کلیهی اعضای هیأت علمی دانشکدههای دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (706 نفر) به عنوان جامعه‌ی آماری مورد بررسی قرار گرفتند. نمونهگیری به شیوهی طبقهای- تصادفی انجام گرفت و حجم نمونه 210 نفر تعیین گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامهی محقق ساختهای بود که روایی آن با روش روایی محتوایی و پایایی آن با روش ضریب Cronbach’s alpha (92/0 r =) برآورد گردید. دادهها با نرمافزار SPSS و با استفاده از شاخص‌های آماری نظیر میانگین، واریانس، انحراف معیار، آزمون t تک متغیره و آزمون Tukey تحلیل شد.یافته‌ها: میانگین نمرهی دانش، نگرش و عملکرد اعضای هیأت علمی بالاتر از حد متوسط بود. اعضای با مدرک کارشناسی ارشد و اعضای با مدرک دکتری تخصصی، آگاهی کمتری نسبت به اعضای با مدرک فوق تخصص داشتند. میزان آگاهی اعضای با سابقهی کار کمتر از 5 سال، بیشتر از اعضای با سابقهی کار 20-10 سال بود. اعضای با سابقهی کار 10-5 سال از آگاهی بیشتری نسبت به اعضای با سابقهی کار بالای 20 سال برخوردار بودند. اعضای هیأت علمی مرد نسبت به زنان و نیز اعضای با مرتبهی علمی استادیاری در مقایسه با اعضای دارای مرتبههای دانشیاری و استادی نگرش بهتری در مورد آموزش مبتنی بر وب داشتند. عملکرد اعضای با مدرک دکتری تخصصی و نیز اعضای با مدرک فوق تخصص، بهتر از عملکرد اعضای با مدرک کارشناسی ارشد بود. اعضای با مرتبهی دانشیاری نیز از عملکرد بهتری نسبت به اعضای مربی برخوردار بودند. عملکرد اعضای با سابقهی کار کمتر از 5 سال در مقایسه با اعضای دارای سابقهی کار 20-10 سال مطلوبتر بود.نتیجهگیری: در عصر پیشرفت علم و فن‌آوری توجه به آموزش الکترونیک اهمیت بسیاری دارد و سازمانها برای حفظ بقای خود باید با شرایط متغییر محیطی سازگار شوند. با توسعه‌ی شبکهی جهان گستر وب، مؤسسات آموزش عالی نیز باید از امکانات این شبکه در امر آموزش استفاده نموده، اعضای هیأت علمی خود را از دانش و مهارت لازم برای به کار گیری این فن‌آوری در آموزش و توسعه‌ی آموزش عالی برخوردار سازند.واژه‌های کلیدی: آموزش برنامهای؛ آگاهی؛ دانش- نگرش- عملکرد؛ دانشگاه‌ها.
مقالات پژوهشی
جعفر مهراد؛ مرضیه گلتاجی
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: در این پژوهش، میزان همبستگی خود- استنادی مجله با ضریب تأثیر در مجله‌های علمی حوزه‌ی علوم پزشکی بین سال‌های 1380 تا 1386 بر اساس گزارش‌های استنادی نشریات فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بررسی شده است. هدف از این پژوهش، تعیین خود- استنادی مجله و تشخیص همبستگی بین ضریب تأثیر مجله و خود- استنادی مجله در حوزه‌ی علوم پزشکی بود. ...
بیشتر
مقدمه: در این پژوهش، میزان همبستگی خود- استنادی مجله با ضریب تأثیر در مجله‌های علمی حوزه‌ی علوم پزشکی بین سال‌های 1380 تا 1386 بر اساس گزارش‌های استنادی نشریات فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بررسی شده است. هدف از این پژوهش، تعیین خود- استنادی مجله و تشخیص همبستگی بین ضریب تأثیر مجله و خود- استنادی مجله در حوزه‌ی علوم پزشکی بود. بدیهی است که تعدادی از استنادها را خود– استنادی مجله تشکیل می‌دهد و این موضوع چنانچه در حد زیاد باشد، سبب می‌شود که مجله در جایگاه واقعی خود قرار نگیرد؛ بنابراین محاسبهی ضریب تأثیر بدون خود– استنادی ضروری به نظر میرسد.روش بررسی: این پژوهش با استفاده از روش تحلیل استنادی و آزمون آماری همبستگی Pearson انجام گرفت. جامعه‌ی مورد مطالعه شامل 309 مجلهی حوزه‌ی علوم پزشکی دارای ضریب تأثیر موجود در گزارش‌های استنادی نشریات فارسی در سال‌های 86-1380 بود. با مراجعه به گزارش‌های استنادی نشریات فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و انتخاب سال و سپس انتخاب حوزه‌ی علوم پزشکی، مجلات دارای ضریب تأثیر در سال مشخص نشان داده شد و آن گاه با استفاده از گزینهی نشریات استنادکننده، فهرست مجلات استنادکننده به مجلهی مورد نظر قابل مشاهده بود که با استفاده از این فهرست تعداد خود– استنادیها و خود– استنادیهای مؤثر در ضریب تأثیر تعیین شد؛ دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS و آزمون آماری ضریب همبستگی Pearson در سطح معنیداری 01/0 مورد تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: رابطهی معنیداری بین ضریب تأثیر و خود– استنادی مجله وجود داشت (001/0 > P، 556/0 = r). ضریب همبستگی Pearson نشان داد که رابطهی معنیداری در جهت منفی بین ضریب تأثیر و تعداد مقاله در حوزه‌ی علوم پزشکی در سال‌های مورد بررسی برقرار است (001/0 > P، 350/0- = r). رابطهی معنیداری بین تعداد مقاله و تعداد خود– استنادی مجله وجود نداشت (233/0 = P، 068/0 = r). نرخ خود- استنادی مجله در حوزه‌ی علوم پزشکی در سال‌های مورد بررسی روندی نزولی داشت. پس از حذف خود– استنادی مجله، رتبهی 100 مجله کاهش و 192 مجله افزایش یافت و در رتبهی 17 مجله تغییری حاصل نشد.نتیجهگیری: نتایج این بررسی نشان داد که مجلات با ضریب تأثیر بالا دارای خود- استنادی بیشتری هستند، یعنی خود- استنادی بر ضریب تأثیر مجله تأثیر مثبت دارد. با توجه به آن که نرخ خود– استنادی در حوزه‌ی علوم پزشکی در مقایسه با تحقیقات مشابه، میزان بالاتری را دارا می‌باشد و بالا بودن نرخ خود- استنادی باعث می‌شود که مجله در جایگاه واقعی خود قرار نگیرد، سردبیران و ناشران باید در سیاست گزینش مقالات خود تجدید نظر نمایند.واژه‌های کلیدی: نشریات؛ نشریات ادواری؛ استناد.
مقالات پژوهشی
محسن رضائیان
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: تا کنون مطالعات گوناگونی در زمینه‌ی تولیدات علمی کشور ایران در حوزه‌ی علوم پزشکی انجام شده است. هیچ یک از این مطالعات به طور اختصاصی و در یک دوره‌ی طولانی به بررسی تولیدات علمی ایران در این حوزه نپرداخته است. از همین رو مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین سهم ایران در تحقیقات علوم پزشکی دنیا در یک دهه، بر اساس تجزیه و تحلیل مقالات PubMed ...
بیشتر
مقدمه: تا کنون مطالعات گوناگونی در زمینه‌ی تولیدات علمی کشور ایران در حوزه‌ی علوم پزشکی انجام شده است. هیچ یک از این مطالعات به طور اختصاصی و در یک دوره‌ی طولانی به بررسی تولیدات علمی ایران در این حوزه نپرداخته است. از همین رو مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین سهم ایران در تحقیقات علوم پزشکی دنیا در یک دهه، بر اساس تجزیه و تحلیل مقالات PubMed در فاصلهی سال‌های 1376 تا 1385 طرح ریزی شده است.روش بررسی: در این مطالعه‌ی مقطعی موتور جستجوگر PubMed از ابتدای سال 1997 تا پایان سال 2006 میلادی مورد جستجو قرار گرفت. به این ترتیب که در دو مرحله، کلیهی مقالاتی که نویسندهی اول و یا نویسندهی مسؤول آنها از کشور ایران بودند/نبودند مشخص گردید. در مرحلهی بعد با بهره‌گیری از سایت سازمان ملل متحد تعداد جمعیت ایران و جهان طی سه مقطع 1995، 2000 و 2005 میلادی مشخص و کلیهی دادهها در نرمافزار Excel ثبت گردید. تعداد مقالات در هر سال به صورت جداگانه بر تعداد مقالات سال پایه (1997) و تعداد جمعیت در دو دوره‌ی مذکور به صورت جداگانه بر تعداد جمعیت سال پایه (1995) تقسیم گردید.یافته‌ها: با وجود سیر صعودی درصد رشد مقالات ایران و جهان در سال‌های مختلف در مقایسه با سال پایه، این سیر برای مقالات ایرانی شتاب بیشتری داشته است (65/1 درصد در جهان در مقابل 38/19 درصد در ایران، برای سال 2006 در مقایسه با سال 1997). همچنین، با وجود سیر صعودی نسبت رشد جمعیت ایران و جهان در سال‌های مختلف در مقایسه با سال پایه، این سیر برای جمعیت جهان شتاب به نسبت بیشتری داشته است (14/1 درصد در جهان در مقابل 12/1درصد در ایران، برای سال 2005 در مقایسه با سال 1995).نتیجهگیری: سیر صعودی مقالات ایرانی در مقایسه با مقالات جهان طی یک دههی اخیر موضوع قابل توجهی است که به نظر میرسد این سیر تحت تأثیر رشد جمعیت ایران قرار نداشته است. با این وجود، مقایسه‌ی کیفیت تحقیقات انجام شده توسط دانشمندان ایرانی در مقایسه با تحقیقات سایر دنشمندان دنیا موضوع مهم دیگری است که باید با انجام مطالعات تکمیلی مورد بررسی قرار گیرد.واژه‌های کلیدی: ایران؛ پژوهش؛ پایگاههای اطلاعاتی؛ مطالعات ارزشیابی.
مقالات پژوهشی
سعیده ابراهیمی؛ عبدالرسول جوکار
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: به منظور ارتقای کیفی انتشارات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، پژوهش حاضر کمیت و کیفیت تولیدات علمی این دانشگاه‌ها را به موازات هم در یک دوره‌ی ده ساله مورد بررسی قرار داد. برای این هدف، شاخص‌های کمی و کیفی علم سنجی به کار گرفته شد.روش بررسی: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد. جامعه‌ی مورد پژوهش را کل دانشگاه‌های علوم پزشکی ...
بیشتر
مقدمه: به منظور ارتقای کیفی انتشارات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، پژوهش حاضر کمیت و کیفیت تولیدات علمی این دانشگاه‌ها را به موازات هم در یک دوره‌ی ده ساله مورد بررسی قرار داد. برای این هدف، شاخص‌های کمی و کیفی علم سنجی به کار گرفته شد.روش بررسی: این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد. جامعه‌ی مورد پژوهش را کل دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران دارای تولید علمی در پایگاه ISI Web of Science در سال‌های 2006-1997 تشکیل میداد. نمونهگیری به روش غیراحتمالی انجام شد و 19 دانشگاه علوم پزشکی که حداقل 25 تولید علمی داشتند، از کل 42 دانشگاه علوم پزشکی ایران، به عنوان نمونه انتخاب گردید. منابع داده شامل پایگاه مذکور، ابزار گردآوری دادهها، سیستم جستجو و تحلیل استنادی پایگاه بود؛ ابزار تحلیل دادهها، نرمافزارآماری SPSS نسخهی 13 و روش تحلیل دادهها، آمار توصیفی بود. دادههای مورد نیاز در چهار بخش تولید، استناد، تأثیر استنادی و درصد مدارک استناد شده استخراج شد و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.یافته‌ها: رتبه بندی دانشگاه‌ها بر مبنای شاخص‌های کمی با رتبه بندی آنها بر مبنای شاخص‌های کیفی نتایج متفاوتی در بر داشت. بین فهرست برترین دانشگاه‌ها بر مبنای چهار شاخص، میزان هم‌پوشانی 25 درصد بود و دانشگاه علوم پزشکی مشهد تنها دانشگاهی بود که بر مبنای هر چهار شاخص در فهرست دانشگاه‌های برتر حضور داشت.نتیجهگیری: تفاوت نتایج رتبه بندی دانشگاه‌ها بر مبنای شاخص‌های کمی و کیفی، بیانگر لزوم به کار گیری شاخص‌های کیفی در کنار شاخص‌های کمی جهت ارزیابی عملکرد علمی دانشگاه‌های مزبور است.واژه‌های کلیدی: دانشگاه‌ها؛ ارزشیابی؛ پایگاههای اطلاعاتی؛ شاخصها؛ ارزیابی اطلاعات.
مقالات پژوهشی
سید حسین میرجلیلی؛ صفیه اکرمی ابرقوئی
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: هر ساله تحقیقات بسیاری در حوزه‌ی علوم پزشکی، انجام می‌شود و برخی از آنها به عنوان منابع هسته و پایه، مورد استناد سایر پژوهشگران قرار می‌گیرد. در تحقیق حاضر، پراستنادترین پژوهشگران و مؤثرترین کشورها و مؤسسات در تحقیقات حوزه‌ی پزشکی بالینی طی دوره‌ی زمانی 91-1981 معرفی و شناسایی شده است. همچنین میزان ارتباط و هم‌پوشانی این حوزه‌ی ...
بیشتر
مقدمه: هر ساله تحقیقات بسیاری در حوزه‌ی علوم پزشکی، انجام می‌شود و برخی از آنها به عنوان منابع هسته و پایه، مورد استناد سایر پژوهشگران قرار می‌گیرد. در تحقیق حاضر، پراستنادترین پژوهشگران و مؤثرترین کشورها و مؤسسات در تحقیقات حوزه‌ی پزشکی بالینی طی دوره‌ی زمانی 91-1981 معرفی و شناسایی شده است. همچنین میزان ارتباط و هم‌پوشانی این حوزه‌ی موضوعی با سایر علوم مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی است. جامعه‌ی مورد پژوهش 265 نفراز محققانی است که از سوی مؤسسهی اطلاعات علمی آمریکا (ISI) به عنوان پراستنادترین نویسندگان در حوزه‌ی پزشکی بالینی معرفی شدهاند. ابزار گردآوری اطلاعات یکی از تولیدات این مؤسسه به نام Highly-cited است. اطلاعات جمعآوری شده با استفاده از نرمافزار Excel مورد تحلیل قرار گرفته است.یافته‌ها: 265 نویسنده از 16 کشور، به عنوان پراستنادترین نویسندگان در حوزه‌ی پزشکی بالینی از سوی ISI معرفی شدهاند که 47/75 درصد آنها (200 نویسنده) از کشور ایالات متحده هستند. بعد از آن انگلستان و ژاپن با 28 و 7 نویسندهی پراستناد، بیشترین تأثیر را بر این حوزه داشتهاند. در میان سازمان‌های تولید کنندهی علم در این حوزه، دو دانشگاه تگزاس وکالیفرنیا هر دو از ایالات متحده، به ترتیب با 15 و 11 نویسنده بیشترین سهم را داشتهاند. از مجموع 265 نویسنده، 60 نفر(64/22درصد) در موضوعاتی غیر از پزشکی بالینی نیز، پراستنادترین بوده‌اند.نتیجهگیری: نتایج تحقیق نشان دادکه کشور ایالات متحده با فاصلهای معادل 9/3 برابر کل کشورهای اروپایی و 2/22 برابر کشورهای آسیایی در این حوزه‌ی موضوعی تأثیرگذار بوده است. تحلیل موضوعی نشان داد پزشکی بالینی با حوزه‌ی کلی علوم زیستی، بیش از سایر حوزههای علوم هم‌پوشانی دارد.واژه‌های کلیدی: پزشکی بالینی؛ استناد؛ ارتباط؛ دانشگاه‌ها و مؤسسات.
مقالات پژوهشی
نضال صراف زادگان؛ موسی علوی؛ کتایون ربیعی؛ حیدرعلی عابدی؛ احمد باهنر؛ سونیا زرفشانی
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: ارزشیابی برنامه‌های مداخلاتی مبتنی بر جامعه، گامی اساسی و زیربنایی در راستای اصلاح و هدایت برنامه‌ها به سمت اهداف نظام سلامت است. مطالعه‌ی حاضر، رپاهنمایی مدیریت برنامه و تصمیم‌گیری جهت اصلاح مسیر از طریق ارزشیابی کیفی فرایند (Process evaluation) یک برنامه‌ی مداخلاتی/آموزشی مبتنی بر جامعه تحت عنوان برنامه‌ی قلب سالم اصفهان (IHHP ...
بیشتر
مقدمه: ارزشیابی برنامه‌های مداخلاتی مبتنی بر جامعه، گامی اساسی و زیربنایی در راستای اصلاح و هدایت برنامه‌ها به سمت اهداف نظام سلامت است. مطالعه‌ی حاضر، رپاهنمایی مدیریت برنامه و تصمیم‌گیری جهت اصلاح مسیر از طریق ارزشیابی کیفی فرایند (Process evaluation) یک برنامه‌ی مداخلاتی/آموزشی مبتنی بر جامعه تحت عنوان برنامه‌ی قلب سالم اصفهان (IHHP یا Isfahan Healthy Heart Program) را گزارش کرده است. این برنامه با هدف پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر شکل گرفته است. ارزشیابی این برنامه هدف کسب بینش نسبت به اجرای مداخلات را دنبال میکند. روش بررسی: مطالعه‌ی حاضر یک مطالعه‌ی کیفی بود. جامعه‌ی مورد مطالعه شامل سیاستگذاران، مدیران، مجریان و همکاران اصلی پروژه و نیز ذینفعان برنامه‌ی قلب سالم اصفهان بودند. مکان انجام مطالعه، مشابه با محلهای اجرای پروژههای مداخلاتی برنامه در شهرستان اصفهان، زمان آغاز مطالعه سال 1384 و زمان پایان تحلیل سال 1387 بود. اطلاعات از طریق انجام مصاحبه با نمونهای هدفمند از 60 نفر به دست آمده، با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: حاصل تحلیل دادههای کیفی در قالب چندین دسته طبقه بندی شدند که چهار مورد از مهمترین آنها شامل تجارب از منابع، نگرش به مداخلات، عوامل انگیزشی و مشارکت پایدار گزارش گردید. نتیجهگیری: این مطالعه برخی از عوامل زیربنایی مؤثر بر اجرای مداخلات آموزشی مرتبط با مدیریت سلامت را آشکار ساخت که مهمترین بخش آن را میتوان به عوامل انسانی در سطح عاملین اجرایی تعبیر کرد. مطالعه با تأکید بر نقش حیاتی منابع در پیشبرد مداخلات آموزشی نشان داد که کیفیتهای انسانی مانند نوع نگرش و میل به حرکت به سمت تغییر، تأثیر عمدهای بر پذیرش منابع مصرف شده و مداخلات آموزشی، به ویژه از جانب مدیران و عاملین اجرایی دارد. پیشنهاد میگردد که پذیرش این برنامه‌ی آموزشی مبتنی بر جامعه و برنامه‌های مشابه، از جانب مخاطبان و به ویژه عاملین اجرایی به عنوان عاملی تعیین کننده در نحوه‌ی مدیریت و در نتیجه موفقیت برنامه مورد توجه قرار گیرد. واژه‌های کلیدی: ارزیابی نتایج و فرایند؛آموزش بهداشت؛ مدیریت.
مقالات پژوهشی
شیرین عباسی؛ عبدالمجید خیام باشی
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: امروزه به کارگیری سیستم‌های اطلاعاتی از ضروریات مدیریت است و یکی از روش‌های آماری پیشنهاد شده در این سیستم، کنترل آماری فرایند می‌باشد. در این مقاله سعی شده است تا با به کارگیری این روش فرایندهای مدارک پزشکی در بیمارستان غرضی اصفهان مورد بررسی قرار گیرد.روش بررسی: مطالعه‌ی حاضر توصیفی، گذشته‌نگر و کاربردی بود که از سال 1382 ...
بیشتر
مقدمه: امروزه به کارگیری سیستم‌های اطلاعاتی از ضروریات مدیریت است و یکی از روش‌های آماری پیشنهاد شده در این سیستم، کنترل آماری فرایند می‌باشد. در این مقاله سعی شده است تا با به کارگیری این روش فرایندهای مدارک پزشکی در بیمارستان غرضی اصفهان مورد بررسی قرار گیرد.روش بررسی: مطالعه‌ی حاضر توصیفی، گذشته‌نگر و کاربردی بود که از سال 1382 تا 1387 با جمعآوری شاخص‌های فرایندی در ادارهی مدارک پزشکی بیمارستان غرضی انجام شد. در تدوین شاخصها ابتدا مطالعات کتابخانهای انجام و سپس ابزار جمعآوری اطلاعات در قالب دو چک لیست «زمان سنجی پذیرش و ترخیص» و «ارزیابی کمی پرونده» تدوین گردید. جامعه‌ی آماری در مورد شاخص‌های ارزیابی کمی، کلیهی بیماران پذیرش شده در بخشهای بستری بیمارستان و نمونهگیری به صورت سرشماری بود. برای زمانسنجی 1500 مورد به صورت تصادفی انتخاب گردید. دادهها در نرمافزار Excel ثبت و آنالیز گردید.یافته‌ها: در ارزیابی کمی نواقص پروندهای پزشکان، وجود نواقص پروندهای به میزان 6 درصد به عنوان استاندارد داخلی قابل قبول (حد سازمانی) به دست آمد. میزان شاخص زمان انتظار برای پذیرش بیمار در طول مدت مطالعه کاهش داشته و میانگین زمان انتظار بیمار از مراجعه تا انتقال به بخش حدود 53 دقیقه به دست آمد. حد سازمانی زمان صدور دستور ترخیص بیمار، 9:54 صبح محاسبه گردید.نتیجهگیری: یافته‌ها نشان داد بیمارستان توانسته با استفاده از روش‌های آماری، تغییرات فرایند خود را تحت کنترل درآورد و در صورت انحراف شاخصی از حد سازمانی تعیین شده، با تشکیل گروههای کاری نسبت به جلوگیری از ادامهی انحراف مبادرت ورزد. این شاخصها میتوانند کمک مؤثری در تدوین استانداردهای ملی و منطقهای بنمایند.واژه‌های کلیدی: مدارک پزشکی؛ بیمارستانها؛ آمار؛ پذیرش بیمار؛ بررسیها؛ ارزیابی عملکرد.
مقالات پژوهشی
جواد منزوی برزکی؛ احمدرضا رئیسی؛ سکینه سقائیان نژاد اصفهانی؛ ناهید توکلی
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای پیشرفته، ابتدا با عنوان انجمن کتابداران مدارک پزشکی در حرفه‌ی مدارک پزشکی فعالیت خود را آغاز نمود، سپس به انجمن مدارک پزشکی تغییر نام و در حال حاضر به انجمن مدیریت اطلاعات سلامت تکامل یافت. این انجمن و اعضای آن، نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کیفیت مراقبت‌های بهداشتی درمانی ایفا نموده‌اند. ...
بیشتر
مقدمه: انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای پیشرفته، ابتدا با عنوان انجمن کتابداران مدارک پزشکی در حرفه‌ی مدارک پزشکی فعالیت خود را آغاز نمود، سپس به انجمن مدارک پزشکی تغییر نام و در حال حاضر به انجمن مدیریت اطلاعات سلامت تکامل یافت. این انجمن و اعضای آن، نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کیفیت مراقبت‌های بهداشتی درمانی ایفا نموده‌اند. هدف از این پژوهش، مطالعه‌ی تطبیقی ساختار و فعالیت انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای منتخب با انجمن مدارک پزشکی ایران بود.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- تطبیقی بود و به روش مقطعی صورت گرفت. جامعه‌ی پژوهش شامل انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای استرالیا، ایالات متحدهی آمریکا و کانادا به عنوان کشورهای پیشگام در راهاندازی انجمن مدیریت اطلاعات سلامت و همچنین انجمن علمی مدارک پزشکی ایران بود. ابزار جمعآوری شامل فرمهای جمعآوری اطلاعات و گردآوری دادهها با استفاده از مطالعات کتابخانهای، استفاده از اینترنت و برقراری ارتباط با مسؤولین انجمن کشورهای مورد مطالعه از طریق پست الکترونیک بود. عناصر ساختاری و مفهومی مورد مطالعه در ساختار و فعالیت انجمن مدیریت اطلاعات سلامت با استفاده از نظر متخصصان و مدیران انجمنهای مورد مطالعه انتخاب گردید و برای تحلیل دادهها از جداول تطبیقی و مقایسه‌ی توصیفی استفاده شد.یافته‌ها: ساختار، موجودیت و مؤلفههای مفهومی انجمن مدیریت اطلاعات سلامت در کشورهای منتخب بسیار به هم شیبه بود، هر چند تفاوتهایی نیز با یکدیگر داشتند. هیأت مدیرهی انجمن مدیریت اطلاعات سلامت کانادا و دانشکده‌ی مدیریت اطلاعات سلامت این کشور مشترک بود. انواع عضویت در انجمن استرالیا با سایر کشورها تفاوت داشت. دورنما و ارزش‌ها در انجمن استرالیا و ایران مشخص و مدون نبود. انجمن مدیریت اطلاعات سلامت آمریکا در مقایسه با انجمن سایر کشورها از تنوع بیشتر فعالیتها در ارایهی خدمات به اعضای خود برخوردار بود. از جمله فعالیتهای اصلی این انجمن در حوزههای مختلف آموزش مداوم و صدور گواهینامه بود.نتیجهگیری: متناسب با تغییرات صورت گرفته در حرفه‌ی مدیریت اطلاعات سلامت، انجمن این حرفه در کشورهای استرالیا، آمریکا و کانادا تغییرات زیادی را در ساختار و فعالیتهای خود تجربه نموده است. سمت بازرس تنها در انجمن مدارک پزشکی ایران وجود دارد. در مقایسه با سایر انجمنها، انجمن مدارک پزشکی ایران با توجه به سابقهی 15 سالهی خود، تغییرات ساختاری و فعالیتهای منسجمی نداشته، تجدید نظر در مؤلفهها و موجودیتهای ساختاری و فعالیتهای این انجمن ضروری به نظر میرسد.واژه‌های کلیدی: انجمنها؛ مدیریت اطلاعات؛ بهداشت و تندرستی؛ عملکرد.
مقالات پژوهشی
امیر عباس عزیزی؛ اباذر حاجوی؛ حمید حقانی؛ مهدیه شجاعی باغینی
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: با توجه به اهمیت زیاد اطلاعات پزشکی در بهبود کیفیت درمان، آموزش و تحقیق پزشکی در سطوح ملی و بین‌المللی ضرورت به کارگیری فن‌آوری مدارک پزشکی احساس می‌شود. در این پژوهش سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی با معیارهای کالج پزشکان آمریکا مقایسه و کاستی‌های معیارهای ملی مشخص ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به اهمیت زیاد اطلاعات پزشکی در بهبود کیفیت درمان، آموزش و تحقیق پزشکی در سطوح ملی و بین‌المللی ضرورت به کارگیری فن‌آوری مدارک پزشکی احساس می‌شود. در این پژوهش سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی با معیارهای کالج پزشکان آمریکا مقایسه و کاستی‌های معیارهای ملی مشخص گردیده است تا جهت بهبود و هم سطح کردن آنها بر اساس معیارهای این کالج پیشنهادهایی ارایه گردد.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه‌ی توصیفی- مقطعی است که در سال 1385 انجام شد. جامعه‌ی پژوهش شامل کلیهی بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه‌های ایران (14 بیمارستان)، تهران (12 بیمارستان) و شهید بهشتی (9 بیمارستان) بود و از بین آنها نمونهگیری انجام نشد. روش گردآوری دادهها، مشاهدهی مستقیم و مصاحبه بود. گردآوری دادهها با استفاده از نه چک لیست استاندارد بر مبنای معیارهای کالج پزشکان آمریکا (شامل بخشهای داروخانه، آزمایشگاه، رادیولوژی، مدارک پزشکی و بالینی) انجام گردید. دادهها با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و نرمافزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: میزان تطابق نهایی سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد که میانگین کل سیستم کمتر از 50 درصد (50 >) و در حد ضعیف بود.نتیجهگیری: به طور کلی مهمترین علت پایین بودن میزان تطابق معیارهای سیستم مدارک پزشکی عدم وجود معیار علمی و استاندارد در کشور می‌باشد. از اینرو پیشنهاد میگردد کمیتهی تدوین و ابلاغ معیارهای سیستم مدارک پزشکی با الگو برداری از کشورهای پیشگام تشکیل گردد.واژه‌های کلیدی: معیارها؛ نظامهای اطلاعات بیمارستانی؛ بیمارستان‌های آموزشی.
مقالات پژوهشی
اعظم السادات حسینی؛ حمید مقدسی؛ مریم جهانبخش
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: اندازه‌گیری اثربخشی مدیریت بیماری دیابت که خود مشتمل بر فرایند کیفیت مراقبت، پیامدهای بهداشتی و نحوه‌ی پاسخ‌دهی به مراقبت است، قبل از هر چیز یک تعریف چارچوبی مفهومی درباره‌ی این بیماری جهان شمول را می‌طلبد. مجموعه‌ی حداقل دادههای MDS (Minimum Data Set) دیابت از طریق به کارگیری عناصر اطلاعاتی استاندارد، همراه با تعاریف یگانه و ...
بیشتر
مقدمه: اندازه‌گیری اثربخشی مدیریت بیماری دیابت که خود مشتمل بر فرایند کیفیت مراقبت، پیامدهای بهداشتی و نحوه‌ی پاسخ‌دهی به مراقبت است، قبل از هر چیز یک تعریف چارچوبی مفهومی درباره‌ی این بیماری جهان شمول را می‌طلبد. مجموعه‌ی حداقل دادههای MDS (Minimum Data Set) دیابت از طریق به کارگیری عناصر اطلاعاتی استاندارد، همراه با تعاریف یگانه و تدارک شاخص‌های اثربخشی مدیریت دیابت به ایجاد این چارچوب میانجامد. پژوهش حاضر با هدف مطالعه‌ی حداقل مجموعه‌ی دادههای دیابت به عنوان مبنای شاخص‌های اثربخشی مدیریت دیابت در کشورهای آمریکا، استرالیا، اسکاتلند، فنلاند و در نهایت ارایه الگو برای ایران انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی بود که به صورت توصیفی انجام شد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از پرسشنامه و چک لیست به بررسیMDS دیابت در شهر تهران پرداخته شد و روایی ابزار مذکور توسط استادان متخصص و پایایی آن از طریق آزمون مجدد به تأیید رسید. سپسMDS دیابت در کشورهای منتخب از طریق متون چاپی و الکترونیکی مورد مطالعه قرار گرفت و در نهایت الگوی پیشنهادی بر اساس نیاز کشور طراحی و با استفاده از تکنیک دلفی به نظر خواهی از صاحبنظران در اختیار آنها گذاشته شد. تحلیل دادهها در مرحلهی بررسی MDS دیابت در کشورهای منتخب با استفاده از جداول تطبیقی، تعیین وجوه اشتراک و افتراق مجموعه‌ی دادهها و در مرحلهی اعتباریابی الگو با استفاده از آمار توصیفی در حد تعیین فراوانی مطلق و نسبی انجام گردید.یافته‌ها: الگوی حداقل مجموعه‌ی دادههای دیابت در قالب 12 فرم و شاخص‌های اثربخشی مدیریت دیابت برگرفته از آن طی اجرای تکنیک دلفی با 98 درصد فراوانی مورد تأیید واقع شد.نتیجهگیری: MDS دیابت با فراهم آوردن امکان مراقبت مستمر از بیماران، ایجاد ارتباط بین ارایه دهندگان مراقبت و تحلیل اثربخشی مراقبت فرد بیمار و جامعه‌ی بیماران مبتلا به دیابت منجر به کنترل و پیشگیری دیابت خواهد شد. بنابراین، به کارگیری MDS دیابت در قالب فرمهای طراحی شده، استخراج شاخص‌های شناسایی بیماران، شاخص‌های اثربخشی فرایند مراقبت و کیفیت خدمات ارایه شده و شاخص‌های پیامدهای به دست آمده، منتج به تضمین و ارتقای مدیریت دیابت میگردد.واژه‌های کلیدی: دیابت شیرین؛ اثربخشی مدیریت؛ دادهها؛ طراحی؛ شاخصها.
مقالات پژوهشی
فرشته فرزیانپور؛ حسین درگاهی؛ ناهید عین الهی؛ سارا آقابابا
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: ارتقای مستمر کیفیت آموزش عالی هدف غایی ارزیابی آموزشی است. در این راستا ارزیابی درونی، قضاوت در مورد کیفیت و دستیابی به اهداف نظام آموزش را ممکن می‌سازد. بنابراین پژوهشگران بر آن شدند که به ارزیابی درونی گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشکده‌ی پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران بپردازند.روش بررسی: این مطالعه ...
بیشتر
مقدمه: ارتقای مستمر کیفیت آموزش عالی هدف غایی ارزیابی آموزشی است. در این راستا ارزیابی درونی، قضاوت در مورد کیفیت و دستیابی به اهداف نظام آموزش را ممکن می‌سازد. بنابراین پژوهشگران بر آن شدند که به ارزیابی درونی گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی دانشکده‌ی پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران بپردازند.روش بررسی: این مطالعه توصیفی- مقطعی بود که به شیوهی کاربردی در سال 1385 در گروه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی اجرا شد. جامعه‌ی مورد مطالعه شامل مدیریت گروه، 3 نفر اعضای کمیتهی ارزیابی، 5 نفر اعضای هیأت علمی، کلیهی دانشجویان، 20 نفر از دانشآموختگان و 4 نفر کارشناس بودند. نه پرسشنامه از نظر میزان مطلوب بودن بررسی شدند. گویههای پرسشنامه به لحاظ پایایی و روایی مورد تأیید نرمافزار ارزیابی درونی وزارتخانههای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فن‌آوری قرار گرفت. در زمینه‌ی تأیید پایایی Cronbach’s alpha85 درصد به دست آمد. جهت نمرهدهی به سؤالات پرسشنامه از مقیاس پنج گزینهای لیکرت (از بسیار نامطلوب تا بسیار مطلوب) استفاده گردید. در پایان دادههای به دست آمده با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و ابزار نرمافزاری SPSS تحلیل گردید.یافته‌ها: یافته‌ها بیانگر آن بود که بالاترین مطلوبیت کل را عامل هیأت علمی (53/3 از 5) با 70 درصد و کمترین مطلوبیت کل را عامل پژوهش (4/2 از 5) با 6/36 درصد به خود اختصاص دادهاند. نتیجهگیری: با توجه به عوامل، گروه مورد مطالعه در وضعیت تا حدی مطلوب قرار گرفت. با توجه به تحلیل SWOT گروه آموزشی فوق می‌تواند امتیاز بالاتری را در ارزیابیهای آتی به دست آورد.واژه‌های کلیدی: سنجش آموزش؛ مدیریت خدمات بهداشتی؛ دانشگاه‌ها.
مقالات پژوهشی
سید علی اکبر احمدی؛ آزاده علوی؛ علی صفدریان
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
مقدمه: یکی از عوامل مهم بقای هر سازمان، که موجب افزایش بهره‌وری سازمانی نیز می‌شود، برخورداری از انسجام در ارزش‌ها و باورها و به طور کلی فرهنگ سازمانی آن می‌باشد. از این رو، برای هر سازمانی که به دنبال دستیابی به نوعی مزیت است، اطمینان از چگونگی فرهنگ سازمانی موجود و توجه به راه‌های کاربردی برای ایجاد انسجام در آن از اولویت‌های ...
بیشتر
مقدمه: یکی از عوامل مهم بقای هر سازمان، که موجب افزایش بهره‌وری سازمانی نیز می‌شود، برخورداری از انسجام در ارزش‌ها و باورها و به طور کلی فرهنگ سازمانی آن می‌باشد. از این رو، برای هر سازمانی که به دنبال دستیابی به نوعی مزیت است، اطمینان از چگونگی فرهنگ سازمانی موجود و توجه به راه‌های کاربردی برای ایجاد انسجام در آن از اولویت‌های اصلی به شمار میرود. هدف از نگارش مقالهی حاضر، بررسی مؤلفههای فرهنگ سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده است.روش بررسی: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی بود. برای جمعآوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع، از روش کتابخانهای نظیر کتب و مجلات علمی و برای جمعآوری دادهها جهت تحلیل و آزمون فرضیههای پژوهش، از پرسشنامهی محقق ساخته استفاده گردید. روایی صوری آن توسط تعدادی از استادان و متخصصان تأیید شد و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach’s alpha برابر 80 درصد و 90 درصد به ترتیب برای وضعیت موجود و مطلوب محاسبه گردید. جامعه‌ی آماری این پژوهش 1670 نفر شامل کلیهی کارکنان ستادی و معاونتها و اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بودند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده، پرسشنامه بین 160 نفر توزیع گردید. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیهها از روش‌های آمار استنباطی استفاده شد.یافته‌ها: در نمونهی مورد مطالعه، بین وضع موجود و مطلوب عناصر فرهنگ سازمانی تفاوت معنیداری وجود داشت.نتیجهگیری: یافته‌ها نشان داد که وضعیت موجود فرهنگ سازمانی در دانشگاه نیازمند بازنگری و اصلاح است و با وضعیت مطلوب تفاوت معنیداری داشته است.واژه‌های کلیدی: فرهنگ؛ دانشگاه‌ها؛ سازمان و مدیریت (بهداشت و درمان).
Narrative Review
پیمان رضایی هاچه سو؛ شهلا فزون خواه؛ ناصر صفایی؛ هادی لطف نژاد افشار؛ Peyman Rezaeihachesoo؛ Shahla Fozoonkhah؛ Naser Safaei؛ Hadi Lotfnejad Afshar
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
بیمارستان شامل واحدهای مختلف سازمانی با انواع طرح‌های مختلف پردازش اطلاعات و انواع متفاوت کارکنان حرفه‌ای مراقبت سلامت می‌باشد که به ارتباطات متقابل بین واحدهای سازمانی و نیز ارتباط با خارج سازمان نیاز دارد. همچنین به دلیل منحصر به فرد بودن فرایند مراقبت از هر بیمار، سازمان‌های مراقبت سلامت با چالش‌های بسیاری در هماهنگی روبرو ...
بیشتر
بیمارستان شامل واحدهای مختلف سازمانی با انواع طرح‌های مختلف پردازش اطلاعات و انواع متفاوت کارکنان حرفه‌ای مراقبت سلامت می‌باشد که به ارتباطات متقابل بین واحدهای سازمانی و نیز ارتباط با خارج سازمان نیاز دارد. همچنین به دلیل منحصر به فرد بودن فرایند مراقبت از هر بیمار، سازمان‌های مراقبت سلامت با چالش‌های بسیاری در هماهنگی روبرو هستند و هنوز از فنآوریهای مدیریت جریان کار در حوزه‌ی سلامت بهرهمند نیستند. برای شناسایی چالش‌های موجود در حوزه‌ی سلامت لازم است فرایندهای سازمانی از فرایندهای درمانی تفکیک گردند. مدیریت فرایندهای سازمانی عبارت از شناسایی دقیق روالها و مشخص نمودن ارتباط اطلاعاتی هر قسمت با قسمت دیگر است. در این راستا استفاده از الگوی مدیریت سیستم جریان کار (Work Flow Management System یا WFMS) مناسبترین روش به نظر میرسد. مدیریت فرایندهای درمانی با استفاده از پزشکی مبتنی برشواهد (Evidence-Based Medicine یا EBM) و توسط راهنماها تحقق مییابد. با وجود ثبات و ایستایی الگوهای فرایندهای سازمانی، فرایند درمان بیمار به دانش پزشکی وابسته و این دانش به سرعت در حال تحول است. سیستم‌های اطلاعات مراقبت سلامت مثل سیستم جامع اطلاعات بیمارستانی باید ضمن پشتیبانی از فرایندهای سازمانی و درمانی بیمار به طور جداگانه، یکپارچگی اطلاعات و وظایف را ایجاد کنند. به طور کلی هدف از به کارگیری IT (Information Technology) در فرایند بالینی تنها کنترل دوره‌ی مراقبت نیست؛ بلکه هدف کاهش بار کاری و بهبود سطوح تصمیم‌گیری است. در این مقاله ضمن بررسی فرایندهای بالینی و سازمانی موجود در سازمان مراقبت سلامت، نحوه‌ی مدیریت جریان کار به طور مجزا در این فرایندها مورد بررسی قرار گرفته است و ابزارهای فن‌آوری اطلاعات مناسب برای پشتیبانی از هر فرایند با ذکر مثالی ارایه شده است. واژه‌های کلیدی: پزشکی مبتنی بر شواهد؛ نظام اطلاعات بیمارستانی؛ تکنولوژی اطلاعات؛ سازمان و مدیریت (بهداشت و درمان).
Short Communication(s)
شفیع حبیبی؛ پیمان رضایی هاچه سو؛ راضیه طبقی
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1389
چکیده
پرستاری مبتنی بر شواهد فرایندی است که در سال‌های اخیر به عنوان شیوه‌ای برای مراقبت‌های بهداشتی و درمانی بر اساس جدیدترین یافته‌ها مطرح شده است. طی این فرایند پرستار می‌تواند با استفاده از شواهد تحقیقات موجود، مهارت بالینی خود و عملکرد بیمار، تصمیمات بالینی مناسب را اتخاذ نماید. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که پرستاران در عملکرد ...
بیشتر
پرستاری مبتنی بر شواهد فرایندی است که در سال‌های اخیر به عنوان شیوه‌ای برای مراقبت‌های بهداشتی و درمانی بر اساس جدیدترین یافته‌ها مطرح شده است. طی این فرایند پرستار می‌تواند با استفاده از شواهد تحقیقات موجود، مهارت بالینی خود و عملکرد بیمار، تصمیمات بالینی مناسب را اتخاذ نماید. مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که پرستاران در عملکرد مبتنی بر شواهد با مشکل مواجه بوده‌اند و بیشترین مشکل آنها یافتن بهترین شواهد، شناسایی منابع صحیح، استفاده از روش‌های جستجوی بهینه و ارزیابی شواهد یا به طور کلی در استفاده از مهارت‌های سواد اطلاعاتی ذکر شده است. قابلیت‌های سواد اطلاعاتی شامل درک سازماندهی اطلاعات، توانایی جستجو در میان انواع ابزارهای چاپی و الکترونیکی به منظور بازیابی، گزینش و ارزیابی دقیق منابع اطلاعاتی و به کارگیری نتایج پژوهش‌ها به طور مؤثر است. استفاده از کتابداران و اطلاع‌رسانان پزشکی در فرایند آموزش پرستاری مبتنی بر شواهد در نقش آموزش دهندگان سواد اطلاعاتی یا تأمین کنندگان نیاز اطلاعاتی حین کار، زمینه‌ی تربیت کارکنان مراقبت‌های بهداشتی درمانی با سواد اطلاعاتی و گرایش ایشان به بهره‌گیری از پژوهش‌های انجام شده را فراهم می‌سازد. هدف از نگارش این مقاله تعیین عوامل مؤثر بر پرستاری مبتنی بر شواهد، تأثیر سواد اطلاعاتی بر ارتقای پرستاری مبتنی بر شواهد و تعیین الگوهای جهانی سواد اطلاعاتی جهت ارتقای پرستاری مبتنی بر شواهد است که به روش مروری و با مطالعه‌ی مقالات موجود در حوزه‌ی سواد اطلاعاتی و پرستاری مبتنی بر شواهد انجام شده است.واژه‌های کلیدی: سواد؛ توسعه؛ پرستاری؛ آگاهی؛ اطلاعات.
