نوع مقاله : مقالات پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
2 کارشناس ارشد، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان، خوزستان، ایران.
چکیده
مقدمه: مجموعه‌گستری به عنوان فرایندی که نقاط قوت و ضعف مجموعه‌ی یک کتابخانه را بر حسب نیازهای اطلاعاتی کاربران شناسایی می‌کند، در مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی نقش اساسی ایفا می‌کند. پژوهش حاضر، ضمن مقایسه‌ی روند اجرای فعالیت‌های مرتبط با حوزه‌ی مجموعه‌گستری در کتابخانه‌های دو دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی اصفهان و شناسایی مشکلات اجرایی مدیران این کتابخانه‌ها در زمینه‌ی مجموعه‌گستری، به ارایه‌ی پیشنهادهایی در جهت بهینه‌سازی روند اجرای فرایند مجموعه‌گستری این کتابخانه‌ها پرداخته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی بوده و به صورت پیمایشی در سال 1388 صورت پذیرفته است. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل 2 کتابخانه‌ی مرکزی، 15 کتابخانه‌ی دانشکده‌ای، 12 کتابخانه‌ی متعلق به گروه‌های آموزشی، 10 کتابخانه‌ی مراکز آموزشی درمانی و 1 کتابخانه‌ی وابسته به مراکز علمی تحقیقاتی می‌شد؛ که زیر نظر این دو دانشگاه به فعالیت می‌پرداختند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از توزیع پرسش‌نامه در میان کلیه‌ی مدیران کتابخانه‌های مذکور (40 کتابخانه) و مصاحبه با مسؤولان کتابخانه‌های مرکزی دو دانشگاه گردآوری شد. به منظور سنجش روایی پرسشنامه‌ی مذکور، از روش روایی صوری و محتوایی استفاده گردید و پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach's alpha (86 درصد) محاسبه شد و تحلیل داده‌ها نیز با کمک روش‌های آماری توصیفی و استنباطی (Chi square test) و نرم‌افزارهای آماری 15SPSS و Excel صورت پذیرفت. یافته‌ها: در بیش از 70 درصد از کتابخانه‌های دو دانشگاه، تنها کمتر از 25 درصد منابع مورد نیاز، از طریق روش‌های دیگری جز خرید منابع تأمین می‌شد. تنها 5/17 درصد از کتابخانه‌های مذکور دارای خطمشیهای مکتوب مجموعه‌گستری بودند و مشکلات آن‌ها در حوزه‌ی مجموعه‌گستری، در دو مقوله‌ی تدوین و به کارگیری خطمشیهای مکتوب بود. نتیجه‌گیری: با توجه به مشکلات کتابخانه‌های جامعه‌ی پژوهش در تدوین خطمشیهای مجموعه‌گستری، به منظور بهینه‌سازی این فرایند، در این پژوهش الگویی جهت تدوین خط‌مشی مکتوب مجموعه‌گستری در کتابخانه‌های مذکور ارایه می‌گردد. واژه‌‌های کلیدی: کتابخانه‌ها؛ کتابخانه‌های پزشکی؛ مجموعه‌گستری کتابخانه؛ خط‌مشی؛ امانت بین کتابخانه‌ای.
عنوان مقاله [English]
A Suitable Pattern for Collection Development based on a Comparison between Collection Development Processes in the Libraries of Isfahan University and Isfahan University of Medical Sciences
نویسندگان [English]
- Hamid Moarrefzadeh 1
- Amin Mehdifar 2
1 Assistant Professor, Library and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 MSc, Library and Information Science, Islamic Azad University, Khuzestan Science and Research Branch, Khuzestan , Iran
چکیده [English]
Introduction: Collection development is a process to identify the strengths and weaknesses of the collection of a library based on the needs of the users which plays an important role in the of information systems management. The present research aimed to compare the process of collection development in the libraries of Isfahan University and Isfahan University of Medical sciences to recognize the problems faced by their executive managers and to offer suggestions for optimizing the process in the two aforementioned libraries.Methods: This descriptive survey was conducted in 2009 and included 2 central, 15 school, and 12 department libraries, as well as 10 libraries belonging to therapeutic educational centers and 1 library associated with research centers. All mentioned libraries were supervised by Isfahan University and Isfahan University of Medical Sciences. Data was collected by distributing a questionnaire among mangers of the 40 studied libraries and also interviewing with the managers of central libraries in the two universities. After face and content validity of the questionnaire were evaluated, its reliability was determined by Cronbach's alpha coefficient (86%). Data analysis was done using descriptive and inferential statistical methods (chi-square test) in SPSS15 and Microsoft Excel.Results: Research findings showed that in more than 70% of the studied libraries, less than 25% of necessary resources were provided using ways other than purchasing. In addition, only 17.5% of the libraries in the two universities had written collection development guidelines. In the collection development field, the libraries faced problems regarding writing collection development policies and also implementing the written policies.Conclusion: Considering the problems in writing collection development policies in the studied libraries, a pattern needs to be provided to optimize the process.Keywords: Libraries; Medical Libraries; Library Collection Development; Policy; Interlibrary Loans.
)