نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• فریدون آزاده ¹
• ریحانه واعظ ²

¹ استادیار، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

² کارشناس ارشد، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

مقدمه: استناد به انواع منابع علمی- پژوهشی از جمله پایان‌نامه‌ها، بخش مهمی از فرایند تحقیق می‌باشد که پژوهشگر ملزم به رعایت شیوه‌ی نگارش استاندارد و درست اطلاعات کتابشناختی می‌باشد. چنانچه استنادها به شکلی صحیح، دقیق و یک‌دست تدوین نشوند، نه تنها فاقد اصالت و اعتبار هستند؛ بلکه بازیابی و دسترسی به چنین استناداتی، هزینه‌های گزافی را به محققان و کتابخانه‌ها تحمیل می‌نماید. این مطالعه با هدف شناسایی صحت مقالات استنادی و تطابق آن‌ها با شیوه‌نامه‌ی ونکوور در پایان‌نامه‌های دفاع شده‌ی دکتری تخصصی پزشکی سال 1386 در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. روش بررسی: روش مطالعه در این بررسی، تحلیل استنادی (Citation analysis) بود. هدف از تحقیق، شناسایی صحت مقالات استنادی در پایان‌نامه‌های مورد مطالعه بود، از این‌رو سایر منابع اطلاعاتی از مطالعه حذف شدند. برای انجام این پژوهش با استفاده از جدول Morgan و نمونه‌برداری سیستماتیک، از کل 1390 مقاله‌ی استنادی، 347 مقاله‌ی استنادی برای بررسی صحت استنادی و میزان مطابقت با شیوه‌نامه‌ی ونکوور انتخاب شدند. شش عنصر مورد بررسی مشتمل بر نام نویسنده (گان)، عنوان مقاله، عنوان مجله، سال انتشار، شماره‌ی جلد و شماره‌ی صفحات بودند. خطاهای استنادی به دو گروه 1. خطاهای کوچک و 2. خطاهای بزرگ تقسیم شدند. روش جمع‌آوری اطلاعات، مشاهده‌ی مستقیم مقالات از طریق آرشیو نشریات و یا پایگاه‌های اطلاعاتی بود. داده‌ها در چک لیستی که بر اساس کار Taylor تهیه شده بود، وارد گردید. از نرم‌افزار 11SPSS جهت تحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها: از 347 مقاله‌ی استنادی مورد بررسی، در کل 3/98 درصد خطای استنادی به ثبت رسید. میزان خطاهای بزرگ بیشتر از خطاهای کوچک بود. تنها 164 مقاله‌ی استنادی (26/47 درصد)، فاقد هر نوع خطای استنادی بودند. در حوزه‌ی مطابقت استنادها با شیوه‌نامه‌ی ونکوور، مطابقتی مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: عوامل مختلفی را می‌توان در بروز وضعیت نامطلوب استناددهی در پایان‌نامه‌ها دخیل شمرد، از جمله عدم آگاهی دانشجویان از اهمیت یک‌دستی استنادها در آثار علمی، عدم آشنایی محققان با نرم‌افزارهای مدیریت منابع و مآخذ مثل  Reference Manager، عدم مطابقت آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های ارایه شده توسط مؤسسات و دانشگاه‌ها با شیوه‌نامه‌های استاندارد به منظور مدیریت بهینه‌ی استناددهی در پایان‌نامه‌ها. اعمال راهکارهایی مانند تخصیص بخشی از نمره‌ی پایان‌نامه به صحت استنادهای ارایه شده، برگزاری گارگاه‌های آموزشی استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت منابع پیشنهاد می‌گردد. واژه‌‌های کلیدی: پایان‌نامه‌های دانشگاهی؛ استناد؛ دانشگاه‌ها؛ دانشگاه علوم پزشکی تبریز؛ شیوه‌نامه‌ی ونکوور.

عنوان مقاله [English]

The Accuracy of Citations in Medical PhD Theses and their Correspondence with Vancouver Style, Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran

نویسندگان [English]

• Fereydoon Azadeh ¹
• Reyhaneh Vaez ²

¹ Assistant Professor, Medical Library and Information Science, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

² MSc, Medical Library and Information Science,Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran

چکیده [English]

Background: Citations are fundamental basis of all scientific papers including theses. Inaccurate and improper citations would lead to high expenses for the researchers and libraries to access these citations. This research tried to review the accuracy of references in Persian defended medical specialized theses in 2007 in Tabriz University of Medical Sciences, Tabriz, Iran. It also aimed to determine the correspondence rate of selected citations with Vancouver style.Methods: Citation analysis was used as the study approach. Systematic sampling and Morgan table were employed to select 347 articles from 1390 cited articles. The six studied factors included author(s), title of the article, title of the journal, year of publication, volume [and issue], and number of pages. Citation errors were divided into two main groups of minor and major errors. Data was collected by direct observations. Data was then entered into a checklist based on Taylor division. SPSS11 was used for data analysis.Results: Out of all 347 reviewed cited articles, 98.3% citation errors were observed. Only 164 (46.27%) articles were completely error-free. None of citations corresponded with Vancouver style.Conclusion: The main reasons for dissatisfying results of citation errors and rate of correspondence with Vancouver style were students' unawareness of the importance of citations in scientific papers and the need for consistency, not paying attention to experts and specialized librarians' advice, the unfamiliarity of students with reference management software, and the inconsistency of universities writing guidelines with standard styles. To improve citations in theses, some solutions are suggested. For instance, a part of thesis grade needs to be allocated to accuracy of references. Holding reference management software workshops might also be beneficial.Keywords: Dissertations, Academic; Citation; Universities; Tabriz University of Medical Sciences; Vancouver Style.