نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ژیلا آقارضایی ¹
• رضا خواجویی ²
• لیلا احمدیان ³
• لاله آقارضایی ⁴

¹ کارشناس ارشد، مدیریت فناوری اطلاعات پزشکی، مرکز تحقیقات انفورماتیک پزشکی، پژوهشکده‌ی آینده پژوهی در سلامت، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

² استادیار، دکترای تخصصی، انفورماتیک پزشکی، مرکز تحقیقات انفورماتیک پزشکی، پژوهشکده‌ی آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

³ استادیار، دکترای تخصصی، انفورماتیک پزشکی، مرکز تحقیقات مدیریت ارایه‌ی خدمات سلامت، پژوهشکده‌‌ی آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

⁴ دانشجوی کارشناسی ارشد، مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی، دانشکده‌ی آموزش‌های الکترونیکی، دانشگاه شیراز، شیراز و عضو مرکز تحقیقات مدل‌سازی در سلامت، پژوهشکده‌ی آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

چکیده

مقدمه: سیستم‌های اطلاعات سلامت، قابلیت ارتقای کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی را دارند. سیستم اطلاعات آزمایشگاه از جمله‌ی این سیستم‌ها می‌باشد. با وجود فواید این سیستم، مطالعات نشان داده‌اند که طراحی برخی از آن‌ها باعث ایجاد مشکلاتی در تعامل کاربران با سیستم گردیده است. هدف این مطالعه، ارزیابی کاربردپذیری این سیستم برای شناسایی این مشکلات بود.روش بررسی: مطالعه‌ی حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود که با استفاده از روش ارزیابی هیوریستیک (Heuristic) به بررسی سیستم اطلاعات آزمایشگاه مورد استفاده در 60 بیمارستان کشور پرداخت. این مطالعه از مرداد تا آبان ماه 1391 انجام شد. دسترسی به سیستم در بیمارستان آموزشی باهنر کرمان صورت گرفت. در این ارزیابی، مشکلات کاربردپذیری موجود در قسمت‌های مختلف سیستم اطلاعات آزمایشگاه (پذیرش سرپایی، پذیرش بستری، دریافت نمونه و جوابدهی) شناسایی گردید و مورد بحث و بررسی قرار گرفت. داده‌ها با یک فرم استاندارد طراحی شده بر اساس روش هیوریستیک گردآوری شد. روایی محتوایی فرم توسط سه نفر متخصص انفورماتیک پزشکی تأیید شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی‌ 16 انجام گرفت.یافته‌ها: در این ارزیابی، 162 مشکل شناسایی گردید. بیشترین تعداد مشکلات مربوط به مؤلفه‌ی انعطاف‌پذیری و کارایی و کمترین تعداد، مربوط به مؤلفه‌ی کمک به کاربران در تشخیص، شناسایی و اصلاح خطاها بود. بیشترین تعداد مشکل، مربوط به بخش سرپایی سیستم با 51 مورد و کمترین، مربوط به بخش دریافت نمونه‌ی آن با 29 مورد بود.نتیجه‌گیری: طراحی بسیاری از سیستم‌های اطلاعات سلامت موجود، با وجود استفاده‌ی گسترده در سطح کشور، دارای مشکلات کاربردپذیری است که می‌تواند کیفیت تعامل کاربران با سیستم و در نتیجه پیامد مراقبت را تحت تأثیر قرار دهد. رعایت استانداردها و قواعد موجود در طراحی رابط کاربرهای سیستم‌های اطلاعاتی مانند هیوریستیک‌های ذکر شده در این مطالعه می‌تواند باعث کاهش مشکلات گردد.واژه‌های کلیدی: سیستم‌های اطلاعات آزمایشگاه؛ خطاهای پزشکی؛ ارزیابی؛ رابط کاربر

کلیدواژه‌ها

• سیستم اطلاعات آزمایشگاه
• خطاهای پزشکی
• ارزیابی کاربرد پذیری
• ارزیابی هیوریستیک
• رابط کاربر

عنوان مقاله [English]

Usability Evaluation of a Laboratory Information System

نویسندگان [English]

• Zhila Agharezaei ¹
• Reza Khajouei ²
• Leila Ahmadian ³
• Laleh Agharezaei ⁴

¹ Medical Information Technology Management, Medical Informatics Research Center, Institute for Futures Studies in Health, School of Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

² Assistant Professor, Medical Informatics, Medical Informatics Research Center, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

³ Assistant Professor, Medical Informatics, Research Center for Health Services Management, Institute for Futures Studies in Health, School of Management and Medical Information Sciences, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

⁴ MSc Student, Information Systems Management, School of E-Learning, Shiraz University, Shiraz AND Research Center for Modeling in Health, Institute of Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran

چکیده [English]

Introduction: Health information systems (HIS) have the potential to improve the quality of healthcare. Laboratory information systems (LIS) are of widely used ones among them. Despite many benefits of HISs, many studies have indicated problems in user interaction with these systems due to poor design of their interfaces. The present study aimed to evaluate the applicability and usability of LIS.Methods: This was a descriptive, cross-sectional study which employed heuristic evaluation method to evaluate the design of LIS used in 60 Iranian hospitals. This study was done from August to November 2012. The system was accessed in Bahonar University Hospital in Kerman, Iran. In this study, the identified applicability and usability problems concerning different parts of LISs (outpatient admission, inpatient admission, sample collection, and test result reporting) were discussed. Data were collected using a standard form designed based on heuristic method. The content validity was confirmed by three medical informatics specialists.Results: This evaluation identified 162 applicability and usability problems. The highest number of problems concerned "flexibility and efficiency of use" and the lowest number concerned heuristic "help users recognize, diagnose, and recover from errors". Based on different parts of the system, the highest number of problems (n = 51) concerned "outpatient admission" and the lowest ones (n = 29) concerned "sample collection" part.Conclusion: Despite wide usage throughout the country, the design of many existing HISs suffers from usability and applicability problems which diminish the quality of user interaction and subsequently the quality of health care. Consideration of standards and principles for user interface design such as those heuristics used in this study can reduce the number of applicability problems.Keywords: Laboratory Information Systems; Medical Errors; Evaluation; User Interface