نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، مرکز تحقیقات مدیریت اطلاعات سلامت، دانشکده‌ی پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
2 مربی، کتابداری و اطلاع‌رسانی، دانشکده‌ی پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی آبادان، آبادان، ایران
چکیده
مقدمه: سازماندهی کاربرمحور اطلاعات، یکی از مهمترین اهداف علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی است. برای نیل به این هدف، IFLA (International federation of library associations) الگوی اف.آر.بی.آر. (Functional Requirements of Bibliographic Records یا FRBR) را ارایه کرده است. این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل روابط کتاب‌شناختی کتاب‌های فارسی منتشره‌ی حوزه‌ی علوم پزشکی در فاصله‌ی سالهای 89-1385 بر اساس الگوی اف.آر.بی.آر. و بررسی میزان تطابق این الگو با کتاب‌های حوزه‌ی علوم پزشکی انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش پیمایش توصیفی و جامعه‌ی این پژوهش شامل کلیه‌ی پیشینههای کتاب‌شناختی حوزه‌ی علوم پزشکی موجود در OPEC (Online public access catalog ) کتابخانه‌ی ملی ایران به تعداد 105/926 کتاب فارسی در فاصله‌ی سالهای 89-1385 بود. روش جمعآوری دادهها، به صورت سرشماری و از طریق مراجعه به اپک کتابخانه‌ی ملی ایران و مشاهده‌ی مستقیم بود. دادهها پس از گردآوری و ورود به رایانه و استفاده از نرمافزار Excel، تجزیه و تحلیل شد و در قالب جداول و نمودارها در راستای نیل به اهداف پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. یافتهها: یافتهها نشان داد که در فاصله‌ی سالهای مورد بررسی از مجموع 105926 کتاب فارسی منتشر شده، 3781 کتاب (معادل 56/3 درصد) در حوزه‌ی علوم پزشکی بود. از مجموع کل کتاب‌های حوزه‌ی علوم پزشکی نیز تنها 390 کتاب (معادل 31/10 درصد) دارای روابط کتاب‌شناختی اثر به اثر بودند. بیشترین فراوانی انواع روابط کتاب‌شناختی در بین کتاب‌های فارسی حوزه‌ی علوم پزشکی در فاصله‌ی سالهای مورد بررسی، «تلخیص» بود و در مراتب بعدی، روابط «اقتباس و متممی» (ضمیمهای) قرار داشتند. نتیجهگیری: هر چند که الگوی اف.آر.بی.آر در سازماندهی دانش بسیار مورد تأکید است، اما به دلیل تفاوت ماهوی علوم پزشکی با سایر علوم و ماهیت تجربی بودن آن، میزان روابط کتاب‌شناختی اثر به اثر، به عنوان پایههای اف.آر.بی.آر. در آن بسیار کم است. از این‌رو، در شرایط کنونی به نظر میرسد که اجرایی کردن اف.آر.بی.آر. در سازماندهی کتاب‌های حوزه‌ی علوم پزشکی، حداقل در بخش روابط کتاب‌شناختی اثر به اثر مقرون به صرفه نباشد. واژههای کلیدی: تحلیل؛ اطلاعات کتاب‌شناختی؛ مدیریت دانش؛ کتاب‌ها
عنوان مقاله [English]
Analyzing Bibliographic Relationships between Persian Medical Books based on Functional Requirements for Bibliographic Records
نویسندگان [English]
- Seyed Javad Ghazi Mirsaeid 1
- Masoud Mohammadi 2
1 Assistant professor, Medical Library and Information Sciences, Health Information Management Research Center, School of Paramedics, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
2 Lecturer, Library and Information Sciences, School of Nursing, Abadan University of Medical Sciences, Abadan, Iran
چکیده [English]
Introduction: One of the most important goals of library and information sciences is the user-oriented organization of information. Thus, the International Federation of Library Associations (IFLA) presents the functional requirements for bibliographic records (FRBR) model. This study examined the bibliographic relationships between Persian medical books based on the FRBR model, during 2006 to 2011 and reviewed the compliance rate of this model with the Persian medical books. Methods: This was a descriptive survey. The study population consisted of all the medical bibliographic records in the National Library of Iran’s online public access catalog (OPAC) during 2006 to 2010. The data were collected using National Library of Iran OPAC. Method of data collecting was direct observation of bibliographic records in National Library of Iran OPAC. After collecting data and creating tables and figures in Microsoft Excel Software, the data were analyzed to fulfill the research objectives and also to draw conclusions. Results: The results showed that out of total 105,926 books published in Persian, 3,781 books, i.e. equivalent to 3.56% were in the field of medical sciences. In total number of medical Persian books, only 390 books, i.e. equivalent to 10.31%, had the work-to-work bibliographic relationships. The most common types of bibliographic relationships in Persian medical books in the studied years consequently were "summarization", "adaptation" and "supplement”. Conclusion: Although the FRBR model is much emphasized, because of substantial differences of medical sciences with other sciences, especially the humanities (e.g. literature and arts), its experimental nature is very low based on scientific methodology [experiment, observation, hypothesis and conclusion by (proof theory)], the rate of "work-to-work bibliographic relationships", as the basic concept of FRBR. At present, according to this survey, implementation of FRBR in cataloging and organizing books in the field of medical sciences would not be cost effective. Keywords: Analysis; Bibliographic Information; Knowledge Management; Books
- Fattahi R. Revision in Anglo-American cataloging rules. Faslnameh Ketab 1997; 8(4): 39-54 [Article in Persian].
- Hayati Z., Erfanmanesh M. Survey and Comparison between Anglo-American rule and FRBR. Faslnameh Ketab 2009; 21(1): 115-130 [Article in Persian].
- IFLA Study Group on the Functional Requirements for Bibliographic Records. Functional Requirements for Bibliographic Records: Final report. München: K. G. Saur, 1998. (UBCIM Publications, New Series, V. 19). Also available at: http://www.ifla.org/VII/s13/frbr/frbr.html. [cited 2010 2011 march 5]
- Hadro J. Library of Congress, National Agricultural Library, and National Library of Medicine issue joint statement. Library Journal. 2008. available at: http://www.libraryjournal.com/article/CA6561378.html [cited 2011 may 18].
- Zarezade F. Evaluation of bibliographic relationships in cataloging of national library of Iran. Faslnameh Ketab 2002; 13(4): 20-29 [Article in Persian].
- Haji zeinolabedini M. Feasibility of using Functional Requirement for Bibliographic Records model in Persian bibliographic records [Dissertation in persian] Ahwaz: Faculty of Psychology and Education; 2010.
- Arastoopoor S. Evaluation of conformity of Iran MARC and FRBR and computerized user viewpoints about the proposed entities in this models [Dissertation in persian] Mashhad: Faculty of Psychology and Education; 2010.
- Arastoopoor S., Fattahi R., Parirokh M. Bibliographic families in the computerized catalogues: users viewpoints to family of Firdausi’s Shahnameh in FRBR approach. Faslname ketabdari va etelaresani 2011; 53(14). [Article in Persian].
- Hashizume A. Characteristics of works in a Japanese Library catalog from the view point of FRBR: A case study of Keio University Library OPAC case study. Library and Information Science 2007; 58: 33-48.
- Bennett R., Lavoie B.F., O’Neill E.T. The concept of a work in WorldCat: An application of FRBR. Library Collections, Acquisitions, and Technical Services 2003; 27(1): 45-59.
- Kim J.H., Moon J.H. Korean books and FRBR: An investigation. Electronic Library and Information Systems 2010; 44(33):215-228.
- Arsenault, C.; Noruzi, A. Work-to-work bibliographic relationships from FRBR point of view: A Canadian perspective. CAIS/ACSI 2011, 39th Annual Conference of the Canadian Association for Information Science, “Exploring Interactions of People, Places and Information”, Fredericton (N-B), Canada. 2-4 June. 2011.
)