نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد، مدیریت خدمات بهداشتی - درمانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - پزشک عمومی، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران
3 - استادیار، ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، بهداشت عمومی، دانشکده‌ی بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی آذربایجان غربی، ارومیه، ایران
چکیده
مقدمه: عدالت در سلامت به معنای عدالت در توزیع تندرستی جامعه است. منظور از رعایت عدالت در سلامت، توجه به نیازهای سلامت همه‌ی افراد و اقشار جامعه بدون توجه به موقعیت جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن‌ها است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه‌ی برآورد توزیع نیروی انسانی پزشک متخصص به تفکیک رشته‌های تخصصی بر حسب جمعیت (000,100 نفر) در بیمارستان‌های دولتی استان‌های کشور بود.
روش بررسی: این پژوهش مقطعی- توصیفی بود که بر روی اطلاعات جمع‌آوری شده‌ی پزشکان متخصص در سال 1389 انجام گرفت. در این مطالعه، تعداد متخصصان پزشک کشور بر اساس فرم‌هایی که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به معاونت درمان کلیه‌ی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ارسال شده بود، جمع‌آوری گردید. همچنین جمعیت کشور از وب‌سایت مرکز آمار ایران استخراج گردید و روایی و پایایی همه‌ی اطلاعات تأیید شده بود. شاخص‌های مرکزی، شامل بیشترین و کمترین انحراف معیار و میانگین تعداد متخصصان در بین استان‌های کشور محاسبه گردیدند. نرخ داده‌ها بر حسب نوع تخصص به ازای 000,100 نفر جمعیت نیز محاسبه شد. برای نمایش ارتباط تعداد نیروهای متخصص با جمعیت، از نمایش ضریب همبستگی میان آن‌ها استفاده گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: بیشترین و کمترین شاخص متخصص به 000,100 نفر جمعیت در رشته‌های تخصصی در رشته‌ی اطفال با شاخص 72/1 و جراحی مغز و اعصاب با 31/0 مشاهده شد. همچنین بالاترین میزان همبستگی میان رشته‌های تخصصی و جمعیت در رشته‌ی پاتولوژی به میزان 96/0 و کمترین میزان در رشته‌ی روانپزشکی به میزان 47/0 بود. همچنین در کل، بیشترین و کمترین شاخص پزشک در رشته‌های تخصصی در استان‌های کشور به ترتیب استان یزد با شاخص 22/19 و استان سیستان و بلوچستان با شاخص 8/8 بود.
نتیجه‌گیری: همبستگی بالایی میان تعداد پزشک متخصص به تفکیک رشته و جمعیت (000,100 نفر) در بیمارستان‌های دولتی کشور وجود داشت. همچنین کاهش میزان انحراف معیارها، بیانگر همگن‌تر شدن پراکندگی متخصصین نسبت به 5 سال گذشته است که با اعمال و تداوم مدیریت صحیح می‌توان آن را بهبود بخشید
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Distribution of Specialists in Public Hospitals of Iran*
نویسندگان [English]
- Elham Taati Keley 1
- Ali Meshkini 2
- Davoud Khorasani Zavareh 3
1 MSc Student, Health Services Management, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Ministry of Health and Medical Education, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Social Determinants of Health Research Center, School of Public Health, Urmia University of Medical Sciences, Urmia, Iran
چکیده [English]
Introduction: Equity in health means justice in the distribution of community health. The
purpose of justice in health is to consider health needs of all people regardless of their
geographical location or cultural, economic, and social status. The aim of this study was to assess
distribution of specialists based on population (100,000 people) in public hospitals of Iranian
provinces during 2010.
Methods: In this descriptive study, distribution of each specialization in different provinces was
shown as maximum, minimum, mean, standard deviation, and median. In order to display the
relation between number of specialists and population, the correlation coefficient was employed.
Data was analyzed using SPSS.
Results: The highest and lowest ratios of specialists to population of 100,000 people in specialty
fields were observed in case of pediatricians (1.72) and neurosurgeons (0.31), respectively. The
highest and lowest correlations between specialized fields and population were in pathology
(0.96) and psychiatry (0.47), respectively. Meanwhile, the highest and lowest ratios of specialists
to population were observed in Yazd Province (19.22) and Sistan and Baluchestan Province (8.8),
respectively.
Conclusion: This study showed a high correlation between the number of specialists and
population in public hospitals of Iran. Moreover, distribution of specialists was more
homogeneous during the last five years. Appropriate management can improve the current status.
کلیدواژه‌ها [English]
- Distribution
- Physicians
- Specialists
health and rehabilitation services and determination of structural characteristics and geographical distribution of
providing these services centers in 2002 and 2003. Tehran, Iran: Tandis Publication; 2009. p. 3-13. [In Persian].
2. Shahabi M, Tofighi S, Maleki M. The Nurse and Specialist Physicians Manpower Distribution by Population and
Its Relationship with the Number of Beds at Public Hospitals in Iran's 2001-2006. J Health Adm 2010; 13(41):
7-14. [In Persian].
3. Great Avicenna Cultural Institute. Organization Reform and Management of Public Provider: Focus on Hospitals:
Introduction. Medical & Health Development, Monthly 2004; 5(3): 6-13.
4. Amini N, Yadollahi H, Inanlo S. Health ranking in Iran's provinces. Social Welfare Quarterly 2007; 5(20): 40-8.
[In Persian].
5. Taghvaie M, Shahivandi A. Distribution of Health care Services in Iran Provinces. Social Welfare Quarterly,
2009; 10(39): 33-54. [In Persian].
6. Mistretta MJ. Differential effects of economic factors on specialist and family physician distribution in Illinois: a
county-level analysis. J Rural Health 2007; 23(3): 215-21.
7. The world health report. The World Health Report 2006 - working together for health [Online]. 2006; Available
from: URL: http://www.who.int/whr/2006/en/index.html. 2012.
8. Inoue K, Matsumoto M, Toyokawa S, Kobayashi Y. Transition of physician distribution (1980-2002) in Japan
and factors predicting future rural practice. Rural Remote Health 2009; 9(2): 1070.
9. Carter RG. The relation between personal characteristics of physicians and practice location in Manitoba. CMAJ
1987; 136(4): 366-8.
10. Rivo ML, Kindig DA. A report card on the physician work force in the United States. N Engl J Med 1996;
334(14): 892-6.
11.Moscovice I. Policy Approaches for Improving the Distribution of Physicians. Health Serv Res 1983; 18(2): 270-4. 12. Saadat S, Adhami A, Sohrabi M, Navabi K, Fakhre yaseri A, Gudarzi KH. Medical Manpower Planning.
Methods and Global Experience. Tehran, Iran: Council Secretariat and the Special Education - Ministry of Health
and Medical Education; 2009. p. 100-200. [In Persian].
13. Ardelan A, Fatemi R, Alaedini F. The comprehensive study of the effective factors to estimate the required
number of general physician in Iran. Proceedings of the Health Economic Congress Evaluation of Iran; 2002 Dec
11-13; Tehran, Iran; 2002. [In Persian].
14. Kunitz SJ. The recruitment, training, and distribution of physicians in Yugoslavia. Int J Health Serv 1980; 10(4):
587-609.
15. The Organisation for Economic Cooperation and Development. Paris: OECD. Organization for Economic
Cooperation and Development; 2006.
16. Kwan M, Murray AT, O'Kelly ME, Tiefelsdorf M. Recent advances in accessibility research: Representation,
methodology and applications. Journal of Geographical Systems 2003; 5(1): 129-38.
17.Witter S, Ensor T, Jowett M, Thompson R. Health Economics for Developing Countries A practical guide. Trans.
Pour Reza A. Tehran, Iran: Institute of Higher Education and Research Management and Planning Publication;
2009. p. 241-270. [In Persian].
18. Statistical Center of Iran. Statistical Center of Iran Retrieved [Online]. 2003 [Cited 23 May 2011]; Available
from: URL: http://www.sci.org.ir/ portal/faces/public/sci_en/sci_en.selecteddata/
19. Naghavi M, Abolhasani F, Moradi M, Jafari N, Shojaei SH, Vaseghi S. Guide For The National and Provincial
Levels Of Disease. Tehran, Iran: Publications of the Ministry of Health and Medical Education, Department of
Health; 2007. p. 10-50.
20.Mazhari R, Gudarzi S. Inpatient Treatment Services In The Resource Allocation Framework. Tehran, Iran: Arvij
Publication; 2005. p. 2-30. [In Persian].
21. Elevating physician leadership - a credential that will set you apart [Online]. 2012; Avialble from: URL:
http://www.cma.ca/multimedia/CMA/cotent_Images /Inside_cma/statistics/ 035pecAg .pdf/
22. Pilerudi S. Health Network of City. Tehran, Iran: Razavie Publication; 2006. p. xxiii-xli. [In Persian].
23. Asefzade S, Reza Pour A. Health and medical Management. Qazvin, Iran: Hadith Emrouz Publicaion; 2006. p.
77-101.
24.WHO Statistical Information System (WHOSIS). World Health Statistics 2011 [Online]. 2011; Available from:
URL: http://www.who.int/whosis/whostat/2011/en/index.html/
25. Eisenberg BS, Cantwell JR. Policies to influence the spatial distribution of physicians: a conceptual review of
selected programs and empirical evidence. Med Care 1976; 14(6): 455-68.
26. Alla-Eddini F, Fatemi R, Ranjbaran Jahromi H, Asghari E, Eskandari S, Ardalan A, et al. Iranian Physicians'
Willingness to Work in Underserved Areas and Related Factors in 2001. Razi Journal of Medical Sciences 2004;
11(40): 247-55. [In Persian].
)