نوع مقاله : مقاله مروری نقلی
نویسندگان
1 دانشگاه علوم پزشکی بابل
2 استادیار، کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
3 دانشجوی دکتری، کتابداری و اطلا عرسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران و مربی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
چکیده
هدف از مطالعه‌ی حاضر، بیان مفاهیم و ویژگی‌های الگوی اطلاع‌یابی ویلسون (Wilson) به عنوان پراستنادترین الگو در بحث رفتار اطلاع‌یابی بوده و فرایند تکمیل، بسط و گسترش آن با مرور متون مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج نشان داد که مدل اطلاع‌یابی ویلسون پایه و بنیان الگوهای اطلاع‌یابی بعد از خود بوده و یکی از پراستنادترین الگوها در بین انواع الگوهای اطلاع‌یابی مطرح شده در جهان می‌باشد. این الگو از سال 1981 تاکنون 4 بار مورد بازنگری قرار گرفته و اکثر صاحب‌نظران معتقد هستند که الگوی کلی ویلسون بیشتر یک نظریه است تا یک چارچوب نظری. به عبارت دیگر، اگر چه در شکل نهایی این الگو نظریه ایفای نقش می‌کند، اما هدف از الگوی مذکور، پیوند دادن نظریه به عمل می‌باشد. درک این نکته مهم است که الگوی عام ویلسون در طول زمان شکل گرفته و تکامل تدریجی داشته است و فهم ارتباط میان نمودارهای مختلفی که او به منظور تشریح این الگو ارایه نموده ضروری است. از این رو باید درک شود که هیچ الگویی مستقل و کامل نیست و در استفاده از این الگو برای نشان دادن روند رشد ایده‌های پژوهشی، لازم است که تمام نمودارهای موجود در الگوی سال 1981 و همچنین الگوی سال 1996 بازنگری و بر اساس آن‌ها عمل گردد. در این پژوهش ابتدا مفاهیم و ویژگی‌های الگوی اطلاع‌یابی ویلسون بیان شده و ضمن مروری کوتاه بر نظریه‌های رفتار اطلاع‌یابی، الگوهای اطلاع‌یابی ویلسون مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Concepts and Characteristics of Wilson's Information Seeking Behavior Model: A Literature Review
نویسندگان [English]
- Mousa YaminFirooz 1
- Fatemeh NooshinFard 2
- Hasan Siamian 3
1 Lecturer, General Education, Babol University of Medical Science, Babol, Iran (Corresponding Author) Email: yaminfirooz@yahoo.com
2 Assistant Professor, Library and Information Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 PhD Student, Library and Information Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran AND Lecturer, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
چکیده [English]
This study aimed to describe the concepts and characteristics of Wilson's information seeking
behavior model, as the highly cited pattern in information seeking behavior debates and tracing
its completion, expansion and development process. Wilson's information seeking behavior
model is the base for other subsequent related models. It has been the highly cited model amongst
other information seeking behavior models worldwide. Having revised four times since 1981, the
model has been revised by many researchers as a theory rather than a theoretical framework. In
other words, despite the role of theory in its final formation, the aim of the model is to connect
theory to practice. It is important to note that Wilson's general model has been constructed and
evolved continuously and the understanding of the connections and relations of the charts and
conceptions embedded in the model in details has been important for its explanation. No pattern
is complete by itself and for showing the growth trends of research ideas from the model, it is
necessary to revise the charts and concepts embedded in both 1981 and 1996 Wilson's model
varieties and practice accordingly. In this study, concepts and features of Wilson's information
seeking model have been expressed, and a brief overview of the information seeking behavior
theories and analysis of the Wilson's information seeking behavior models have been performed
کلیدواژه‌ها [English]
- Information Seeking Behavior
- Wilson's Model
- Information Storage and Retrieval
1. Wilson TD. Human Information Behavior. Special Issue on Information Science Research 2000; 3(2): 50-7.
2. Adhami A. What is the information Seeking and Behavior of Information Seeking? Journal of Information
Processing and Management 2004; 19(3): 31-6. [In Persian].
3. Davarpanah MR. Human Information Seeking. Tehran, Iran: Dabizesh Publication; 2007. [In Persian].
4. Fisher KE. Theories of information behavior (2005). Trans. Zareh Naghshbandi. Tehran, Iran: Ketabdar
Publication; 2007.
5. Noshinfard F. Survey of Factors of Information seeking Behaviour in Faculty Members. Faslname-Ye Ketab
2005; 16(3): 39-52. [In Persian].
6. Wilson TD. Models in information behaviour research. Journal of Documentation 1999; 55(3): 249-70.
7. Yaminfirooz M, Davarpanah MR. Information need, information seeking behavior patterns. Faslname-e Ketab
2005; 16(3): 123-32. [In Persian].
8. Yaminfirooz M, Davarpanah MR. Survey of models and Information seeking behaviour among Faculty members
at Ferdowsi University of Mashhad on Internet. Library and Information Science 2005; 7(2): 45-64.
9. Bandura A. Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. New York, NY: Prentice-Hall;
1986.
10. Bates MJ. The design of browsing and berrypicking techniques for the online search interface. Online
Information Review 1989; 13(5): 407-24.
11. Hersberger JA. Are the economically poor information poor? Does the digital divide affect the homeless and
access to information? Canadian Journal of Information and Library Science 2002; 27(3): 44-63.
12. Chatman EA. A theory of life in the round. Journal of the American Society for Information Science 1999; 50(3):
207-17.
13. Davarpanah MR. Scientific Communication: information need and Information Behaviour. Tehran, Iran:
Dabizesh Publication; 2007. [In Persian].
14. Azami M, Fatahi R. Database Graphic User Interface correspondence with Ellis Information Seeking behavior
Model. Journal of Information Processing and Management 2010; 25(2): 247-64. [In Persian].
15. Savolainen R. Everyday life information seeking: Approaching information seeking in the context of GÇ£way of
lifeGÇ¥. Library & Information Science Research 1995; 17(3): 259-94.
16. Gross M. The imposed query. RQ 1995; 35(1): 236-43.
17. Rioux K. Information Acquiring-and-sharing in Internet-based Environments: An Exploratory Study of
Individual User Behaviors [Doctoral Thesis]. Austin, TX: The university of texas And Austin; 2004.
18. Foster A. A Nonlinear Model of Information-Seeking Behavior. Journal of The American Society For
Information Science and Technology 2004; 55(3): 228-37.
19. Case DO. Looking for information: A survey of research on information seeking, needs, and behavior. 2nd ed.
London, UK: Emerald Group Publishing; 2007.
20. Niedz'wiedzka B. A proposed general model of information behaviour. Information Research 2003; 9(1): 164.
21. Hayden KA. Information Seeking Models [Online]. 1999 [Cited 2011 Feb16]; Available from:
http://www.ucalgary.ca/~ahayden/seeking.html/
22. Kalbakh J. Designing for information forgers: a behavioral model of information seeking on the world wide web
[Online]. 2001 [Cited 2011 Apr 22]; Available from: URL:
http://www.sandia.gov/itg.newsletter/dec/article_information>forgers.html/
23. Siamian H, Balaghafari A, Aligolbandi K, Bagheri Nesami M, Yamin firooz M, Shahrabi A, et al. Information
Needs and Information Seeking Behaviors of Faculty Members at Medical Sciences Universities in North of Iran
Irandoc. Scientific Communication monthly Journal 2010; 16(2). [In Persian].
)