نوع مقاله : مقاله مروری نقلی

نویسندگان

• سیما عجمی ¹
• فریده موحدی ²

¹ دانشیار، مرکز تحقیقات مدیریت و اقتصاد سلامت، فناوری اطلاعات سلامت، دانشکده پزشکی علوم مدیریت و اطلاعات، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول) ایمیل: ajami@mng.mui.ac.ir

² کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

تفکر ناب برای رشد خود به به ابزارها و روش‌هایی برای حمایت فرایند ناب و رخنه در سازمان نیاز دارد که بر انجام درست‌ترین کار، در درست‌ترین مکان و در اولین فرصت با ایجاد زمینه‌ی کاهش اتلافات و بهینه کردن فرایندها در راستای نیاز مشتری تأکید دارد. نظام آراستگی، ترسیم جریان فرایندهای ارزش در نظام و Kanban از مشهورترین و مهم‌ترین ابزارهای ناب هستند. نظام آراستگی در واقع روشی است که اتلافات را در محیط کار کاهش می‌دهد و از این طریق، موجب ایجاد محل کار بهتر، ارتباط بهتر و آراستگی عمومی در سازمان می‌شود.
نظام آراستگی در غرب پایه‌گذاری شد و در ژاپن تکامل یافت و سپس به اقصی‌ نقاط جهان راه یافت. گسترش و پذیرش نظام آراستگی در کشورهای مختلف، با داشتن فرهنگ‌های متفاوت، نشان می‌دهد که مفاهیم نظام آراستگی با فرهنگ‌های گوناگون سازگار است. در فرهنگ دینی و ملی ما ایرانیان آموزه‌هایی وجود دارد که نظام آراستگی با آن عناصر سازگار است و پذیرش آن را ساده می‌سازد. ناب بر انجام درست‌ترین کار، در درست‌ترین مکان و در اولین فرصت با ایجاد زمینه‌ی کاهش اتلافات و بهینه کردن فرایندها در راستای نیاز مشتری تأکید دارد. در طول سال‌های زیادی، جوامع صنعتی از مدیریت ناب جهت بهبود فرایندهایشان بهره می‌گرفتند.
علاوه بر این، مدیریت ناب در عرصه‌ی بهداشت و درمان، تأثیرات شگرفی در ساختار مدیریت و ارایه‌ی خدمت به بیماران گذاشته است. سیستم بهداشت و درمان می‌تواند از طریق اجرای سیستم مدیریت ناب، عملکرد خود را به طور چشمگیری بهبود بخشد و خدمات را در سطح عالی و به موقع به مشتری عرضه نماید. این سیستم، نگرشی جدید برای دورنما، فرهنگ و راهبرد است که ارایه‌ی خدمت با کیفیت، قیمت پایین، با کوتاه‌ترین زمان ارایه به مشتری را برای بیمارستان فراهم می‌سازد و نظام آراستگی یک ابزار، یک سیستم مدیریتی و یک فلسفه است که می‌تواند مسیر بیمارستان‌ها را به صورت مدیریت شده و سازمان‌دهی شده تغییر دهد. نظام آراستگی یک متدولوژی است که اجازه می‌دهد بیمارستان‌ها کیفیت مراقبت بیماران را با کاهش خطاها و زمان انتظار، افزایش دهند. نظام آراستگی، رویکردی است که می‌تواند از کارکنان بیمارستان و پزشکان حمایت و موانع جاری در مسیر فعالیت‌ها را حذف و به آنان کمک ‌کند که تنها بر ارایه‌ی مراقبت از بیمار متمرکز شوند. بنابراین هدف از این مقاله، معرفی و استقرار نظام آراستگی -که یکی از مهم‌ترین ابزارهای ناب است- در نظام سلامت و معرفی دیدگاه اسلام در خصوص اصول آن بود.
مطالعه‌ی حاضر از دسته‌ی مطالعات مروری- نقلی (Unsystematic) است که با جستجو در موتور جستجوی Google، سایت مجلات، قرآن کریم، نهج‌البلاغه، میزان‌الحکمه، بحارالأنوار، الکافی، کنزالعمال، وسایل‌الشیعه و الخصال با واژه‌های کلیدی آراستگی، ناب، نظام سلامت، بهداشت و درمان، نظم، تزکیه، نظافت، بهداشت، پاکی، استمرار در متن و چکیده در سال 1391 انجام شد. حدود 100 مقاله، آیه، حدیث و خلاصه‌ی مقاله در کنفرانس به دست آمد که از بین آن‌ها 45 مورد بر اساس ارتباط با این مقاله انتخاب شدند.
اجرای منظم مراحل نظام آراستگی، محیطی پاکیزه و بهداشتی را فراهم می‌آورد و از همه مهم‌تر تلاش برای ایجاد عادت‌های صحیح در کارکنان، مهم‌ترین عامل در تحقق محیط‌های آراسته است و این مهم در اجرای بند پنجم؛ خود انضباطی؛ (عادت به انجام کارهای صحیح به کمک آموزش و فرهنگ سازی) حاصل خواهد شد. ارایه‌ی خدمات باکیفیت در محیطی سامان یافته تحقق می یابد.

کلیدواژه‌ها

• نظام آراستگی
• مدیریت
• بهداشت و درمان
• اسلام

عنوان مقاله [English]

5S System in Healthcare: An Islamic Point of View

نویسندگان [English]

• Sima Ajami ¹
• Farideh Movahedi ²

¹ Associate Professor, Health Information Technology, Health Management and Economics Research Center, School of Medical Management and Information Sciences, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran (Corresponding Author) Email: ajami@mng.mui.ac.ir

² Medical Library and Information Sciences, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Lean thinking requires certain techniques and tools to support lean processing and to penetrate an
organization in which 5S system (sorting, set in order, shining, standardization, sustaining) is to develop
value process workflow system. Kanban, a card containing a set of manufacturing specifications and
requirements used to regulate the supply of components, is one of the most famous and important lean
tools. 5S system is in fact a technique to minimize wastes in the workplace and thereby can establish a
better environment, a better communication, optimize productivity and eventually provides a general 5S
system in the organization. 5S system has been founded in the West and was developed in Japan and
evolved all around the world. Development and acceptance of 5S system in various countries with
different cultures indicates that the concepts of this system are compatible with a variety of cultures. There
are some lessons and doctrines in Islam and Iranian national culture which are compatible with the 5S
system and can facilitate the acceptance of this system. Lean processing emphasizes on performing the
best well-organized task in the most appropriate place and in the first opportunity to reduce waste and
optimize the processes in line with the customer’s needs. Industrial societies have long used lean
management to improve their processes. In addition, arrival of lean management in healthcare system had
significant impacts on management structure and providing healthcare services. Healthcare system can
remarkably improve its performance through implementing the lean management system and provide the
services in a just-in-time (JIT) and an optimized level for the clients. This new approach system has been
established as a cultural strategy in order to provide high quality services at lowest price during the
shortest time in hospitals. 5S system is a tool, a management system and a philosophy for changing the
approach of hospitals toward a managed and organized method. This system is a methodology which
allows hospitals to increase quality of health care with reducing errors and waiting time. 5S system is an
approach to support health staff and physicians, eliminate the current obstacles in the workflow and help
them to merely focus on providing patient’s healthcare. Therefore, the present study aimed to introduce
the establishment of the 5S system which is one of the major lean tools in the healthcare system and
extend its principles with an Islamic view. This was an unsystematic review study conducted in 2012
using the Google engine search in sites of journals, the Holy Quran, Nahj-al-Balagha, Bihar-al-Anwar, Al-
Kafi, Kanz al-A’mal, Wasael al-Shia, and Al-khesal and using keywords of 5S system, lean, health
system, healthcare, set-in-order, discipline, purification, cleanliness, hygiene, purity, durability in full texts
and abstracts. Approximately, 100 articles, verses, hadiths and abstracts were obtained among which 45
cases were found to be related with the objects of this study. Regular enforcement of the 5S procedures
can provide a clean and sanitary environment. Moreover, efforts to establish correct habits in staff is the
most important factor in accomplishing standardized and sorted workplaces and this major factor is done
by implementing the fifth technique (5th S i.e. sustaining). An organized environment is due to provide
high quality services.

کلیدواژه‌ها [English]

• 5S System
• Management
• Healthcare
• Islam