نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجید داوری ¹
• شهناز کهن ²
• بهناز انجذاب ³
• مژگان جوادنوری ⁴

¹ دکتری تخصصی، اقتصاد سلامت، مرکز تحقیقات مدیریت و اقتصاد سلامت،دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. اصفهان، ایران.

² مربی، مامایی، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

³ .مربی، مامایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی، یزد، ایران

⁴ مربی، مامایی، مرکز تحقیقات بهداشت باروری، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور، اهواز، ایران

چکیده

مقدمه: استفاده‌ی مؤثر از نیروی‌ انسانی یکی از عوامل کلیدی در کارآمدی نظام‌های سلامت شمرده شده است. همچنین دسترسی عادلانه‌ی افراد به خدمات قابل پرداخت، بر حسب نیاز نیز نشانه‌ی عادلانه بودن نظام ارایه‌ی خدمات بهداشتی و درمانی تلقی می‌گردد. ارایه‌ی خدمات سلامتی، به ویژه سلامت باروری، به زنان به عنوان یکی از اقشار آسیب پذیر جامعه، یکی از اولویت‌های اصلی سیاست‌گذاران سلامت محسوب می‌شود. متخصصان زنان و کارشناسان مامایی برای ارایه‌ی برخی از خدمات سلامت باروری، توانمندی‌ها و مهارت‌های مشترکی دارند. این مقاله با هدف بررسی هزینه- خدمت این خدمات، از منظر کارآمدی طراحی گردید.
روش بررسی: این مطالعه‌ی توصیفی– تحلیلی در سال 1390 در سه گام انجام شد. ابتدا برنامه‌ی درسی کارشناسان مامایی و متخصصین زنان مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. سپس پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته‌ای، حاوی 20 سؤال طراحی و روایی و پایایی آن تأیید گردید. در مرحله‌ی آخر، اطلاعات پرسش‌نامه‌ها به صورت تصادفی توسط 261 خانم در سنین باروری در 9 دفتر کار مامایی و 15 مطب پزشک متخصص زنان از فهرست مطب‌های سراسر شهر اصفهان جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار آماری ₁₈SPSS تحلیل گردید.
یافته‌ها: 14 خدمتی که هر دو گروه قابلیت و مهارت ارایه‌ی آن را داشتند، شناسایی و مورد بررسی قرار گرفتند. 65 درصد از زنان مورد مطالعه، تحت پوشش بیمه‌های تأمین اجتماعی و خدمات درمانی بودند و میانگین سنی آنان 28 سال بود. عفونت‌های دستگاه تناسلی و مراقبت‌های دوران بارداری، شکایت شایع زنان برای مراجعه به متخصصان زنان و دفاتر مامایی بود. شایع‌ترین دلیل مراجعین در انتخاب متخصص زنان، اطمینان از مهارت آن‌ها و برای مطب‌های مامایی، هزینه‌ی قابل پرداخت خدمات بود. مراجعین دفاتر کار مامایی، زمان انتظار کمتر و طول ملاقات بیشتری داشتند و در کلیه‌ی 14 خدمت هزینه‌ی کمتری پرداخت نموده بودند.
نتیجه‌گیری: اختصاص وقت متخصصان زنان به مراقبت‌های قابل انجام توسط کارشناسان مامایی با پرداخت هزینه‌های بیشتر و زمان انتظار طولانی‌تر می‌تواند نشانه‌ای از ناکارآمدی خدمات سلامت باروری تلقی گردد. از این‌رو، استفاده از سیستم ارجاع و تحت پوشش بیمه قرار گرفتن خدمات قابل ارایه توسط کارشناسان مامایی، می‌تواند سالانه بیش از 250 میلیارد تومان صرفه‌جویی در بر داشته باشد و کارآمدی نظام ارایه‌ی خدمت سلامت باروری کشور را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

• کارآمدی
• هزینه‌ها
• سلامت باروری
• کارشناس مامایی

عنوان مقاله [English]

Promoting the Efficient Use of Human Resources in Reproductive Health Services in Iran: A Cost-Service Analysis

نویسندگان [English]

• Majid Davari ¹
• Shahnaz Kohan ²
• Behnaz Enjezab ³
• Mojgan Javadnoori ⁴

¹ Health Economics, Health Management and Economics Reseach Centre, Isfahan Unversity of Medical Sciences, Isfahan, Iran

² Lecturer, Midwife, Nursing and Midwifery Care Research Center, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran

³ Lecturer, Midwife, Shahid Sadoughi University of Medical Sciences And Health Services, Yazd, Iran.

⁴ Lecturer, Midwife, Reproductive Health Research Center, Ahvaz Jondishapour University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran.

چکیده [English]

Introduction: Effective use of human resources is considered as a key factor in the efficiency of 
health systems. Accessibility to affordable services for individuals according to their needs is also 
regarded as a sign of equitable health care system. Providing health services, particularly 
reproductive health, for women as a vulnerable population is one of the main priorities for health 
policy makers. Gynecologists and midwives are well-trained and have some common skills to 
provide women with reproductive health services. The aim of this study was to undertake a costservice analysis of these services from efficiency perspective. 
Methods: This study was performed in three phases. The educational curricula of midwifery and 
gynecology were first reviewed and compared. Then, a 20-item questionnaire was designed and 
its validity and reliability were confirmed. Finally, the questionnaire was used to collect data 
from 261 randomly selected women in reproductive age who were visited by gynecologists or 
midwives in their offices. The collected data was analyzed by SPSS. 
Results: Overall, 14 common services which could be provided by both gynecologists and 
midwives were identified. Mean age of patients was 28 years and 65% of them were covered by 
health insurance services. Genital infection and pregnancy care were the most common causes 
why women referred to gynecologists or midwives. While the most common reason for choosing 
gynecologists was their confidence in their skills, it was the affordable fee for selecting midwifes. 
Midwifery patients had shorter waiting time, longer visit length and lower payment rates in all 14 
services. 
Conclusion: The results of this study showed that spending specialists' time for common cases 
with longer waiting time and higher payment rate could be considered as an important source of 
inefficiency in reproductive health services. Therefore, development of an effective referral 
system from midwives to gynecologists and providing insurance coverage for midwifery services 
could improve the efficiency of reproductive health services and save more than 250 million 
dollars annually for the country. 

کلیدواژه‌ها [English]

• : Efficiency
• Cost
• Reproductive Health
• Midwife