فاطمه باجی؛ پرستو پارسائی محمدی؛ عبدالله صبحی پور
چکیده
مقدمه: حوزه رفتار اطلاع‌یابی سلامت به عنوان شاخه‌ای از رفتار اطلاع‌یابی شاهد افزایش روزافزون در انتشارات است، به نظر می‌رسد از نظر استنادی می‌توان خاستگاه‌های تاریخی این حوزه را به عنوان حوزه‌ای متفاوت بررسی کرد. به دلیل نبود پژوهشی که نوسانات تاریخی این حوزه را به صورت علمی و عینی نشان دهد؛ پژوهش حاضر به تعیین خاستگاه‌های ...
بیشتر
مقدمه: حوزه رفتار اطلاع‌یابی سلامت به عنوان شاخه‌ای از رفتار اطلاع‌یابی شاهد افزایش روزافزون در انتشارات است، به نظر می‌رسد از نظر استنادی می‌توان خاستگاه‌های تاریخی این حوزه را به عنوان حوزه‌ای متفاوت بررسی کرد. به دلیل نبود پژوهشی که نوسانات تاریخی این حوزه را به صورت علمی و عینی نشان دهد؛ پژوهش حاضر به تعیین خاستگاه‌های تاریخی حوزه رفتار اطلاع‌یابی سلامت با استفاده از رویکرد طیف‌سنجی سال انتشار مآخذ در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس (Scopus) از ابتدا تا پایان سال 2021 پرداخت.روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی بوده و با استفاده از رویکرد طیف‌سنجی سال انتشار مآخذ (RPYS) انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدارک ثبت شده در زمینه رفتار اطلاع‌یابی سلامت در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس از ابتدا تا پایان سال 2021 تشکیل داد. نمونه‌گیری به روش سرشماری انجام شد و با استفاده از راهبرد جستجوی مناسب تعداد 1414 مدرک در زمینه رفتار اطلاع‌یابی سلامت بارگذاری شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از برنامه نرم‌افزاری CRExplorer، انجام شد. یافته‌ها: از کل منابع دارای بیشترین هم استنادی 7 عنوان کتاب و 21 عنوان، مقاله بود این امر نشان دهنده تأثیرگذاری مقالات در شکل‌گیری خاستگاه تاریخی حوزه رفتار اطلاع‌یابی سلامت است، هر چند این حوزه در سال‌های نخست به طور کامل از کتاب‌های حوزه ارتباطات و روانشناسی متأثر بود. بر اساس یافته‌ها این حوزه بیشتر از موضوعات حوزه روانشناسی متأثر بود. اما کم‌کم نشانه‌هایی از آثار مربوط به حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی، سواد سلامت، و روش تحقیق نیز در منابع مورد استناد مشاهده شد؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت در دهه 2010 میلادی اغلب آثار هم استناد شده در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی بوده و در کنار آن، موضوعات سلامت و بهداشت نیز بود.نتیجه‌گیری: می‌توان پیش‌بینی کرد حوزه رفتار اطلاع‌یابی سلامت، در سال‌های آتی با افزایش انتشارات، تأثیرات بیشتری از حوزه سلامت و نظریه‌های مربوط به آن خواهد گرفت و بدینگونه جایگاه خود را به عنوان حوزه‌ای نوظهور و مستقل از حوزه رفتار اطلاع‌یابی بیش از پیش به دست خواهد آورد.
زیور صباغی‌نژاد؛ فاطمه باجی؛ مریم وجدانی
چکیده
مقدمه: زنان باردار برای رفع نیازهای اطلاعاتی خود از اینترنت بهره می‌گیرند. به دلیل وجود اطلاعات متناقض در فضای وب و افزایش اضطراب و اثرات منفی ناشی از آن بر رشد جنین و سلامت مادر، اهمیت جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت آشکار می‌شود. بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین رفتار جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت در زنان باردار مراجعه‌کننده ...
بیشتر
مقدمه: زنان باردار برای رفع نیازهای اطلاعاتی خود از اینترنت بهره می‌گیرند. به دلیل وجود اطلاعات متناقض در فضای وب و افزایش اضطراب و اثرات منفی ناشی از آن بر رشد جنین و سلامت مادر، اهمیت جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت آشکار می‌شود. بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین رفتار جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت در زنان باردار مراجعه‌کننده به بیمارستان الزهرا (س) شهر اهواز بود.روش بررسی: این مطالعه به روش پیمایشی انجام شد. جامعه تحقیق را زنان باردار مراجعه‌کننده به بیمارستان الزهرا (س) شهر اهواز در سال 1398 تشکیل داد. بر اساس فرمول Cochran، حجم نمونه 357 نفر محاسبه گردید و به روش در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که نسخه اولیه آن با 34 سؤال تهیه شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت در میان زنان باردار شرکت‌کننده با میانگین بالاتر از 3 در همه مؤلفه‌های مورد بررسی، مطلوب گزارش گردید. متغیرهای سهولت، اعتماد و سودمندی در سطح بالاتر از 50 درصد، تبیین‌کننده نگرش و در نهایت، جستجوی اطلاعات سلامت در میان زنان باردار بود.نتیجه‌گیری: زنان باردار مشارکت‌کننده در خصوص جستجوی آنلاین اطلاعات سلامت نیازهای اطلاعاتی یکسانی با سایر زنان در پژوهش‌های داخلی و خارجی دارند. بالا بودن میزان اعتماد به اطلاعات اینترنتی، لزوم توجه به آموزش سلامت و سواد اطلاعات سلامت در دوره بارداری توسط مراکز بهداشتی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
فاطمه باجی؛ محمدحسین حقیقی‌زاده؛ آرزو کریم‌زاده باردئی
چکیده
مقدمه: اگرچه مطالعات متعددی در زمینه رفتار اطلاع‌یابی سلامت صورت گرفته و ارتباط آن با باورهای سلامت و عوامل مشابه بررسی شده است، اما به نظر می‌رسد که در شناسایی روابط دقیق و جامع این عوامل در ایران هنوز شکاف‌هایی وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف تبیین رفتار جستجوی اطلاعات سلامت در اینترنت بین دانشجویان دانشگاه‌های شهر اهواز بر اساس ...
بیشتر
مقدمه: اگرچه مطالعات متعددی در زمینه رفتار اطلاع‌یابی سلامت صورت گرفته و ارتباط آن با باورهای سلامت و عوامل مشابه بررسی شده است، اما به نظر می‌رسد که در شناسایی روابط دقیق و جامع این عوامل در ایران هنوز شکاف‌هایی وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف تبیین رفتار جستجوی اطلاعات سلامت در اینترنت بین دانشجویان دانشگاه‌های شهر اهواز بر اساس مدل باورهای سلامت انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع همبستگی و جامعه آماری آن شامل تمام دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های شهر اهواز در سال 1397 بود که از بین آن‌ها، 600 نفر به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه ترکیبی محقق ساخته متشکل از 6 مؤلفه و 30 گویه بود که پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbach's alpha، 886/0 به دست آمد. از مجموع پرسش‌نامه‌های توزیع شده، 527 پرسش‌نامه جمع‌آوری گردید. در نهایت، داده‌ها با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: اغلب شرکت‌کنندگان در رده سنی 21 تا 30 سال قرار داشتند (8/55 درصد). بر اساس تحلیل‌های نهایی، متغیر «مزایای درک شده» 8/66 درصد تغییرات متغیر «قصد جستجوی اطلاعات سلامت» را تبیین کرد. همچنین، متغیر «شدت درک شده» 7/24 درصد، متغیر «حساسیت درک شده» 5/17 درصد و متغیر «خودکارامدی» 0/14 درصد از تغییرات متغیر «قصد جستجوی اطلاعات سلامت» را تبیین نمود. رابطه بین متغیرهای «موانع درک شده» و «قصد جستجوی اطلاعات سلامت» تأیید نشد.نتیجه‌گیری: جستجوی اطلاعات سلامت در اینترنت تحت تأثیر باورهای سلامت می‌باشد و اینترنت به عنوان مهم‌ترین و در دسترس‌ترین محمل اطلاعاتی موجود، مزایای زیادی برای دانشجویان به همراه دارد؛ به گونه‌ای که بر شدت و حساسیت این قشر برای استفاده از اطلاعات سلامت به صورت روزانه افزوده است. این امر هوشیاری نسبتاً بالای دانشجویان را در خصوص ارتقای معلومات سلامت خود نشان می‌دهد.
فاطمه باجی؛ فریدون آزاده؛ پرستو پارسائی محمدی؛ شوکت پرماه
چکیده
مقدمه: ایجاد تصویری از وضعیت ساختار مفهومی تحقیقات صورت گرفته در زمینه سواد سلامت و همچنین، بررسی میان رشته‌ای بودن و روابط میان حوزه‌ای آن ضروری به نظر می‌رسد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ترسیم ساختار فکری حوزه سواد سلامت بر اساس تحلیل هم‌واژگانی در پایگاه اطلاعاتی Web of Science طی سال‌های 1993 تا 2017 بود.روش بررسی: این مطالعه به روش علم‌سنجی ...
بیشتر
مقدمه: ایجاد تصویری از وضعیت ساختار مفهومی تحقیقات صورت گرفته در زمینه سواد سلامت و همچنین، بررسی میان رشته‌ای بودن و روابط میان حوزه‌ای آن ضروری به نظر می‌رسد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ترسیم ساختار فکری حوزه سواد سلامت بر اساس تحلیل هم‌واژگانی در پایگاه اطلاعاتی Web of Science طی سال‌های 1993 تا 2017 بود.روش بررسی: این مطالعه به روش علم‌سنجی انجام شد و برای انجام تحلیل هم‌واژگانی، تحلیل شبکه اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت. جامعه تحقیق را کلیه پیشینه‌های مربوط به برون‌دادهای علمی حوزه سواد سلامت به تعداد 7239 مدرک، در پایگاه Web of Science طی سال‌های 1993 تا 2017 تشکیل داد. برای تحلیل داده‌ها از شاخص‌های پیوستگی شبکه و شاخص‌های مرکزیت استفاده گردید.یافته‌ها: ضریب خوشه‌بندی (01/7) و تراکم شبکه (58/0) هم‌واژگانی این حوزه بالا بود. همچنین، ساختار فکری این حوزه از 8 خوشه موضوعی تشکیل شد. حوزه‌های مراقبت‌های بهداشتی، روان‌پزشکی و روانشناسی، بهداشت عمومی، علوم اجتماعی، ارتباطات، خدمات بهداشتی و آموزش بهداشت، بالاترین میزان مرکزیت را در کل شبکه این حوزه به خود اختصاص داد.نتیجه‌گیری: ساختار فکری حوزه سواد سلامت، یک ساختار پیوسته با ارتباط مناسب میان مفاهیم و موضوعات تشکیل دهنده آن است که ماهیت و قوام اصلی این حوزه را نشان می‌دهد و به عنوان شاخه‌ای از علوم پزشکی توانسته است ارتباطات منسجم و پایداری با حوزه‌های علوم اجتماعی و انسانی برقرار کند. در نهایت، نتایج به دست آمد به پژوهشگران حوزه سواد سلامت کمک می‌کند تا بر اساس حوزه‌های تأثیرگذار شناسایی شده، به تبیین روند مطالعات آینده این حوزه بپردازند.
