نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تخصصی، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 دانشیار، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 استادیار، زبان‌شناسی همگانی، پژوهشگاه علوم و فن‌آوری اطلاعات ایران (ایران‌داک)، گروه اصطلاح‌نگاری و هستان‌شناسی، تهران، ایران
چکیده
مقدمه: با توجه به نقش مهم هستان‌شناسی‌ها در سازماندهی اطلاعات و افزایش کارایی نظام‌های بازیابی اطلاعات از یک سو و توسعه روزافزون حوزه پزشکی هسته‌ای و رشد دامنه مفاهیم آن و نیاز به یکپارچه‌سازی، جمع‌آوری منسجم و تعریف به دور از ابهام روابط میان آن‌ها از سوی دیگر، پژوهش حاضر با هدف طراحی و پیاده‌سازی هستان‌شناسی حوزه پزشکی هسته‌ای انجام شد.روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیل حوزه انجام گردید. داده‌های مورد نیاز از منابع اطلاعاتی منتشر شده در حوزه پزشکی هسته‌ای که در بازه زمانی سال‌های 1364 تا 1398 در مخزن سیستم بین‌المللی اطلاعات هسته‌ای INIS (International Nuclear Information System) نمایه شده و در ایران انتشار یافته بود، استفاده شد. برای ساخت هستان‌شناسی از روش هفت مرحله‌ای Noy و McGuinnes و به منظور استخراج روابط معنایی بین مفاهیم، از رویکرد مهندسی دانش Na و Neo استفاده گردید.یافته‌ها: هستان‌شناسی حاضر شامل 224 مفهوم، 1584 اصل موضوعی، 149 نمونه مستقر در کلاس‌ها، 463 جفت مفهومی، 926 رابط شیء و 817 رابطه تفسیری برگرفته از منابع اطلاعاتی مرتبط با حوزه مورد بررسی نمایه شده در مخزن INIS بود. روابط موجود بین جفت‌های مفهومی، پالایش و غنی‌سازی و در قالب روابط شیء و روابط تفسیری توصیف گردید.نتیجه‌گیری: هستان‌شناسی حاضر می‌تواند ابزار کارامدی در بازنمون دانش حوزه پزشکی هسته‌ای باشد. همچنین، روش استفاده شده جهت استخراج مفاهیم حوزه و غنی‌سازی روابط میان مفاهیم، می‌تواند مبنایی برای غنی‌سازی روابط اصطلاح‌نامه INIS و ایجاد هستان‌شناسی پایه در حوزه هسته‌ای باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Design and Construction of Nuclear Medicine Ontology
نویسندگان [English]
- Laleh Torabi 1
- Zohreh Mirhosseini 2
- Zahra Abazari 2
- Molouk Sadat Hosseini-Beheshti 3
1 PhD Student, Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, School of Humanities, Tehran North Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Knowledge and Information Science, Department of Knowledge and Information Science, School of Humanities, Tehran North Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Linguistics, Iranian Research Institute for Information Science and Technology (IranDoc), Department of Terminology and Ontology, Tehran, Iran
چکیده [English]
Introduction: Considering the important role of ontologies in information organization and increasing the efficiency of information retrieval systems, as well as the growing development of the nuclear medicine field and its concepts, and the need for integrated and coherent organization and precise definition of relationships between these concepts, the present study was aimed at representing terms and concepts and designing the structure of the nuclear medicine field by implementing an ontology in this field.Methods: The field analysis method was employed in this study. The required data were gathered from the information resources published in Iran in the field of nuclear medicine indexed in the International Nuclear Information System (INIS) repository from 1985 to 2019. The seven-step method of Noy and McGuinnes was used to construct the ontology, and the Na and Neo knowledge engineering approach was employed to extract the semantic relationships between the concepts.Results: The nuclear medicine ontology included 224 concepts, 1584 axioms, 463 conceptual pairs, 926 object properties, and 817 annotative properties derived from the related information resources indexed in the INIS repository. The existing relationships between the conceptual pairs were refined and enriched and described in terms of object and annotative properties.Conclusion: Nuclear medicine ontology is an effective tool for knowledge representation in the field of nuclear medicine. The method used to extract the concepts of the field and enrich the relationships between the concepts could be the basis for enriching the relations of the INIS thesaurus and creating a basic ontology in the nuclear field.
کلیدواژه‌ها [English]
- Biomedical Ontologies
- Nuclear Medicine
- Information Systems
- Hjorland B. Domain analysis in information science: Eleven approaches-Traditional as well as innovative. J Doc 2002; 58(4): 422-62.
- Amiri M, Salami M. Application of semantic web ontologies in medical information systems: A review article. Pajouhan Scientific Journal 2013; 12(1): 1-10. [In Persian].
- Sanatjoo A. Necessity of the revision in thesauri structures: A review of thesauri inefficiency in the new information environment and ontology abilities in comparison with them. National Studies on Librarianship and Information Organization 2006; 16(4): 79-92. [In Persian].
- Fathian Dastgerdi A. The comparison of thesaurus and ontology efficiency in knowledge representation [MSc Thesis]. Mashhad, Iran: Ferdowsi University Mashhad; 2010. [In Persian].
- Sanatjoo A, Fathian A. The comparison of thesaurus and ontology efficiency in knowledge representation. Library and Information Research Journal 2011; 1(1): 219-40. [In Persian].
- Mirzabeigi M. The role of ontology in information retrieval: Reviewing current research and representing a conceptual model. Iranian Journal of Information Processing and Management 2012; 27(2): 839-55. [In Persian].
- Nowroozi M. The comparison of thesaurus and ontology efficiency in semantic concepts and relations representation case study: ASIS thesaurus and designed ontology [MSc Thesis]. Shiraz, Iran: Shiraz University; 2015. [In Persian].
- Soergel D, Lauser B, Liang AC, Fisseha F, Keizer J, Katz S. Reengineering thesauri for new applications: The AGROVOC example. Journal of Digital Information 2004; 4(4): 1-23.
- Kushida T, Kozaki K, Tateisi Y, Watanabe K, Masuda T, Matsumura K, et al. Efficient construction of a new ontology for life sciences by sub-classifying related terms in the japan science, technology agency thesaurus. Proceedings of the 8th International Conference on Biomedical Ontology; 2017 Sep. 13-15; Newcastle, UK.
- Zahedi Anaraki R. Ontology development based on Unified Medical Language System: A case study of Iranian Medicinal Plants Ontology [MSc Thesis]. Tehran, Iran: Iran University of Medical Sciences; 2012. [In Persian].
- Hosseini Beheshti MS, Ejei F. Designing and implementing basic sciences ontology based on concepts and relationships of relevant thesauri. Iranian Journal of Information Processing & Management 2015; 30(3): 677-96. [In Persian].
- Na J, Leng Neoh H. Effectiveness of UMLS semantic network as a seed ontology for building a medical domain ontology. Aslib Proceedings 2008; 60(1): 32-46.
- Noy NF, McGuinness DL. Ontology development 101: A guide to creating your first ontology [Online]. [cited 2001]; Available from: URL: https://protege.stanford.edu/publications/ontology_development/ontology101.pdf
- Raffat SK, Siddiqui MS, Shaikh ZA, Memon AR. Towards the development of biological viruses community ontology (BVCO). J Comp 2011; 3(4): 125-9.
- Alishan Karami N. A feasibility study on design and engineering of epilepsy ontology and its performance in semantic information retrieval [PhD Thesis]. Mashhad, Iran: Imam Reza International University; 2017. [In Persian].
- Mohammadi Ostani M, Azargoon M, Cheshmesohrabi M. Methodology of construction and design of ontologies: A case study of scientometrics field. Iranian Journal of Information Processing & Management 2018; 33(4): 1765-92. [In Persian].
- Namvar Z, Nooshinfard F, Babalhavaeji F, Hosseini Beheshti M. CivilOnto: An ontology based on Persian articles published in civil engineering domain. International Journal of Information Science and Management 2019; 17(2): 33-53. [In Persian].
- Ejei F, Hosseini Beheshti MS, Rajabi T, Ejehi Z. Enriching semantic relations of basic sciences ontology. Knowl Org 2017; 44(5): 318-25.
)