مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
محمد امینی؛ منصور اسماعیل‌زاده؛ فاطمه عرب‌پور
چکیده
مقدمه: سلامت از راه دور می‌تواند ابزاری ارزشمند برای افزایش دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی به‌خصوص در دوره پاندمی باشد. با این حال، موانعی دسترسی گسترده آن را محدود ساخته‌اند. از این رو، این پژوهش با هدف سطح‌بندی موانع خدمات سلامت از راه دور و شناسایی روابط بین آنها تدوین شده است.روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از منظر ...
بیشتر
مقدمه: سلامت از راه دور می‌تواند ابزاری ارزشمند برای افزایش دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی به‌خصوص در دوره پاندمی باشد. با این حال، موانعی دسترسی گسترده آن را محدود ساخته‌اند. از این رو، این پژوهش با هدف سطح‌بندی موانع خدمات سلامت از راه دور و شناسایی روابط بین آنها تدوین شده است.روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از منظر روش تحلیل داده‌ها، کیفی-تحلیلی است. ابتدا به‌وسیله مرور نظام‌مند منابع علمی و نظر متخصصان، موانع کلیدی شناسایی شد. برای اعتبارسنجی موانع، از شاخص روایی محتوا (CVR) استفاده شد. با کمک روش مدلسازی ساختاری تفسیری، روابط علّی بین موانع استخراج و سطح‌بندی شدند. جامعه پژوهش، اساتید دانشگاه، پزشکان، مدیران بیمارستان‌ها و متخصصان حوزه بهداشت و سلامت هستند که 22 نفر از آنها از طریق نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه بود.یافته‌ها: با بررسی ادبیات، 16 مانع اولیه مرتبط با سلامت از راه دور شناسایی شد. کارشناسان، روایی 14 مانع را تایید کردند. موانع در قالب مدلی شش سطحی، طبقه‌بندی شدند. فقدان چارچوب نهادی مناسب برای حمایت از بهداشت از راه دور و کمبود منابع مالی کافی به عنوان اساسی‌ترین موانع شناسایی شدند. موانع ناهماهنگی در بازپرداخت بیمه و افزایش بار کاری اداری و بالینی نیز کمترین اولویت را به خود اختصاص دادند.نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان‌دهنده اهمیت و روابط بین موانع بهداشت از راه دور است و می‌تواند به متخصصان و مدیران این حوزه در طراحی سیستم‌های بهداشت از راه دور و تصمیم‌گیری‌ها به منظور توسعه و رفع این چالش‌ها کمک کند.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
محمدرضا پورکریم؛ شهناز نایب زاده؛ سید موید علویان؛ سید حسن حاتمی نسب
چکیده
مقدمه: ایجاد و معرفی تاثیرگذاران مورد تایید در حوزه های مختلف تخصصی سلامت، نیازمند شناخت عوامل و شاخص‌های تاثیرگذاران است که نیازمند تحلیل در هر تخصص و شرایط می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق شناسایی و ارزیابی شاخص‌ها و عوامل اینفلونسر مارکتینگ در حوزه سلامت در ایران است. روش: جهت دستیابی به اهداف تحقیق، تحقیق شامل دو مرحله می‌باشد. در ...
بیشتر
مقدمه: ایجاد و معرفی تاثیرگذاران مورد تایید در حوزه های مختلف تخصصی سلامت، نیازمند شناخت عوامل و شاخص‌های تاثیرگذاران است که نیازمند تحلیل در هر تخصص و شرایط می‌باشد. هدف اصلی این تحقیق شناسایی و ارزیابی شاخص‌ها و عوامل اینفلونسر مارکتینگ در حوزه سلامت در ایران است. روش: جهت دستیابی به اهداف تحقیق، تحقیق شامل دو مرحله می‌باشد. در مرحله نخست با استفاده از روش تحلیل محتوا به شناسایی اینفلونسر مارکتینگ در حوزه سلامت پرداخته شده است. در مرحله دوم جهت گروه‌بندی شاخص‌ها و شناسایی و ارزیابی عوامل اینفلونسر مارکتینگ در حوزه سلامت ، روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی مورد استفاده قرار گرفته است. تحقیق از منظر هدف کاربردی است. از نظر رویکرد پژوهش یک رویکرد استقرایی را دنبال می‌کند و از نظر ماهیت یک تحقیق اکتشافی- تحلیلی است. یافته‌ها: در مرحله اول، با استفاده از روش تحلیل محتوا با نرم افزار NVIVO و با بررسی مقالات به شناسایی شاخص‌های اینفلونسر مارکتینگ در حوزه سلامت پرداخته شد و 26 شاخص در این بخش شناسایی گردید. در مرحله دوم، با روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی و جامعه آماری 1126 نفره دانشجویان و از طریق پرسشنامه با نرم افزار AMOS، 5 عامل نهایی که شامل شخصیتی و کاریزماتیک ، ویژگی فعال و مهارتی، ویژگی رفتاری، و اقدامات زیرساختی، ویژگی سنجه های عملکرد و تعامل، شناسایی و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه‌گیری: در چشم‌انداز فعالیت‌های رسانه‌ای امروزی، مخاطبان به‌طور فزاینده‌ای برای مصرف رسانه‌ای و تبادل اطلاعات در مورد علایق خاص مانند موضوعات مرتبط با سلامت به جوامع آنلاین روی می‌آورند.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
سارا دخش؛ شهناز خادمی زاده؛ زینب جوزی
چکیده
مقدمه: امروزه کاربست قابل توجه فناوری هوش مصنوعی در مراقبت‌های بهداشتی و درمانی علوم پزشکی، چالش‌های اخلاقی متعددی را برای نظام سلامت به همراه داشته است.پژوهش حاضر به تحلیل کتاب‌سنجی کلیه انتشارات مرتبط با اخلاق پزشکی در کاربست ابزارهای هوش مصنوعی پرداخته است.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که با رویکرد علم‌سنجی ...
بیشتر
مقدمه: امروزه کاربست قابل توجه فناوری هوش مصنوعی در مراقبت‌های بهداشتی و درمانی علوم پزشکی، چالش‌های اخلاقی متعددی را برای نظام سلامت به همراه داشته است.پژوهش حاضر به تحلیل کتاب‌سنجی کلیه انتشارات مرتبط با اخلاق پزشکی در کاربست ابزارهای هوش مصنوعی پرداخته است.روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که با رویکرد علم‌سنجی اجرا شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه انتشارات مرتبط با اخلاق پزشکی در مطالعات هوش مصنوعی است که در مجموعه هسته پایگاه وب آو ساینس نمایه شده‌اند. یافته‌ها: با پیاده‌سازی استراتژی جستجو، 354 اثرعلمی در ارتباط با توجه به مفهوم اخلاق پزشکی در کاربست ابزارهای هوش مصنوعی یافت شد. این اسناد اکثرا از نوع مقالات پژوهشی (05/70 درصد) بودند. از سال 2019 تا تاریخ جستجو (4 دسامبر 2024)، در سال‌های 2024، 2023 و 2021 ، شاهد رشد ملموس تولیدات علمی هوش مصنوعی در ارتباط با مفهوم اخلاق پزشکی بوده‌ایم. همچنین گزارش شد که ایالات متحده آمریکا، آلمان و انگلیس، به ترتیب با 89، 41 و 36 اثر، بیشترین سهم را در نشر مطالعات این حوزه داشته‌اند. بعلاوه با تحلیل استنادهای این آثار مشخص شد که پژوهش‌های سه کشور مذکور یعنی ایالات متحده آمریکا (با 1312 استناد دریافتی)، آلمان (با 927 استناد دریافتی) و انگلستان (با 893 استناد دریافتی) بیشترین استناد را دریافت کرده‌اند.نتیجه‌گیری: پژوهش‌های مرتبط با پیاده‌سازی فناوری هوش مصنوعی با نگرش اخلاق پزشکی در حال رشد هستند. لذا نیاز است که با توسعه هدفمند و اصولی این انتشارات به آگاهی‌رسانی و اطلاع‌رسانی گسترده‌تر موازین اخلاق پزشکی کمک نمود.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
رقیه خشا؛ نسرین طاهرخانی
چکیده
مقدمه: آسم یک معضل بهداشتی برای کلیه جوامع به‌شمار می‌رود. انجام پژوهش‌های علمی در زمینه بیماری آسم می‌تواند کمک شایانی به ارائه راهکارهای درمانی جدید برای بهبود شرایط بیماران کند. هدف این پژوهش بررسی ساختار شبکه هم‌تألیفی محققان ایرانی در زمینه بیماری آسم است. روش بررسی: پژوهش در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول مقالات نمایه‌شده ...
بیشتر
مقدمه: آسم یک معضل بهداشتی برای کلیه جوامع به‌شمار می‌رود. انجام پژوهش‌های علمی در زمینه بیماری آسم می‌تواند کمک شایانی به ارائه راهکارهای درمانی جدید برای بهبود شرایط بیماران کند. هدف این پژوهش بررسی ساختار شبکه هم‌تألیفی محققان ایرانی در زمینه بیماری آسم است. روش بررسی: پژوهش در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول مقالات نمایه‌شده در پایگاه داده PubMed طی سال‌های 2015 تا 2025 که توسط پژوهشگران ایرانی در حوزه بیماری آسم منتشر شده بودند، جمع‌آوری شده‌اند. در مرحله دوم، شبکه هم‌تألیفی براساس اطلاعات استخراج شده ترسیم شد. در مرحله سوم براساس شاخص‌های کلان و خرد، شبکه‌های هم‌تألیفی نویسندگان مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل از NetworkX و Gephi استفاده شد.یافته‌ها: نتایج نشان دادند که مقدار چگالی برابر با 01002/0، ضریب خوشه‌بندی برابر با 916/0، ماژولاریتی برابر با 735/0 و قطر شبکه برابر با 14 است. براساس نتایج شاخص‌های خرد، مسجدی و جمیچی‌اوغلو دارای بالاترین مرکزیت درجه‌ای و مرکزیت کاتز هستند. مسجدی و مهدویانی بالاترین درجه‌های بینابینی را به خود اختصاص دادند. انصاریان نیز دارای بالاترین مقدار شاخص بردار ویژه بود.نتیجه‌گیری: چگالی پایین، ضریب خوشه‌بندی بالا و ماژولاریتی بالا نشان می‌دهند که در داخل این شبکه پراکنده، پژوهشگران در گروه‌های کوچک و مرتبط به‌هم همکاری می‌کنند.
بیان دیدگاه
مدیریت اطلاعات سلامت
محمد هیوا عبدخدا
چکیده
With the growing emphasis on data-driven research, especially i n fields like medical sciences, Research Data Management (RDM) has become an essential part of the academic research cycle. RDM encompasses the processes of collecting, storing, organizing, documenting, sharing, and preserving research data to ensure its long-term accessibility and reusability. Medical librarians, as information organization specialists, are emerging as key players in this field by leveraging their professional expertise and technological competencies. They support researchers in developing Data Management Plans (DMPs), ...
بیشتر
With the growing emphasis on data-driven research, especially i n fields like medical sciences, Research Data Management (RDM) has become an essential part of the academic research cycle. RDM encompasses the processes of collecting, storing, organizing, documenting, sharing, and preserving research data to ensure its long-term accessibility and reusability. Medical librarians, as information organization specialists, are emerging as key players in this field by leveraging their professional expertise and technological competencies. They support researchers in developing Data Management Plans (DMPs), offer guidance on metadata standards such as FAIR, advise on data storage formats and ethical practices, and participate in managing data repositories. Furthermore, medical librarians play an active role in educating researchers about open data principles, Creative Commons licenses, and ethical and legal considerations, especially regarding sensitive health data and regulations like HIPAA and GDPR. Despite facing challenges such as organizational constraints, lack of policies, limited resources, and insufficient training, medical librarians can overcome these obstacles by acquiring new skills in data analysis, programming languages like Python, and cloud-based storage solutions. Their involvement in RDM not only redefines the academic library’s role but also enhances its strategic value in knowledge production. In the future, medical librarians may serve functions similar to data scientists, aiding in the analysis and visualization of big medical data. To realize this potential, institutional investment in medical librarian training, policy development, and infrastructure is essential. Ultimately, medical librarians are well-positioned to become future research data managers and vital contributors to sustainable open science practices.
مقاله پژوهشی
مدیریت اطلاعات سلامت
علی حسین قاسمی؛ فریده کعب عمیر؛ هاجر حمیداوی؛ زیور صباغی نزاد
چکیده
مقدمه: سواد سلامت گستره‌ای از مهارت‌های افراد برای جستجو، بازیابی و استفاده از اطلاعات سلامت به منظور ارتقای سطح سلامت، و کیفیت زندگی است و می‌تواند در استفاده آگاهانه از خدمات سلامت توسط افراد مؤثر باشد. با توجه به نقش پراهمیت زنان در زندگی و جامعه، این مطالعه به بررسی وضعیت سواد سلامت و میزان بهره‌گیری از خدمات سلامت در زنان می ...
بیشتر
مقدمه: سواد سلامت گستره‌ای از مهارت‌های افراد برای جستجو، بازیابی و استفاده از اطلاعات سلامت به منظور ارتقای سطح سلامت، و کیفیت زندگی است و می‌تواند در استفاده آگاهانه از خدمات سلامت توسط افراد مؤثر باشد. با توجه به نقش پراهمیت زنان در زندگی و جامعه، این مطالعه به بررسی وضعیت سواد سلامت و میزان بهره‌گیری از خدمات سلامت در زنان می پردازد.روش بررسی: مطالعۀ حاضر توصیفی-همبستگی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 316 نفر از زنان مراجعه‌کننده به درمانگاه بیمارستان گلستان اهواز در سال 1403 است. ابزار پژوهش پرسشنامۀ کوتاه‌شدۀ سواد سلامت بزرگسالان و پرسشنامۀ محقق‌ساخته بهره‌گیری از خدمات سلامت بود. داده‌ها توسط نرم‌افزار spss 26 و آزمون‌های آماری تک متغیری، تی مستقل، آزمون تعقیبی شفه، تحلیل واریانس و همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته‌ها: بنا بر یافته‌های پژوهش حاضر، بسیاری از متغیرهای جمعیت‌شناختی از جمله سن، سطح تحصیلی، و شغل با وضعیت سواد سلامت افراد ارتباط معنادار دارد و به نظر می‌آید که داشتن سن پایین، سطح تحصیلی بالا و شغل در میان زنان جوان، رابطة مثبتی با وضعیت سواد سلامت و نیز با بهره‌گیری از خدمات سلامت دارد. بین سواد سلامت با گروه سنی، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، محل سکونت، و بین بهره‌گیری از خدمات سلامت با سن، سطح تحصیلات و وضعیت اشتغال ارتباط معنادار مشاهده شد. نتیجه‌گیری: باتوجه به رابطه بین سواد سلامت، متغیرهای جمعیت شناختی و بهره گیری از خدمات سلامت توجه به ابعاد دقیقتر این رابطه و قدرت تبیین این عوامل حائز اهمیت است.
بیان دیدگاه
مدیریت اطلاعات سلامت
حسن اشرفی ریزی؛ محمد ستاری
چکیده
هر پژوهشگر سلامت معمولا تعدادی دستنوشته منتشر نشده دارد. در واقع، گاهی پژوهشگران علیرغم تلاش های مختلف جهت انتشار دستنوشته شان در مجلات علمی، اما به دلایل احتمالی مختلف نظیر افزایش دستنوشته های سابمیت شده به مجلات، کیفیت نامناسب، ناداوری ها، انتخاب نادرست مجله، سطح مقاله، گاهی و دلایل نامعلوم و نامشخص مقاله شان منتشر نشده است. اما ...
بیشتر
هر پژوهشگر سلامت معمولا تعدادی دستنوشته منتشر نشده دارد. در واقع، گاهی پژوهشگران علیرغم تلاش های مختلف جهت انتشار دستنوشته شان در مجلات علمی، اما به دلایل احتمالی مختلف نظیر افزایش دستنوشته های سابمیت شده به مجلات، کیفیت نامناسب، ناداوری ها، انتخاب نادرست مجله، سطح مقاله، گاهی و دلایل نامعلوم و نامشخص مقاله شان منتشر نشده است. اما نویسندگان این نوع مقالات معتقدند این دستنوشته کیفیت لازم را دارد و نیز هزینه های مالی زیادی داشته است که صلاح نیست که منتشر نشود و مورد استفاده قرار نگیرد. به نظر می رسد توجه به ادعاهای نویسندگان می تواند راستی آزمایی مجدد شود. برای حل این مشکل وجود سامانه اطلاعاتی که بتواند این نوع مقالات را پوشش دهد بسیار مفید خواهد بود. در این مقاله به ویژگی ها و قابلیت های این سامانه اطلاعاتی نظیر امکان اصلاح دستنوشته و ارائه پیشنهاد، امکان معرفی دستوشته به مجله خاص، پیش بینی پذیرش یا رد دستنوشته در یک مجله خاص، امکان دیدن نظرات داوران مجلات قبلی، نظام توصیه گر مجله و... پرداخته می شود تا زمینه طراحی این سامانه اطلاعاتی فراهم گردد.
)
