مدیریت اطلاعات سلامت
سپیده رضائی؛ سید مجتبی حسینی؛ خلیل علی محمدزاده
چکیده
مقدمه: افزایش روز افزون خطاهای پزشکی ضرر‌های جانی و مالی زیادی به نظام سلامت وارد کرده که میتواند ناشی از عدم مدیریت درست این خطاها و بررسی علت آنها باشد. از سویی، مدیریت این خطاها در شاخه سایبرنتیک و پیاده سازی کارکردهای آن نیز عامل موثر بر این قبیل مشکلات است. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه مدیریت سایبرنتیک و خطاهای پزشکی انجام ...
بیشتر
مقدمه: افزایش روز افزون خطاهای پزشکی ضرر‌های جانی و مالی زیادی به نظام سلامت وارد کرده که میتواند ناشی از عدم مدیریت درست این خطاها و بررسی علت آنها باشد. از سویی، مدیریت این خطاها در شاخه سایبرنتیک و پیاده سازی کارکردهای آن نیز عامل موثر بر این قبیل مشکلات است. لذا این پژوهش با هدف بررسی رابطه مدیریت سایبرنتیک و خطاهای پزشکی انجام شد.روش بررسی: روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر گردآوری داده‌ها نیز توصیفی تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش پزشکان و پرستاران از چهار بیمارستان منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۴۰۲ به تعداد ۱۷۰ نفر بودند و حجم نمونه آماری تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به‌دست آورده شد. مهم‌ترین ابزار در روش میدانی پرسشنامه و چک لیست بود. در راستای سنجش متغییر مدیریت سایبرنتیک از پرسشنامه قربانی‌زاده (۱۳۸۹) و متغییر خطاهای پزشکی که در ۵ بعد عملکردی، بازبینی، بازیابی، تبادل اطلاعات(ارتباطی) و انتخابی بررسی شد از چک لیست شرپا (۱۹۸۶) استفاده شد. در این مطالعه از همسبتگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش از نرم‌افزار۲۴ SPSS- استفاده گردید.یافته‌ها: بین مولفه‌های مدیریت سایبرنتیک و خطاهای پزشکی رابطه معنا داری وجود دارد. مدیریت سایبرنتیک بر خطاهای عملکردی (۰۰۹/۰ p-value=)، بازبینی (۰۱۱/۰ (p-value= ، بازیابی (۰۰۱/۰ (p-value=و خطاهای ارتباطی (۰۱۴/۰ (p-value= تاثیرگذار است و بر خطاهای انتخابی(۷۹۶/۰ p-value= ) اثری ندارد.نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن بود که پیاده‌سازی هر چه بیشتر ویژگی‌های مدیریت سایبرنتیک در مراحل مختلف بروز خطاهای پزشکی میتواند باعث کاهش بروز خطاهای عملکردی (ناشی از عملکرد ناقص یا اشتباه یا عدم عمل)، بازبینی (بررسی اطلاعات بصورت ناقص یا عدم انجام یا اشتباه)، بازیابی (ناشی از دسترسی ناقص و اشتباه به اطلاعات یا عدم آن)، ارتباطی (ناشی از عدم تبادل اطلاعات یا ناقص انجام شدن یا اشتباه در آن ) و انتخابی (ناشی از اشتباه در انتخاب یا حذف انتخاب) شود.
زهرا کاووسی؛ عرفان خوارزمی؛ سجاد درزی رامندی؛ احمد صادقی؛ یلدا کاظمی فرد؛ هدیه مصلی نژاد
دوره 12، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 217-228
چکیده
چکیده: مقدمه: خطاهای دارویی از عوامل تهدید کننده امنیت بیماران است که تلاش برای شناسایی و پیگیری آن در سالهای اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه با هدف شناسایی، ارزیابی، اولویت بندی و تحلیل خطاهای فرایند دارو دادن در بیمارستان پیمانیه جهرم با استفاده از روش تحلیل حالات و اثرات خطا به عنوان یکی از تکنیک های مدیریت ریسک ...
بیشتر
چکیده: مقدمه: خطاهای دارویی از عوامل تهدید کننده امنیت بیماران است که تلاش برای شناسایی و پیگیری آن در سالهای اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه با هدف شناسایی، ارزیابی، اولویت بندی و تحلیل خطاهای فرایند دارو دادن در بیمارستان پیمانیه جهرم با استفاده از روش تحلیل حالات و اثرات خطا به عنوان یکی از تکنیک های مدیریت ریسک و به منظور افزایش ایمنی بیمار انجام گرفت.روش کار: این مطالعه یک پژوهش توصیفی است که به صورت ترکیب کمی- کیفی، حالات و اثرات خطا را با متدولوژی FMEA (روش تحلیل حالات و اثرات خطا) در بیمارستان پیمانیه جهرم در سال 1391 مورد ارزیابی و تحلیل قرار داده است.برای جمع آوری داده ها از کاربرگ استاندارد و تکنیک تحلیل حالات خطا و اثرات ناشی از آن و نمونه گیری مبتنی بر هدف استفاده شد. روش تحلیل حالات و اثرات خطا یک روش تیم محور، سیستماتیک و آینده نگر است که جهت پیشگیری از مشکلات مربوط به فرآیند تولیدی یا خدماتی قبل از وقوع آن به کار می رود. در این روش به هر یک از خطاها بر اساس شدت خطا، میزان وقوع خطا و احتمال کشف خطا نمره ای بین 1 تا 10 تعلق گرفته که از حاصلضرب این سه شاخص نمره RPN به دست می آید.یافته های پژوهش : به کمک روش FMEA، 81 حالت خطای بالقوه در 11 حیطه منتخب فرایند دارو دادن شناسایی و ارزیابی و نمره RPN هر یک محاسبه گردید. میانگین کلی نمره RPN حیطه های یازده گانه فرایند دارو دادن تقریباٌ 190 به دست آمد که کمترین نمره مربوط به حیطه ارجاع پرسنل خدماتی جهت دریافت دارو و بالاترین نمره به حیطه نوشتن کارت دارویی برای هر قلم دارو تعلق گرفت.نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن میزان خطای دارویی، به نظر می رسد بررسی و شناخت کامل شرایط کاری و تعدیل آن زمینه را برای کاهش خطا فراهم کند. به طور کلی تکنیک هایی مانند FMEA که با رویکرد پیشگیرانه و بر پایه کار گروهی قابل اجرا می باشد، موجب افزایش دقت کارکنان و توجه آنها بر نقاط ضعف حرفه ای بالقوه و تلاش برای از بین بردن آن ها می شود.
مجتبی رجب بیگی؛ شهرام هاشم نیا؛ سید علی حزنی
دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 109-116
چکیده
مقدمه: خطاهای انسانی در حوزه پزشکی به نگرانی عمومی در میان سیاسگذاران و متخصصین امر سلامت و درمان تبدیل شده است. از اینرو، این تحقیق با هدف شناسایی عوامل انسانی تاثیرگذار بر مدیریت ریسک در مرحله پیش از عمل جراحی زنان و زایمان انجام و راهکارها و بسترهای موثر بر مدیریت ریسک نیز مورد بررسی و بحث قرار گرفت.روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی ...
بیشتر
مقدمه: خطاهای انسانی در حوزه پزشکی به نگرانی عمومی در میان سیاسگذاران و متخصصین امر سلامت و درمان تبدیل شده است. از اینرو، این تحقیق با هدف شناسایی عوامل انسانی تاثیرگذار بر مدیریت ریسک در مرحله پیش از عمل جراحی زنان و زایمان انجام و راهکارها و بسترهای موثر بر مدیریت ریسک نیز مورد بررسی و بحث قرار گرفت.روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه تحقیق آن را پرستاران، سرپرستاران، بهیاران ، پزشکان و کلیه عوامل درمانی مرتبط با بیمار در مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت در سال 1392 تشکیل دادند. از تعداد کل جامعه پژوهش(230 نفر)، 132 نفر به روش تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن به کمک نظرات متخصصین بررسی و تایید شده بود پس از ارزیابی پایایی آن که حدود 6/86 درصد محاسبه گردید با استفاده از نرم افزار spss نسخه 21، آمار استنباطی از جمله آماره تی ( T ) و کای اسکور chi-square مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: بین عوامل انسانی تاثیر گذار بر مدیریت ریسک، و همچنین بین بسترها و راهکارهای موثر بر آن تفاوت آماری معناداری مشاهده شد. «عدم توجه به سابقه پزشکی و تشخیص نامناسب، عدم رعایت مسائل بهداشتی توسط کارکنان و خدمات پیش از انتقال بیمار به جراحی، عدم آمادگی تیم جراحی جهت پذیرش بیمار نیاز به جراحی» بیشترین عامل های انسانی تاثیرگذار بر مدیریت ریسک ارزیابی شدند. همچنین از دیدگاه پاسخگویان، در بین بسترها و راهکار های موثر بر مدیریت ریسک به ترتیب «استفاده از راهنمای بالینی و دستورالعمل ها و توجه به گزارش کامل پرونده بیمار، تخصیص بودجه کافی وآموزشهای کوتاه مدت و آموزشهای بلند مدت بیشترین راهکارهای موثر ارزیابی شدند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت بزرگترین بیمارستان زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی گیلان است، ضروری است عامل های موثر بر مدیریت صحیح ریسک آن مورد بررسی قرار می گرفت. به طوریکه بر اساس نتایج بدست آمده، عامل های انسانی می تواند باعث خطرات احتمالی در مرحله پیش از عمل جراحی در این مرکز شود. همچنین نیاز است راهکارهای مطرح شده که میتواند میزان ریسک را در این مرحله کاهش و یا به عبارتی مدیریت بخشد مورد توجه سیاستگذاران و مدیران قرار گیرد.
ژیلا آقارضایی؛ رضا خواجویی؛ لیلا احمدیان؛ لاله آقارضایی
دوره 10، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
مقدمه: سیستم‌های اطلاعات سلامت، قابلیت ارتقای کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی را دارند. سیستم اطلاعات آزمایشگاه از جمله‌ی این سیستم‌ها می‌باشد. با وجود فواید این سیستم، مطالعات نشان داده‌اند که طراحی برخی از آنها باعث ایجاد مشکلاتی در تعامل کاربران با سیستم گردیده است. هدف این مطالعه، ارزیابی کاربردپذیری این سیستم برای شناسایی ...
بیشتر
مقدمه: سیستم‌های اطلاعات سلامت، قابلیت ارتقای کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی را دارند. سیستم اطلاعات آزمایشگاه از جمله‌ی این سیستم‌ها می‌باشد. با وجود فواید این سیستم، مطالعات نشان داده‌اند که طراحی برخی از آنها باعث ایجاد مشکلاتی در تعامل کاربران با سیستم گردیده است. هدف این مطالعه، ارزیابی کاربردپذیری این سیستم برای شناسایی این مشکلات بود.روش بررسی: مطالعه‌ی حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود که با استفاده از روش ارزیابی هیوریستیک (Heuristic) به بررسی سیستم اطلاعات آزمایشگاه مورد استفاده در 60 بیمارستان کشور پرداخت. این مطالعه از مرداد تا آبان ماه 1391 انجام شد. دسترسی به سیستم در بیمارستان آموزشی باهنر کرمان صورت گرفت. در این ارزیابی، مشکلات کاربردپذیری موجود در قسمت‌های مختلف سیستم اطلاعات آزمایشگاه (پذیرش سرپایی، پذیرش بستری، دریافت نمونه و جوابدهی) شناسایی گردید و مورد بحث و بررسی قرار گرفت. داده‌ها با یک فرم استاندارد طراحی شده بر اساس روش هیوریستیک گردآوری شد. روایی محتوایی فرم توسط سه نفر متخصص انفورماتیک پزشکی تأیید شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 16 انجام گرفت.یافته‌ها: در این ارزیابی، 162 مشکل شناسایی گردید. بیشترین تعداد مشکلات مربوط به مؤلفه‌ی انعطاف‌پذیری و کارایی و کمترین تعداد، مربوط به مؤلفه‌ی کمک به کاربران در تشخیص، شناسایی و اصلاح خطاها بود. بیشترین تعداد مشکل، مربوط به بخش سرپایی سیستم با 51 مورد و کمترین، مربوط به بخش دریافت نمونه‌ی آن با 29 مورد بود.نتیجه‌گیری: طراحی بسیاری از سیستم‌های اطلاعات سلامت موجود، با وجود استفاده‌ی گسترده در سطح کشور، دارای مشکلات کاربردپذیری است که میتواند کیفیت تعامل کاربران با سیستم و در نتیجه پیامد مراقبت را تحت تأثیر قرار دهد. رعایت استانداردها و قواعد موجود در طراحی رابط کاربرهای سیستم‌های اطلاعاتی مانند هیوریستیک‌های ذکر شده در این مطالعه میتواند باعث کاهش مشکلات گردد.واژه‌های کلیدی: سیستم‌های اطلاعات آزمایشگاه؛ خطاهای پزشکی؛ ارزیابی؛ رابط کاربر
احمد رجب زاده
دوره 10، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 1-2
چکیده
فن‌آوری اطلاعات؛ خطاهای پزشکی؛ خطاهای دارویی
بیشتر
فن‌آوری اطلاعات؛ خطاهای پزشکی؛ خطاهای دارویی
احمدرضا ایزدی؛ جهانگیر دریکون؛ علی ابرازه
دوره 9، شماره 6 ، اسفند 1391، ، صفحه 895-907
چکیده
مقدمه: سازمان‌های بهداشتی- درمانی بایستی بر ایمنی بیمار به عنوان یکی از استراتژی‌های اصلی خود تمرکز نمایند و بزرگترین چالش برای حرکت در جهت ایجاد یک سیستم بهداشتی- درمانی ایمن، تغییر فرهنگی است. این پژوهش بر آن است تا با ارزیابی ایمنی در بیمارستان فاطمه الزهرا نجف‌آباد، بیمار بتواند در ارتقای فرهنگ ایمنی مؤثر واقع شود.
روش بررسی: این ...
بیشتر
مقدمه: سازمان‌های بهداشتی- درمانی بایستی بر ایمنی بیمار به عنوان یکی از استراتژی‌های اصلی خود تمرکز نمایند و بزرگترین چالش برای حرکت در جهت ایجاد یک سیستم بهداشتی- درمانی ایمن، تغییر فرهنگی است. این پژوهش بر آن است تا با ارزیابی ایمنی در بیمارستان فاطمه الزهرا نجف‌آباد، بیمار بتواند در ارتقای فرهنگ ایمنی مؤثر واقع شود.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی در سال 1389 انجام گرفته است. جهت شناخت چگونگی وضع موجود در مرحله‌ی میدانی، از پرسش‌نامه‌ی ترجمه شده‌ی مطالعه‌ی فرهنگ ایمنی بیمار در بیمارستان استفاده شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات 15 نفر از صاحب‌نظران تأیید شد. پایایی پرسشنامه توسط آزمون آماری Cronbach's alpha، 846/0 بوده است. پرسشنامه در اختیار کلیه‌ی پرسنل درمانی بیمارستان فاطمه‌ی الزهرا نجف‌آباد قرار داده شد. داده‌ها با استفاده از آزمون t و تحلیل واریانس یک طرفه و با به کارگیری نرم‌افزار SPSS تحلیل گردید. معنی‌داری کمتر از 05/0 در فاصله‌ی اطمینان 95 درصد در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: تعداد کل پرسش‌نامه‌های توزیع شده، 350 پرسشنامه بوده است که از این تعداد، 196 پرسشنامه تکمیل شد و عودت گردید. میزان بازگشت پرسشنامه 56 درصد بود. اقدامات و انتظارات مدیریتی 76 درصد، کار تیمی در درون واحد 75 درصد، یادگیری سازمانی 73 درصد، فیدبک و ارتباطات درباره‌ی خطا 70 درصد، انتقال دورن بیمارستانی 69 درصد، ارتباطات باز 68 درصد، حمایت مدیریت 65 درصد، کار تیمی بین واحدها 62 درصد، پاسخ غیر تنبیهی به خطا 54 درصد و کارکنان کافی 48 درصد امتیاز مربوط را کسب نمودند. از نظر گزارش خطا، 64 درصد از کارکنان سابقه‌ی هیچ گونه گزارش خطا را نداشته‌اند. میانگین نمره‌ی درجه‌ی ایمنی بیمار در بیمارستان 36/3 (از 5) بود و بر اساس نتایج آزمون t، میان تعامل مستقیم یا غیر مستقیم با بیمار در رابطه با درجه‌ی ایمنی بیمار اختلاف معنی‌داری وجود نداشت (373/0 = P) و بر اساس نتایج آزمون آنالیز واریانس، این اختلاف در بخش زایشگاه و در کارکنان ماما با سایر کارکنان معنی‌دار بود (001/0 < P). اختلاف معنی‌داری میان نمره‌ی فرهنگ ایمنی بیمار در بین کارکنان بخش‌های مختلف، سابقه‌ی کار در بیمارستان، سابقه‌ی کار در واحد فعلی خدمت و نوع تماس با بیمار وجود نداشت (05/0 > P).
نتیجه‌گیری: هر چند از نظر نمره‌ی کلی، فرهنگ ایمنی بیمار در وضعیت به طور نسبی قابل قبولی قرار داشت، ابعاد پاسخ غیر تنبیهی به خطا، کارکنان کافی، کار تیمی بین واحدها و حمایت مدیریت نیازمند مداخله‌ی سریع شناخته شدند. بیمارستان میتواند با برنامه‌ریزی و اقدام در این زمینه‌ها نسبت به ارتقای فرهنگ ایمنی بیمار اقدام نماید.
منیژه آریایی؛ افشین صرافی نژاد؛ جمیله کوتی؛ زهرا مهدی‌پور؛ کامبیز بهاء‌الدین بیگی
دوره 9، شماره 5 ، آذر و دی 1391، ، صفحه 711-723
چکیده
م
قدمه: سیستم‌های رایانه‌ای پشتیبان تصمیم در پزشکی می‌توانند در کاهش انواع خطاهای پزشکی در برخی فرایندهای درمان مؤثر باشند. هدف از این پژوهش، شناسایی دیدگاه‌های پزشکان و پرستاران در زمینه‌ی کاربرد عملی این سیستم‌ها برای پیشگیری یا کاهش بروز خطاها بود.
روش بررسی: مطالعه‌ی مقطعی حاضر به مدت دو ماه در بیمارستان‌های آموزشی ...
بیشتر
م
قدمه: سیستم‌های رایانه‌ای پشتیبان تصمیم در پزشکی می‌توانند در کاهش انواع خطاهای پزشکی در برخی فرایندهای درمان مؤثر باشند. هدف از این پژوهش، شناسایی دیدگاه‌های پزشکان و پرستاران در زمینه‌ی کاربرد عملی این سیستم‌ها برای پیشگیری یا کاهش بروز خطاها بود.
روش بررسی: مطالعه‌ی مقطعی حاضر به مدت دو ماه در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاهی کرمان در سال 1389 انجام شد. نمونه‌گیری به روش آسان و با استفاده از دو پرسش‌نامه‌ی پژوهشگر ساخته‌ی معتبر و پایا به صورت تحویل حضوری میان 100 پزشک و پرستار توزیع گردید. نظرسنجی در مورد برخی جنبه‌های مهم درمان و مراقبت‌های پرستاری قابل پیشگیری توسط سیستم‌های هشدار دهنده یا یادآورنده صورت گرفت. سپس داده‌ها به وسیله‌ی نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 17 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: 65 زن و 35 مرد پرسش‌نامه‌ها را پاسخ دادند. 86 درصد پزشکان و 90 درصد پرستاران به امکان بروز خطاهای پزشکی در محل کارشان معتقد و 88 درصد کل افراد موافق بودند که نصب سیستم رایانه‌ای کارامد سبب کاهش خطا خواهد شد. از نظر بیشتر پاسخگویان، تأثیر سیستم‌های رایانه‌ای بر کاهش بروز زخم بستر و آمبولی، حذف مشکل دست‌خط ناخوانای پزشکان، کیفیت بهتر خدمات با دسترسی به اطلاعات روزامد، کاهش احتمال بروز آلرژی یا تداخل دارویی و بهبود کیفیت تجویز با دسترسی به سوابق دارویی بیمار مثبت ارزیابی گردید. مهم‌ترین اولویت‌های پزشکان به ترتیب امکان دسترسی به اطلاعات روزامد، هشدار در مورد آلرژی‌های شدید دارویی و تداخلات دارویی و از دید پرستاران امکان یادآوری برای پیشگیری از زخم بستر، بروز آمبولی و امور مهم در زمان شلوغی بخش بود.
نتیجه‌گیری: کادر درمانی بیمارستان‌های آموزشی کرمان نیز به اثربخشی سیستم‌های رایانه‌ای پشتیبان تصمیم اعم از هشدار دهنده و یاد آورنده و یا ثبت دستورات به صورت کامپیوتری اعتقاد دارند و توجه به نظرات آنان و پژوهش‌های مشابه، میتواند در جهت توسعه‌ی استفاده از این سیستم‌ها مؤثر باشد.
