آزیتا بالاغفاری؛ عافیه پنق؛ پریسا صادقی طوسی؛ شقایق بای
چکیده
مقدمه: هدف از توسعه سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی، ارتقای سرویس مکانیزه اطلاعات بیمار می‌باشد که به منظور ارتقای اثربخشی و عملکرد مطلوب خدمات، طراحی می‌شود. در این راستا، استقرار سیستم‌های اطلاعات مدیریت، نقش بسزایی را در اتخاذ تصمیمات و تعیین استراتژی توسط مدیران ایفا می‌نماید.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود و ...
بیشتر
مقدمه: هدف از توسعه سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی، ارتقای سرویس مکانیزه اطلاعات بیمار می‌باشد که به منظور ارتقای اثربخشی و عملکرد مطلوب خدمات، طراحی می‌شود. در این راستا، استقرار سیستم‌های اطلاعات مدیریت، نقش بسزایی را در اتخاذ تصمیمات و تعیین استراتژی توسط مدیران ایفا می‌نماید.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود و به صورت موردی در مرکز آموزشی- درمانی بوعلی سینای شهر ساری در سال 1396 انجام شد. جامعه آماری مطالعه را 111 نفر از کاربران سیستم اطلاعات بیمارستانی آن مرکز تشکیل داد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامهای شامل 9 مؤلفه (78 عامل) بود. داده‌ها در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: تحلیل وضعیت عوامل مؤثر بر مهندسی مجدد از دیدگاه کاربران نشان داد که سطح وضعیت مؤلفهها، 8/65 درصد متوسط، 8/19 درصد نامطلوب و 4/10 درصد مطلوب بود.نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده برای مدیران در سطوح مختلف جهت بهبود عملکرد سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی در راستای استقرار سیستم‌های اطلاعات مدیریت قابل استفاده است.
زهرا میدانی؛ محمد امین عصاری؛ سید غلامعباس موسوی؛ علی عطایی اندزق
دوره 14، شماره 5 ، دی 1396، ، صفحه 187-193
چکیده
مقدمه: امنیت سیستم شامل مجموعه‌ای از حفاظت‌های امنیتی مرتبط با نرم‌افزار، سخت‌افزار، کارکنان و سیاست‌های سازمانی می‌باشد که از سیستم‌های اطلاعاتی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی محافظت می‌کند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی امنیت سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی HIS (Hospital Information Systems) در سه حوزه امنیت مدیریتی، فیزیکی و فنی انجام شد.روش ...
بیشتر
مقدمه: امنیت سیستم شامل مجموعه‌ای از حفاظت‌های امنیتی مرتبط با نرم‌افزار، سخت‌افزار، کارکنان و سیاست‌های سازمانی می‌باشد که از سیستم‌های اطلاعاتی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی محافظت می‌کند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی امنیت سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی HIS (Hospital Information Systems) در سه حوزه امنیت مدیریتی، فیزیکی و فنی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع کیفی- توصیفی و جامعه پژوهش شامل چهار بیمارستان آموزشی دولتی از مناطق مختلف کشور بود که هر کدام HIS متفاوتی داشتند. داده‌ها با استفاده از چک‌لیستی مشتمل بر 134 سؤال جمع‌آوری گردید. به منظور طراحی چک‌لیست، ابتدا معیارهای امنیتی لازم از روی استانداردهای امنیتی شناسایی و سپس الزامات امنیت HIS با استفاده از تکنیک Delphi اصلاح شده در سه حیطه امنیت مدیریتی، فیزیکی و فنی تعیین شد. پاسخ هر یک از سؤالات چک‌لیست به صورت بله (نمره 1) و خیر (نمره صفر) در نظر گرفته شد. سطوح امنیتی HIS نیز از صفر تا 100 درصد و در پنج سطح خیلی پایین تا خیلی بالا تعیین گردید. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی مانند فراوانی و درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: امنیت مدیریتی HIS در بیمارستان‌های مورد بررسی با 8/31 درصد و امنیت فیزیکی با 0/25 درصد در سطح پایینی قرار داشت. امنیت فنی HIS نیز در بیمارستان‌ها با 6/42 درصد، در سطح متوسطی بود.نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر با آشکار ساختن نقاط ضعف امنیت HIS، بستر مناسبی را برای مدیران بخش‌های مدیریت اطلاعات سلامت و فن‌آوری اطلاعات بیمارستان‌ها فراهم می‌آورد تا در زمینه تدوین خط‌مشی‌ها، آموزش کاربران، کنترل دسترسی، مدیریت خطر و سایر ابعاد استانداردهای مدیریتی و فیزیکی اقدامات اصلاحی مناسبی را اجرا نمایند.
اسماعیل مهرآیین؛ هاله آیت اللهی؛ مریم احمدی
دوره 10، شماره 6 ، بهمن 1392، ، صفحه 779-788
چکیده
مقدمه: امروزه، با ظهور پرونده‌ی الکترونیکی بیمار، نیاز به تبادل اطلاعات افزایش یافته و در نتیجه امنیت و محرمانگی در سیستم‌های اطلاعاتی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر، وضعیت امنیت اطلاعات از سه بعد مدیریتی، فنی و فیزیکی در سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید ...
بیشتر
مقدمه: امروزه، با ظهور پرونده‌ی الکترونیکی بیمار، نیاز به تبادل اطلاعات افزایش یافته و در نتیجه امنیت و محرمانگی در سیستم‌های اطلاعاتی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر، وضعیت امنیت اطلاعات از سه بعد مدیریتی، فنی و فیزیکی در سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بود که به روش تحلیلی در سال 1390 شمسی انجام شد. جامعه‌ی پژوهش، مسؤولان واحد فن‌آوری اطلاعات در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی (36 نفر) و نمایندگان شرکت‌های نرم‌افزاری (شش نفر) بودند. داده‌های پژوهش با استفاده از پرسشنامه گردآوری گردید و روایی پرسشنامه از طریق روایی صوری و محتوا و پایایی آن نیز با استفاده از آزمون همبستگی درونی (75/0= α) تعیین شد. از آمار توصیفی و تحلیلی نظیر t-testبرای تحلیل داده‌ها استفاده گردید. یافته‌ها: براساس یافته‌های پژوهش، از لحاظ آماری تفاوت معناداری در وضعیت امنیت اطلاعات در سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی از بعد مدیریتی (843/0=Pvalue)، فنی (902/0=Pvalue) و فیزیکی (595/0=Pvalue) در مراکز آموزشی درمانی و غیرآموزشی وجود نداشت. اما از بعد فنی بین دیدگاه مسؤولان واحد کامپیوتر بیمارستان‌های مورد مطالعه و نمایندگان شرکت‌های نرم‌افزاری اختلاف معناداری وجود داشت (01/0=Pvalue). نتیجه‌گیری: در این مطالعه وضعیت امنیت اطلاعات در سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی در سطح قابل قبولی ارزیابی گردید. با این حال برنامه‌ریزی جهت تدوین و اجرای جدیدترین سیاست‌ها و دستورالعمل‌های امنیتی در هر سه بعد مدیریتی، فنی و فیزیکی مطابق با نیازهای کاربران و پیشرفت‌های فن‌آوری ضروری به نظر می‌رسد. واژه‌های کلیدی: امنیت داده‌ها؛ سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی؛ فن‌آوری اطلاعات سلامت
هاله آیت اللهی؛ مصطفی لنگری زاده؛ حبیب چنانی
دوره 10، شماره 5 ، دی 1392، ، صفحه 675-683
چکیده
مقدمه: اگرچه پرستاران از جمله کاربران اصلی سیستم اطلاعات بیمارستانی به حساب می‌آیند، همچنان مواردی از مقاومت آنها در به‌کارگیری فن‌آوری اطلاعات دیده می‌شود. در این پژوهش، میزان رضایت پرستاران و انتظارات آنان از سیستم اطلاعات بیمارستانی در دو مرکز آموزشی درمانی فیروزگر و امام خمینی تهران مقایسه شد. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی ...
بیشتر
مقدمه: اگرچه پرستاران از جمله کاربران اصلی سیستم اطلاعات بیمارستانی به حساب می‌آیند، همچنان مواردی از مقاومت آنها در به‌کارگیری فن‌آوری اطلاعات دیده می‌شود. در این پژوهش، میزان رضایت پرستاران و انتظارات آنان از سیستم اطلاعات بیمارستانی در دو مرکز آموزشی درمانی فیروزگر و امام خمینی تهران مقایسه شد. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بود که به روش تحلیلی در سال 1390 انجام شد. جامعه‌ی پژوهش را پرستاران شاغل در دو مرکز آموزشی درمانی فیروزگر و امام خمینی تهران تشکیل داد که از بین آنها 267 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از دو پرسشنامه گردآوری گردید که روایی پرسشنامه‌‌ها براساس روش اعتبار محتوا و پایایی آنها از طریق محاسبه‌ی ضریب همبستگی Cronbach Alpha تایید شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون فرضیه‌ی t-test تحلیل شدند. یافته‌ها: براساس یافته‌ها انتظارات اکثریت پرستاران در بیمارستان فیروزگر(6/92 درصد، 88n=) و در بیمارستان امام خمینی (2/89 درصد،74n=) برآورده نشده بود. همچنین یافته‌ها وجود ارتباط معنی‌دار بین برآورده شدن انتظارات پرستاران و برداشت ذهنی آنها از مفید بودن سیستم اطلاعات بیمارستانی (001/0P<)، بین برآورده شدن انتظارات پرستاران و رضایت آنها از سیستم (001/0P<) و بین برداشت ذهنی پرستاران از مفید بودن سیستم اطلاعات بیمارستانی و رضایت آنها از سیستم (001/0P<) را نشان داد. نتیجه‌گیری: از آنجا که انتظارات پرستاران در بسیاری از حوزه‌ها برآورده نشده بود، به نظر می‌رسد که فرایندهای پرستاری و نیازهای اطلاعاتی پرستاران باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند. همچنین مشارکت آنها در طراحی و توسعه‌ی سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی ضروری به‌نظر می‌رسد. واژه‌های کلیدی: سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی؛ ارزیابی؛ پرستاران
محمد رضا امیر اسماعیلی؛ لیلا زارعی؛ الهه شیبانی؛ عظیمه عرب پور
دوره 10، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 3-15
چکیده
مقدمه: ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی، کار پیچیده‌ای است که در آن همه‌ی جنبه‌های انسانی، فنی و سازمانی باید مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه با هدف ارایه‌ی شاخص‌های ارزشیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی، انجام شد.
روش بررسی: پژوهش کیفی حاضر به روش مقطعی و با فن Delphi در سال 1390 و در استان کرمان انجام گرفت. جهت انجام این مطالعه، ...
بیشتر
مقدمه: ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی، کار پیچیده‌ای است که در آن همه‌ی جنبه‌های انسانی، فنی و سازمانی باید مورد توجه قرار گیرد. این مطالعه با هدف ارایه‌ی شاخص‌های ارزشیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی، انجام شد.
روش بررسی: پژوهش کیفی حاضر به روش مقطعی و با فن Delphi در سال 1390 و در استان کرمان انجام گرفت. جهت انجام این مطالعه، سه مرحله‌ی مستقل شامل بررسی مفاهیم نظری، تهیه‌ی شاخص‌های اولیه‌ی ارزیابی سیستم اطلاعات بیمارستانی و ایجاد اجماع، انجام شد. داده‌های مورد نیاز از طریق مصاحبه و با استفاده از فرم‌های طراحی شده جمع‌آوری گردید. جامعه‌ی پژوهش در مراحل مصاحبه و ایجاد اجماع شامل 23 نفر از صاحب‌نظران بود. روایی فرم‌های طراحی شده از طریق روایی محتوی و پایایی آن نیز از طریق آزمون- بازآزمون تأیید گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی انجام گرفت.
یافته‌ها: لیست نهایی شاخص‌های ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی از 91 شاخص در 8 عنوان اصلی به قرار زیر تهیه گردید: 1- کیفیت فنی؛ 2- کیفیت نرم‌افزار؛ 3- کیفیت ارتباطات بین بخش‌های مختلف و معماری ساخت؛ 4- کیفیت فروشنده؛ 5- کیفیت خدمات پس از فروش؛ 6- کیفیت حمایت از جریان کاری؛ 7- کیفیت ستانده‌های بخش پشتیبانی؛ 8- هزینه‌ی سیستم اطلاعات بیمارستانی.
نتیجه‌گیری: با وجود پیچیده بودن ارزیابی سیستم اطلاعاتی باید همه‌ی جنبه‌های انسانی، فنی و سازمانی در هر ارزیابی‌ها مورد توجه قرار گیرد. شاخص‌های ارایه شده در این پژوهش، امکان ارزیابی جامع سیستم اطلاعات بیمارستانی را فراهم می‌کند.
رکسانا شریفیان؛ محترم نعمت الهی؛ حسین منعم؛ فاطمه ابراهیمی
دوره 10، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 35-46
چکیده
مقدمه: یکی از ویژگی‌های اساسی سیستم اطلاعات بیمارستانی، حفظ محرمانگی می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که در کشور ما الزامات امنیتی پرونده‌ی الکترونیک سلامت به طور کامل و دقیق به کار گرفته نمی‌شود. این پژوهش با هدف تعیین درصد اعمال مکانیسم‌های حفاظتی استانداردهای امنیتی(Health insurance portability and accountability act یا HIPAA) در بیمارستان‌های منتخب ...
بیشتر
مقدمه: یکی از ویژگی‌های اساسی سیستم اطلاعات بیمارستانی، حفظ محرمانگی می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که در کشور ما الزامات امنیتی پرونده‌ی الکترونیک سلامت به طور کامل و دقیق به کار گرفته نمی‌شود. این پژوهش با هدف تعیین درصد اعمال مکانیسم‌های حفاظتی استانداردهای امنیتی(Health insurance portability and accountability act یا HIPAA) در بیمارستان‌های منتخب آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1389 انجام پذیرفت.
روش بررسی: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود. جامعه‌ی پژوهش، بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شیراز مجهز به سیستم اطلاعات بیمارستانی بود. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، چک لیستی بر اساس قانون استاندارد امنیتی HIPAA بود. روایی ابزار با روش روایی محتوی سنجیده شد. نحوه‌ی جمع‌آوری داده‌ها به صورت مصاحبه با مسؤولین فن‌آوری اطلاعات بیمارستان‌های مورد مطالعه بود. تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آمار توصیفی انجام شد.
یافته‌ها: از هفت مورد مکانیسم حفاظتی مدیریتی الزامی (تحلیل خطر، مدیریت خطر، خط‌مشی مجازات، بررسی فعالیت‌های سیستم اطلاعات، طرح پشتیبان داده‌ها، طرح بهبودی سانحه، طرح عملیات شیوه‌ی اورژانسی)، دو مورد مدیریت خطر و طرح پشتیبان داده‌ها، به طور کامل در همه‌ی بیمارستان‌ها و دو مورد مکانیسم حفاظتی فیزیکی الزامی (منهدم کردن و استفاده‌ی مجدد از رسانه‌ها) در اکثر بیمارستان‌ها اعمال می‌شد. از دو مورد مکانیسم فنی الزامی، شناسایی کاربر واحد، به طور کامل و رویه‌ی دسترسی اورژانسی، تنها در یک بیمارستان اعمال می‌شد.
نتیجه‌گیری: در جهت افزایش میزان اعمال مکانیسم حفاظتی مدیریتی الزامی، می‌بایست برنامه‌ریزی اجرایی انجام گیرد. اعمال کامل مکانیسم‌های حفاظتی فیزیکی الزامی که فاصله‌ی چندانی تا اجرای کامل آن در همه‌ی بیمارستان‌های تحت مطالعه وجود نداشت و مکانیسم حفاظتی فنی الزامی، گام‌های مهمی در جهت ارتقای سیستم امنیتی در نظام اطلاعات بیمارستان‌ها خواهد بود.
سعید سعیدبخش؛ اصغر احتشامی؛ مهتاب کسایی اصفهانی
دوره 9، شماره 4 ، مهر و آبان 1391، ، صفحه 490-501
چکیده
مقدمه: مدیران و ارایه دهندگان خدمات بیمارستانی جهت افزایش کارایی و اثربخشی سازمان و پیشبرد اهداف آن باید به سیستم اطلاعات بیمارستانی مناسب دسترسی داشته باشند. به منظور پاسخگویی به این نیاز، در این مقاله به ارزیابی میزان رعایت اصول استاندارد ایزو 10/9241 در ماژول مدارک پزشکی نرم‌افزار سیستم اطلاعات بیمارستانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی ...
بیشتر
مقدمه: مدیران و ارایه دهندگان خدمات بیمارستانی جهت افزایش کارایی و اثربخشی سازمان و پیشبرد اهداف آن باید به سیستم اطلاعات بیمارستانی مناسب دسترسی داشته باشند. به منظور پاسخگویی به این نیاز، در این مقاله به ارزیابی میزان رعایت اصول استاندارد ایزو 10/9241 در ماژول مدارک پزشکی نرم‌افزار سیستم اطلاعات بیمارستانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پرداخته شده است.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و یک مطالعه توصیفی- مقطعی بوده است که طی آن بر اساس اصول استاندارد ایزو 10/9241 ماژول مدارک پزشکی سیستم اطلاعات بیمارستانی منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در هفت بیمارستانی که در آنها پیاده‌سازی گردیده است، از طریق سیاهه استاندارد ایزو 10/9241 متشکل از 74 مؤلفه درجه‌بندی شده در مقیاس لیکرت 5 گزینه‌ای، با استفاده از تجربیات کاربران سیستم در سال 1388 مورد سنجش قرار گرفت. این سیاهه، استاندارد سازمان جهانی استاندارد‌سازی بوده است و امکان تغییر در مؤلفه‌های آن وجود نداشت. با این حال برای اطمینان از بومی‌سازی سیاهه و تناسب آن با محیط پژوهش، روایی آن با نظر استادان رشته‌های نرم‌افزار و پایایی آن از طریق بازآزمایی Cronbach's Alpha برابر با 95 درصد به تأیید رسید. داده‌ها با مراجعه مستقیم پژوهشگر به مراکز و تکمیل سیاهه جمع‌آوری و با استفاده از آمار توصیفی (شاخص‌های تمایل مرکزی و پراکندگی) تحلیل گردید.
یافته‌ها: تحلیل یافته‌ها نشان داد که تناسب نرم‌افزار با وظایف کاربران 68 درصد، خود- توصیف کنندگی نرم‌افزار 67 درصد، قابلیت کنترل کاربر 70 درصد، انطباق با نیازهای کاربر 74 درصد، خطا پذیری 69 درصد، امکان خصوصی‌سازی 53 درصد، امکان آموزش مطلوب کاربر 68 درصد و میزان مقبولیت کلی نرم‌افزار 67 درصد بود.
نتیجه‌گیری: پایه و اساس تصمیم‌گیری، سیاست‌گذاری، و برنامه‌ریزی در سطوح مدیریت اجرایی و بالینی بیمارستان، اطلاعات دقیق، صحیح، به هنگام و معتبر و تفسیر درست این اطلاعات است. به نظر می‌رسد توسعه دهندگان نرم‌افزار باید در طراحی و پیاده‌سازی نرم‌افزار تجدید نظر نموده و ضمن کاهش خطاهای سیستم اطلاعات بیمارستانی منتخب، تناسب آن با وظایف کاربران، خود- توصیف کنندگی، قابلیت کنترل، سازگاری با انتظارات کاربران، خطا پذیری، مناسب بودن برای خصوصی‌سازی و امکان آموزش مطلوب کاربر را افزایش دهند.
