مدیریت اطلاعات سلامت
جلال نیکوکاران؛ سیدعلی فاطمی عقدا؛ علیرضا فلاح زاده
چکیده
مقدمه: با توجه به افزایش استفاده از متون علمی و بانک‌های اطلاعاتی، نیاز دانشجویان و اساتید به جستجوی مقالات و مجلات ضروری می‌باشد. با توجه به گسترش استفاده از تلفن همراه و مزیت آن، این مطالعه با هدف طراحی و ارزیابی اپلیکیشن موبایل جهت جستجوی جامع و آفلاین در بانک‌های اطلاعاتی حوزه علوم پزشکی انجام شد .روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع ...
بیشتر
مقدمه: با توجه به افزایش استفاده از متون علمی و بانک‌های اطلاعاتی، نیاز دانشجویان و اساتید به جستجوی مقالات و مجلات ضروری می‌باشد. با توجه به گسترش استفاده از تلفن همراه و مزیت آن، این مطالعه با هدف طراحی و ارزیابی اپلیکیشن موبایل جهت جستجوی جامع و آفلاین در بانک‌های اطلاعاتی حوزه علوم پزشکی انجام شد .روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی - توسعه‌ای و به‌صورت پایلوت در منطقه آمایشی 7 (شامل مقالات علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی اصفهان، کاشان، شهرکرد و یزد) و در بانک‌های اطلاعاتی اسکوپوس، وب‌آوساینس و پابمد انجام شد. به‌منظور تعیین موارد موردنیاز برنامه کاربردی، چک لیستی با استفاده از متون مربوطه تهیه و از 11 متخصص کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی، 4 متخصص مدیریت اطلاعات سلامت و 8 متصدی کتابخانه نظرسنجی شد. پس از طراحی برنامه کاربردی با قابلیت جستجوی آفلاین، ارزیابی کاربردپذیری با استفاده از پرسشنامه کوئیز استاندارد توسط 235 عضو هیئت علمی، 380 دانشجو و 32 کتابدار انجام شد.یافته‌ها: بانک اطلاعاتی برنامه کاربردی شامل 10 فیلد برای مقالات و 15 فیلد برای مجلات بود. نتایج نشان داد که ارزیابی کاربردپذیری برحسب پرسشنامه کوئیز برای اعضای هیئت علمی، دانشجویان و کتابداران به ترتیب 22/8، 88/7 و 08/8 و در سطح خوب بود.نتیجه‌گیری: با توجه به نظر کاربران انتظار می‌رود طراحی برنامه کاربردی باعث تسهیل و بهبود جستجو در پیشینه‌های پژوهش شود و با انجام یک جستجو، بتوان به نتایج جامع دست یافت.
مدیریت اطلاعات سلامت
فیروزه زارع فراشبندی؛ پیمان ادیبی؛ فاطمه قصابی
چکیده
انواع اطلاعات نادرست سلامت را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: 1) اطلاعات نادرست نوع 1 (اشاعه اطلاعات سلامت کاملاً نادرست): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به اشاعه اطلاعات سلامت می‌پردازد که از نظر پزشکی کاملاً نادرست هستند و موجب ایجاد یک اختلال اطلاعاتی می‌شوند که می‌تواند موجب آسیب به سلامت فرد و جامعه شود. 2) اطلاعات نادرست ...
بیشتر
انواع اطلاعات نادرست سلامت را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: 1) اطلاعات نادرست نوع 1 (اشاعه اطلاعات سلامت کاملاً نادرست): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به اشاعه اطلاعات سلامت می‌پردازد که از نظر پزشکی کاملاً نادرست هستند و موجب ایجاد یک اختلال اطلاعاتی می‌شوند که می‌تواند موجب آسیب به سلامت فرد و جامعه شود. 2) اطلاعات نادرست نوع 2 (ترویج شبه علم سلامت): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به ارائه اطلاعات نامربوط سلامت می‌پردازد. در این حالت ممکن است فرد پیش-فرض‌ها یا گزاره‌های درست را به صورت نادرست بیان کند یا نتیجه نادرست از آن‌ها بگیرد. این مورد نیز موجب ایجاد یک اختلال اطلاعاتی و آسیب احتمالی به سلامت فرد و جامعه خواهد شد. 3) اطلاعات نادرست نوع 3 (پیشنهادات مشروط): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به توصیه و پیشنهاد اطلاعات سلامت می‌پردازد که پس از بررسی و ارزیابی توسط دانشوران بالینی یا دانشمندان علوم بهداشتی هنوز صحت و قوت آن‌ها کاملاً مورد تأیید نیست و در شرایط خاص یا حالات ویژه و بسته به شرایط خاص هر بیمار منفرد به کار می‌رود. این مورد هم همچون دو مورد قبلی موجب ایجاد اختلال اطلاعاتی شده و با وجودی که هدف از این توصیه، صدمه زدن به دیگران نیست اما می‌تواند باعث آسیب به سلامت فرد و جامعه و گردش اطلاعات نسبتاً درست در بین جامعه شود.
شهناز خادمی زاده؛ فاطمه رفیعی‌نسب
چکیده
مقدمه: کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی با ماهیتی میان‌رشته‌ای، به تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی دانشگاهی، بیمارستانی و تحقیقاتی می‌پردازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مشکلات و راهکارهای مرتبط با ارتقای جایگاه شغلی این رشته انجام شد.روش بررسی: این مطالعه کیفی با روش موردی، به بررسی نظرات متخصصان ...
بیشتر
مقدمه: کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی با ماهیتی میان‌رشته‌ای، به تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی دانشگاهی، بیمارستانی و تحقیقاتی می‌پردازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مشکلات و راهکارهای مرتبط با ارتقای جایگاه شغلی این رشته انجام شد.روش بررسی: این مطالعه کیفی با روش موردی، به بررسی نظرات متخصصان پرداخت. بدین منظور، مصاحبه شوندگان به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و نظرات آن‌ها با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته جمع‌آوری گردید و پس از کدگذاری اولیه، طبقه‌بندی آن‌ها صورت گرفت.یافته‌ها: با تحلیل مصاحبه‌های انجام شده، مشکلات جایگاه شغلی کتابداری پزشکی با توجه به دفترچه طبقه‌بندی مشاغل در مقوله استخدامی مشخص گردید. در خصوص مشکلات مشاغل عمومی، تغییر عنوان شغلی کتابدار به کارشناس علم اطلاعات و دانش‌شناسی و محدود بودن به چند رشته شغلی و در بخش مشاغل تخصصی، رشته شغلی کارشناس فن‌آوری اطلاعات سلامت و همچنین، مشکلات استخدامی کتابداران پزشکی عنوان شد و راهکارهایی از دیدگاه استادان و صاحب‌نظران این رشته پیشنهاد گردید.نتیجه‌گیری: رشته کتابداری پزشکی با گذشت چند دهه از فعالیت خود در کشور، به منظور ارتقای جایگاه شغلی خود نیازمند راهکارهایی است. آنچه مسلم است این که با تخصصی شدن فعالیت‌های کتابداران، ایجاد رشته‌های شغلی مستقل بیش از گذشته می‌تواند به ارتقای جایگاه شغلی این رشته کمک نماید. انتظار می‌رود که نتایج تحقیق حاضر بتواند به مدیران و متولیان امر در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بهتر یاری رساند.
علی منصوری؛ زهرا جوانی؛ میترا پشوتنی‌زاده
دوره 13، شماره 6 ، بهمن 1395، ، صفحه 420-425
چکیده
مقدمه: پزشکی و فن‌آوری‌های مربوط به آن، یکی از مسایل قابل توجه در تاریخ کشورهای اسلامی محسوب می‌شود، اما به نظر می‌رسد که وضعیت کنونی این حوزه چندان مطلوب نیست. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت توسعه فن‌آوری پزشکی با استفاده از تحلیل پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی کشورهای اسلامی در پایگاه بین‌المللی ثبت اختراع آمریکا انجام شد.روش ...
بیشتر
مقدمه: پزشکی و فن‌آوری‌های مربوط به آن، یکی از مسایل قابل توجه در تاریخ کشورهای اسلامی محسوب می‌شود، اما به نظر می‌رسد که وضعیت کنونی این حوزه چندان مطلوب نیست. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت توسعه فن‌آوری پزشکی با استفاده از تحلیل پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی کشورهای اسلامی در پایگاه بین‌المللی ثبت اختراع آمریکا انجام شد.روش بررسی: این پژوهش، توصیفی و از نوع کاربردی بود و جامعه آن را کل پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی کشورهای اسلامی ثبت شده در پایگاه ثبت اختراع و علایم تجاری آمریکا از ابتدا تا سال 2014 تشکیل داد. داده‌ها با استفاده از ترکیب فیلدهای نام کشورها و رده جستجو و با استفاده از نرم‌افزار USPTO استخراج گردید. از نرم‌افزار USPTO 2 برای به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز از هر پروانه ثبت اختراع، از نرم‌افزار PATREF 5 جهت استنادهای پروانه‌های ثبت اختراع و از نرم‌افزار GPS Visualizer جهت ترسیم نقشه پراکندگی جغرافیایی پروانه‌های ثبت اختراع استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که از بین 57 کشور اسلامی، تنها 26 کشور از جمله مالزی، ترکیه، عربستان، ایران، امارات و کویت در زمینه اختراعات حوزه پزشکی فعال بودند. از میان موضوعات دارای پروانه ثبت اختراع نیز موضوعاتی همچون داروسازی، ترکیبات ارگانیک، شیمی زیست مولکولی و میکروب‌شناسی، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی، دندان‌پزشکی و جراحی‌های نوری، حرارتی و الکتریکی، بالاترین رتبه فعالیت را به خود اختصاص دادند. بیشترین ارتباطات کشورهای اسلامی با سایر کشورها در زمینه پروانه‌های ثبت اختراع حوزه پزشکی نیز با کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه، کانادا، آلمان، بریتانیا، ژاپن، مالزی، ترکیه، عربستان و ایران صورت گرفته بود.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر ضمن ارایه آگاهی به مسؤولان کشورهای اسلامی از وضعیت فن‌آوری پزشکی در مقایسه با کشورهای دیگر، در حوزه سیاست‌گذاری کلان و خرد کشورهای اسلامی در حوزه مذکور نیز می‌تواند مفید باشد.
لیلا خلیلی
دوره 12، شماره 4 ، آبان 1394، ، صفحه 435-444
چکیده
مقدمه: جنبش دسترسی آزاد یکی از بهترین روش های تسهیل جریان اطلاعات است. یکی از نمودهای این جنبش،نشریات دسترسی آزاد می باشند. باوجود نگرش مثبت جامعه علمی به دسترسی آزاد، به نظر می رسد تعداد پژوهشگرانی که مایل به استفاده از نشریات دسترسی آزاد برای انتشارمقاله خود هستند، در مقایسه با نشریات دسترسی بسته محدود می باشد. هدف این پژوهش شناسایی ...
بیشتر
مقدمه: جنبش دسترسی آزاد یکی از بهترین روش های تسهیل جریان اطلاعات است. یکی از نمودهای این جنبش،نشریات دسترسی آزاد می باشند. باوجود نگرش مثبت جامعه علمی به دسترسی آزاد، به نظر می رسد تعداد پژوهشگرانی که مایل به استفاده از نشریات دسترسی آزاد برای انتشارمقاله خود هستند، در مقایسه با نشریات دسترسی بسته محدود می باشد. هدف این پژوهش شناسایی موانع انتشار مقاله درنشریات دسترسی آزاد، از دیدگاه پژوهشگران حوزه پزشکی بود.روش بررسی: این پژوهش کاربردی و از دسته مطالعات پیمایشی بوده است. جامعه آماری، اعضای هیات علمی دانشکده های پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و حجم نمونه 367 نفر بود. این مطالعه در دوره زمانی 1386تا 1391 انجام شده است. ابزار گردآوری داده، پرسشنامه محقق ساخته بود. پایایی دوازده گویه استفاده شده در این مطالعه بر اساس Alpha Cronbach859/. بود. روایی سوالات به روش Test-retest در جامعه مورد مطالعه و نیز نظرات افراد صاحب نظر در حوزه دسترسی آزاد ارزیابی شد.در سطح آمار توصیفی از درصد و میانگین و در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی Pearson استفاده شد. برای تحلیل داد ها از نرم افزار SPSS 17 استفاده شد.یافته ها: با توجه به یافته ها، اکثریت 76 درصدی پاسخگویان، دریافت هزینه انتشار در نشریات دسترسی آزاد را یک مانع عمده برای عدم انتشار در این نشریات معرفی نمودند. اکثریت پاسخگویان تاثیر منفی انتشار مقاله در نشریات دسترسی آزاد را بر پیشرفت حرفه ای و همچنین تاثیر منفی عدم تمدید کارت های اعتباری بین المللی را موانع مهمی برای انتشار مقاله در این نشریات ندانستند. یافته های حاصل از ضریب همبستگیPearsonنشان داد که رابطه معنی دار و منفی (p=0/05، r=-0/130) بین موانع انتشار و تجربه انتشار پژوهشگران وجود دارد.نتیجه گیری: در میان موانع مذکور، دریافت هزینه انتشار از نویسنده، مهمترین مانع برای انتشار مقاله در مجلات دسترسی آزاد معتبر محسوب می شود. همچنین افزایش تجربه انتشار پاسخگویان، می تواند تاثیر موانع انتشار را کاهش دهد.
نیره السادات سلیمانزاده؛ پریسا ملک احمدی
دوره 9، شماره 4 ، مهر و آبان 1391، ، صفحه 608-613
چکیده
رحیمی علیرضا، افشار مینا، زرمهر فاطمه. آشنایی با منابع مرجع پزشکی در اینترنت، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- معاونت تحقیقات و فن‌آوری، 1389. 229 ص، شابک: 5-265-524-964-978. (در قالب CD-Rom)
بیشتر
رحیمی علیرضا، افشار مینا، زرمهر فاطمه. آشنایی با منابع مرجع پزشکی در اینترنت، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- معاونت تحقیقات و فن‌آوری، 1389. 229 ص، شابک: 5-265-524-964-978. (در قالب CD-Rom)
فرامرز سهیلی؛ فرشید دانش؛ فائزه مصری نژاد؛ علیرضا اسفندیاری مقدم
دوره 8، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1390، ، صفحه 766-773
چکیده
مقدمه: مقالات نمایه شده در پایگاه‌های استنادی معتبر، نشانگر سهم دانشمندان در پیشبرد دانش و توسعه‌ی پایدار در هر کشور می‌باشد. از این‌رو می‌توان براساس استنادات انجام شده به مقالات افراد، میزان مقبولیت آنان را در جامعه‌ی علمی ارزیابی کرد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی قانون باروری لوتکا (Lotka) و برادفورد (Bradford) در مورد تولیدات علمی ...
بیشتر
مقدمه: مقالات نمایه شده در پایگاه‌های استنادی معتبر، نشانگر سهم دانشمندان در پیشبرد دانش و توسعه‌ی پایدار در هر کشور می‌باشد. از این‌رو می‌توان براساس استنادات انجام شده به مقالات افراد، میزان مقبولیت آنان را در جامعه‌ی علمی ارزیابی کرد. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی قانون باروری لوتکا (Lotka) و برادفورد (Bradford) در مورد تولیدات علمی محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بین سال‌های 2008-1992 در پایگاه علوم (WOS) بود.
روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی بود و برای انجام آن از شاخص‌های علم‌سنجی استفاده شده است. داده‌ها در دو مرحله مرتب و تحلیل شدند. ابتدا داده‌ها با کمک پایگاه WOS (Web of science) در قالب فایل‌های Plain text استخراج و در رایانه‌ی شخصی ذخیره شدند. در مرحله‌ی دوم، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار ISI.exe شناسایی، تحلیل و وارد برنامه‌ی صفحه‌ی گسترده (Excel) شدند. جامعه‌ی پژوهش 802 مقاله‌ی تولید شده توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بین سال‌های 1992 تا 2008 بود که تمامی مقالات مورد بررسی قرار گرفت. همچنین در این پژوهش از قاعده‌ی لوتکا، برادفورد و فرمول ضریب همکاری گروهی نویسندگان استفاده شد.
یافته‌ها: توزیع مقالات تولید شده توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از قانون لوتکا تبعیت می‌کند، یعنی تعداد اندکی از نویسندگان، بخش اعظمی از تولیدات علمی را منتشر می‌کنند. همچنین توزیع پراکندگی مجلات منتشر کننده‌ی انتشارات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، از قانون برادفورد پیروی می‌کند، یعنی تعداد اندکی از مجلات، بیشترین تعداد مدارک علمی را منتشر می‌کنند. در کل 22026 استناد در خود مجموعه بازیابی شده به 3256 مجله وجود داشت. در گروه‌بندی مجلات بر اساس قاعده‌ی برادفورد، تعداد مجلات در هر گروه باید از نصف مجلاتی که هر کدام یک بار مورد استناد واقع شده‌اند، بیشتر باشد. بر این اساس، مجلات به 5 گروه تقسیم شدند و ضریب برادفورد برابر با 69/1 محاسبه گردید. در رابطه‌ی همکاری با سایر نویسندگان کشورها هم محققان این دانشگاه بیشترین همکاری را با نویسندگان کشورهای آمریکا (با 33 مقاله)، کانادا و انگلستان (با 24 مقاله) داشته‌اند. همچنین ضریب مشارکت محققان 967/0 می‌باشد.
نتیجه‌گیری: دانشمندان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نگارش آثار خود از همکاری گروهی بالایی برخوردارند؛ همچنین آن‌ها علاوه بر محققان ایرانی با محققان سایر کشورها هم همکاری علمی دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اغلب مدارک متعلق به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، توسط تعداد اندکی از دانشمندان این دانشگاه تولید شده است.
