مهسا ترابی؛ هاجر ستوده
چکیده
مقدمه: در زمان بحران‌های سلامت مانند همه‌گیری کووید 19، افزایش اخبار نادرست و شایعات، تشخیص اخبار صحیح را دشوار می‌کند. همچنین، با وجود خطرات موجود، برخی با نپذیرفتن واکسن، ایمنی جامعه را به خطر می‌اندازند. در تلاش برای روشن ساختن علل این رفتار مخاطره‌آمیز، در تلاش برای روشن ساختن علل این رفتار مخاطره‌آمیز، پژوهش حاضر با هدف تعیین ...
بیشتر
مقدمه: در زمان بحران‌های سلامت مانند همه‌گیری کووید 19، افزایش اخبار نادرست و شایعات، تشخیص اخبار صحیح را دشوار می‌کند. همچنین، با وجود خطرات موجود، برخی با نپذیرفتن واکسن، ایمنی جامعه را به خطر می‌اندازند. در تلاش برای روشن ساختن علل این رفتار مخاطره‌آمیز، در تلاش برای روشن ساختن علل این رفتار مخاطره‌آمیز، پژوهش حاضر با هدف تعیین توانایی تشخیص اخبار جعلی بر پذیرش واکسن کووید 19 در دانشجویان دانشگاه شیراز انجام شد.روش بررسی: ایاین مطالعه به روش پیمایشی انجام گردید. ابزار تحقیق، پرسش‌نامه الکترونیکی ترکیبی شامل پرسش‌نامه پذیرش واکسن Montagni و همکاران، مقیاس تشخیص اخبار جعلی طراحی شده توسط محقق و پرسش‌نامه درک خطر Champion بود. نمونه‌گیری به روش داوطلبانه انجام شد. 382 دانشجوی دانشگاه شیراز (در سال تحصیلی 1401-1400) به پرسش‌نامه پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های 2c و Binary Logistic Regression مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: 72 درصد از دانشجویان پذیرای واکسن بودند و 8/62 درصد درک متوسطی از خطر این بیماری داشتند. رابطه مثبت و معنی‌داری بین متغیر توان تشخیص اخبار جعلی با پذیرش واکسن مشاهده گردید. به عبارت دیگر، هرچه افراد در تشخیص اخبار جعلی توانمندتر بودند، احتمال قرارگیری آن‌ها در گروه «مردد در واکسیناسیون» نسبت به گروه «پذیرای واکسن» نزدیک به 8/0 برابر کمتر بود.نتیجه‌گیری: پذیرش اخبار جعلی درباره واکسن کووید 19 می‌تواند به کاهش پذیرش واکسن بینجامد. این یافته دلالت بر نقش سواد تشخیص اخبار جعلی در کنترل رفتار افراد و در نتیجه، ارتقای سلامت جامعه دارد.
خدیجه جوکار؛ مریم یقطین؛ هاجر ستوده؛ مهدیه میرزابیگی
چکیده
مقدمه: اعتبارسنجی مقالات دسترسی آزاد، همواره از جمله دغدغه‌های جامعه علمی بوده است. از آن‌جا که تحلیل استنادی کمی در ارزیابی مقالات علمی با چالش روبه‌رو است، تحلیل استنادی محتوامحور از جمله عقیده‌کاوی بافتار استناد، می‌تواند تصویر روشن‌تری از اعتبار آن‌ها ارایه دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی عقاید استنادگران درباره مقالات ...
بیشتر
مقدمه: اعتبارسنجی مقالات دسترسی آزاد، همواره از جمله دغدغه‌های جامعه علمی بوده است. از آن‌جا که تحلیل استنادی کمی در ارزیابی مقالات علمی با چالش روبه‌رو است، تحلیل استنادی محتوامحور از جمله عقیده‌کاوی بافتار استناد، می‌تواند تصویر روشن‌تری از اعتبار آن‌ها ارایه دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی عقاید استنادگران درباره مقالات پزشکی دسترسی آزاد و مقایسه آن‌ها با مقالات دسترسی غیر آزاد مشابه بود.روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیل محتوای کمی با رویکرد تحلیل استنادی عقیده‌کاوانه انجام شد. اطلاعات مقالات از پایگاه‌های PubMed، بافتارهای استناد از پایگاه Colil و نمره عقیده‌ای بافتارهای استناد از SentiWords استخراج گردید. پس از پردازش زبان طبیعی متن چکیده‌ها، عناوین و بافتارهای استناد، شباهت کسینوسی مقادیر TF-IDF (Term Frequency-Inverse Document Frequency) محاسبه و مقالات دسترسی آزاد و غیر آزاد مشابه زوج شدند. داده‌ها با استفاده از آزمون Friedman و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: اختلاف معنی‌داری در نمره میانگین عقیده مقالات دسترسی آزاد با مقالات دسترسی غیر آزاد مشابه وجود نداشت؛ اگرچه اختلاف استنادات آن‌ها معنی‌دار بود. همچنین، همبستگی معنی‌داری بین فاصله عقیده‌ای مقالات دسترسی آزاد و غیر آزاد با شباهت متنی و بافتار استناد آن‌ها مشاهده نشد.نتیجه‌گیری: اگرچه مقالات دسترسی آزاد بیشتر از مقالات دسترسی غیر آزاد، استناد دریافت کرده‌اند، اما عقاید استنادگران درباره این دو گروه مقاله تفاوت معنی‌داری ندارد. همچنین، آثاری که به لحاظ موضوعی با هم شباهت دارند، لزوماً وضعیت عقیده‌ای مشابهی را نشان نمی‌دهند. از این‌رو، لزوم تحلیل‌های محتوامحور برای تکمیل نتایج تحلیل استنادی کمی تأیید می‌شود.
عادله اسعدی؛ هاجر ستوده؛ جواد عباسپور؛ مصطفی فخراحمد
چکیده
مقدمه: فرامتن یا متن درباره متن، در بهبود بازیابی اطلاعات و یادگیری ماشینی مؤثر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی قدرت سامانه‌های مبتنی بر دو نوع فرامتن شامل نظر داوران Cochrane و بافتارهای استناد در شناسایی متن کامل و بخش‌های اصلی چکیده‌های کارآزمایی‌های بالینی تصادفی کنترل شده انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود و به ...
بیشتر
مقدمه: فرامتن یا متن درباره متن، در بهبود بازیابی اطلاعات و یادگیری ماشینی مؤثر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی قدرت سامانه‌های مبتنی بر دو نوع فرامتن شامل نظر داوران Cochrane و بافتارهای استناد در شناسایی متن کامل و بخش‌های اصلی چکیده‌های کارآزمایی‌های بالینی تصادفی کنترل شده انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود و به روش تحلیل محتوای کمی، به بررسی 846 مقاله کارآزمایی بالینی پرداخت. نظر داوران و بافتارهای استناد از پایگاه‌های Cochrane و Colil (Comment on Literature in Literature) استخراج شد. سپس 30 مدرک پایه تصادفی به عنوان جایگزین پرسش انتخاب و شباهت متنی آن‌ها با مجموعه آزمایشی محاسبه گردید. منحنی عملکرد سامانه برای هر فرامتن و ترکیب آن‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: سطح زیر منحنی عملکرد برای سامانه مبتنی بر نظر داوران، مطلوب (638/0) و برای سامانه‌های بافتارهای استناد (807/0) و ترکیبی (936/0) بالاتر بود. نظر داوران در بخش روش‌شناسی (606/0) و بافتار استناد در بخش مقدمه (661/0)، بالاترین سطح زیر منحنی را نشان داد.نتیجه‌گیری: نظر داوران و بافتارهای استناد، توان شناسایی صحیح متون مرتبط را دارند. نظر داوران در شناسایی بخش روش‌شناسی و بافتارهای استناد در شناسایی بخش مقدمه توانایی بالاتری را نشان می‌دهند. ترکیب دو سامانه، قدرت آن‌ها را در شناسایی بخش بحث و نتیجه‌گیری به حداکثر می‌رساند. این قدرت را می‌توان در بهبود عملکرد سامانه‌های یادگیری ماشینی، بازیابی، طبقه‌بندی و خلاصه‌سازی متن به کار برد.
هاجر ستوده؛ معصومه روایی؛ مهدیه میرزابیگی؛ زهرا مزارعی
دوره 14، شماره 3 ، شهریور 1396، ، صفحه 124-129
چکیده
مقدمه: حوزه دگرسنجی با وجود مزایای بسیار برای ارزیابی پژوهش، به دلیل نوپایی و تأثیر از محیط پویای وب، با چالش‌هایی روبه‌رو است. مطالعه حاضر با هدف تعیین نقاط ضعف دگرسنجه‌ها و چالش‌های به کارگیری آن‌ها در ارزیابی پژوهش و نمایان ساختن ابعادی از این شاخص‌ها که خود نیازمند ارزیابی است، انجام شد.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی بنیادین ...
بیشتر
مقدمه: حوزه دگرسنجی با وجود مزایای بسیار برای ارزیابی پژوهش، به دلیل نوپایی و تأثیر از محیط پویای وب، با چالش‌هایی روبه‌رو است. مطالعه حاضر با هدف تعیین نقاط ضعف دگرسنجه‌ها و چالش‌های به کارگیری آن‌ها در ارزیابی پژوهش و نمایان ساختن ابعادی از این شاخص‌ها که خود نیازمند ارزیابی است، انجام شد.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی بنیادین بود که در آن به کمک روش تحلیل مضمون، محتوای آثار پیرامون تحلیل استنادی و دگرسنجی تحلیل گردید. جمع‌آوری داده‌ها، با مرتبط‌ترین آثار آغاز شد و تا مرحله اشباع اطلاعات ادامه یافت. داده‌ها به کمک روش مقایسه‌‌ای مستمر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: مهم‌ترین چالش‌های دگرسنجی عبارت از «احتمال دستکاری شاخص‌ها، عدم تفکیک انگیزه‌های مثبت و منفی، پوشش نامتوازن منابع، ناسازگاری و ابهام و گوناگونی منابع وب اجتماعی، سوگیری، بی‌ثباتی و نوسان، سرشت متغیر وب اجتماعی، یکسان دانستن ارزش دگرسنجه‌ها، ضعف ابزارها و مبانی نظری و استانداردها، عدم امکان سنجش نوع و زمینه استفاده و در نهایت ضعف در سنجش کیفیت» بود.نتیجه‌گیری: اگرچه دگرسنجی نقاط قوت منحصر به فرد بسیاری دارد که می‌تواند تحلیل استنادی را تقویت کند، اما از ضعف‌های بنیادینی نیز رنج می‌برد که کاربرد محتاطانه و هوشیارانه آن را می‌طلبد. در غیر این صورت، به کارگیری زودهنگام و شتاب‌زده آن می‌تواند نتایج ارزیابی پژوهش را تحریف نماید.
هاجر ستوده؛ محمد حسن امیدی
دوره 12، شماره 6 ، اسفند 1394، ، صفحه 755-761
چکیده
مقدمه: در سال‌های اخیر، شمار مقالات تأمین اعتبار شده در ایران افزایش یافته و برتری استنادی آن‌ها نسبت به مقالات تأمین اعتبار نشده، تأیید شده است. اما این بهبود و برتری استنادی، تنها در مقایسه با دیگر کشورها معنی می‌یابد. از این رو، به منظور تعیین جایگاه ایران در میان دیگر کشورهای همتا، پژوهش حاضر وضعیت جذب اعتبارات پژوهشی ایران را ...
بیشتر
مقدمه: در سال‌های اخیر، شمار مقالات تأمین اعتبار شده در ایران افزایش یافته و برتری استنادی آن‌ها نسبت به مقالات تأمین اعتبار نشده، تأیید شده است. اما این بهبود و برتری استنادی، تنها در مقایسه با دیگر کشورها معنی می‌یابد. از این رو، به منظور تعیین جایگاه ایران در میان دیگر کشورهای همتا، پژوهش حاضر وضعیت جذب اعتبارات پژوهشی ایران را با سه کشور پرتولید اسلامی خاورمیانه شامل عربستان، ترکیه و مصر مقایسه کرد. روش بررسی: این پژوهش، بنیادی و از دسته مطالعات تحلیل استنادی و تحلیل انتشاراتی بود. جامعه پژوهش را کلیه مقالات معتبر کشورهای پرتولید اسلامی تشکیل داد. نمونه پژوهش به روش هدفمند انتخاب شد و از 174965 عنوان مقال علمی کشورهای پرتولید اسلامی، که در بازه زمانی 2008 تا 2011 میلادی در نمایه نامه استنادی علوم نمایه شده بود، متشکل شد. داده‌ها در تاریخ 4 آبان ماه 1391 برابر با 25 اکتبر 2012 میلادی گردآوری شد و سپس، به کمک فنون آمار توصیفی (میانگین، فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (آزمون‌های 2χ، Welch و Brown-Forsythe) و با استفاده از نرم‌افزارهای Excel و SPSS تحلیل گردید. یافته‌ها: مقالات تأمین اعتبار شده کشورهای مورد بررسی در مقایسه با دیگر مقالات از شمار کمتر و در عین حال، عملکرد استنادی بهتری برخوردار بود. عربستان، به لحاظ شمار مقالات تأمین اعتبار شده، از سه کشور دیگر پیشی گرفته بود. در گروه مقالات تأمین اعتبار نشده، به جز ایران که از میانگین استنادی بالاتری نسبت به ترکیه برخوردار بود، بین دیگر کشورها تفاوت استنادی مشاهده نشد. در گروه مقالات تأمین اعتبار شده نیز عملکرد استنادی کشورها به لحاظ آماری با هم یکسان بود؛ با این تفاوت که این بار، میانگین استنادی ایران به نحوی معنی‌دار از هر سه کشور دیگر کمتر بود. نتیجه‌گیری: اعتبارات پژوهشی نتوانسته است، نمایانی بسیار بالایی را برای تولیدات علمی ایران به ارمغان آورد و برتری رقابتی را برای کشور در میان کشورهای همتا محقق سازد. در نتیجه، بار دیگر مسأله توجه به کیفیت تولید علم و ضرورت رفع نابسامانی‌های سامانه علمی کشور، به ویژه به لحاظ میزان، نحوه توزیع و مصرف اعتبارات پژوهشی، آشکار می‌شود. واژه‌های کلیدی: یارانه پژوهشی؛ مقاله؛ مجله؛ استناد؛ ایران؛ ترکیه؛ مصر؛ عربستان
هاجر ستوده؛ کیانوش رشیدی
دوره 10، شماره 2 ، تیر 1392
چکیده
قرابت میان فضای مجازی و ذهن انسان، به این فن‌آوری جذابیتی بی‌همتا و گاه مقاومت‌ناپذیر داده است. این جذابیت در کنار مزایای بی‌شمار فنآوریهای اطلاعاتی باعث شده است که کاربران در سراسر دنیا رویکردی گسترده به آن داشته باشند. در مقاله حاضر که به روش متن‌پژوهی انجام شده است، تلاش می‌شود تأثیرات نامطلوب شبکه‌ی اینترنت و بازی‌های ...
بیشتر
قرابت میان فضای مجازی و ذهن انسان، به این فن‌آوری جذابیتی بی‌همتا و گاه مقاومت‌ناپذیر داده است. این جذابیت در کنار مزایای بی‌شمار فنآوریهای اطلاعاتی باعث شده است که کاربران در سراسر دنیا رویکردی گسترده به آن داشته باشند. در مقاله حاضر که به روش متن‌پژوهی انجام شده است، تلاش می‌شود تأثیرات نامطلوب شبکه‌ی اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای بر ابعاد مختلف روان، اخلاق و اجتماع مرور و بررسی شود تا ضرورت آگاهی‌رسانی، آموزش و اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و همچنین سیاست‌گذاری‌های تربیتی و قانونی بیش از پیش آشکار گردد. گرچه استفاده از شبکه‌ی اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند تأثیرات سازنده‌ای برای سلامت روان، روابط اجتماعی، مهارت‌های شناختی و یادگیری داشته باشد، اما شمار تأثیرات روان‌شناختی، اخلاقی و اجتماعی بسیار زیاد است و می‌تواند تأثیرات سازنده را تحت‌الشعاع قرار دهد. در میان پیامدهای استفاده‌ی ناآگاهانه از بازی‌های رایانه‌ای و شبکه‌ی اینترنت می‌توان به اعتیاد و وابستگی بیمارگونه، سوء استفاده‌ی جنسی، گسیختگی روابط خانوادگی و اجتماعی، مسؤولیت‌گریزی، خشونت و پرخاشگری، افسردگی، کناره‌گیری و درونگرایی، کاهش عزت نفس، افت تحصیلی و شغلی، اضطراب، اختلالات فکری و عاطفی اشاره کرد. شمار فراوان تأثیرات نامطلوب روانی، اخلاقی و اجتماع اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای و همچنین شمار فراوان پژوهش‌هایی که به بررسی این تأثیرات پرداخته‌اند، نشان از فراگیر بودن مخاطرات در سراسر جهان و در عین حال، افزایش روزافزون آگاهی، حساسیت و توجهات به اهمیت موضوع دارد. با توجه به وابستگی شدید فن‌آوری‌ها و تأثیرات آن‌ها به بافتار، لازم است در هر جامعه تحقیقات گسترده‌ای در این باره انجام شود تا بتوان با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگی، مذهبی خاص آن جامعه به راهکارهایی مناسب و اثربخش دست یافت. واژه‌های کلیدی: فن‌آوری اطلاعات؛ رایانه‌ها؛ اینترنت؛ سلامت روان
هاجر ستوده؛ کیانوش رشیدی
دوره 10، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 154-168
چکیده
فنآوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی پیشرفته، سرعت و سهولتی را در انجام کارها به ارمغان آورده است که به آسایش و آسودگی بیشتر در زندگی منجر شده است. با این حال، بهداشت و تندرستی کاربران در اثر استفاده‌ی نادرست به شدت در معرض خطر است. مقاله‌ی حاضر می‌کوشد تا با مرور تأثیرات نامطلوب کاربرد نادرست این فن‌آوری‌ها بر سلامت کاربران و محیط ...
بیشتر
فنآوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی پیشرفته، سرعت و سهولتی را در انجام کارها به ارمغان آورده است که به آسایش و آسودگی بیشتر در زندگی منجر شده است. با این حال، بهداشت و تندرستی کاربران در اثر استفاده‌ی نادرست به شدت در معرض خطر است. مقاله‌ی حاضر می‌کوشد تا با مرور تأثیرات نامطلوب کاربرد نادرست این فن‌آوری‌ها بر سلامت کاربران و محیط زیست، اهمیت مخاطرات و آسیب‌های احتمالی را بیش از پیش آشکار کند، تا از این رهگذر، ضمن آگاهی‌رسانی بیشتر، بر لزوم آموزش کاربرد صحیح به عنوان یکی از مباحث اساسی در ترویج فنآوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی تأکید شود. کاربرد ناآگاهانه، غیر اصولی و افراطی فنآوریهای اطلاعاتی، طیف وسیعی از پیامدهای ناگوار را برای سلامت انسان و محیط زیست به همراه دارد. انواع ناهنجاری‌های جسمی، بیماری‌ها و اختلالات، سلامت انسان را تهدید می‌کند. گذشته از این، انواع آلاینده‌ها و پسماندهای خطرناک ناشی از فنآوریهای اطلاعاتی، سلامت محیط زیست را به خطر انداخته است. راهکارهای متعددی برای مقابله با این مخاطرات وجود دارد که بنیانی‌ترین آن‌ها را آموزش و تدوین راهبردهای مدیریت ملی تشکیل می‌دهد. لازم است اصول کاربرد صحیح فن‌آوری‌ها، راه‌های پرهیز از خطرات و به ویژه تشویق به استفاده از فن‌آوری سبز در کانون توجه برنامه‌های ترویج و آموزش فنآوریهای اطلاعاتی قرار گیرد.
هاجر ستوده؛ مرضیه مروتی
دوره 9، شماره 6 ، اسفند 1391، ، صفحه 833-847
چکیده
مقدمه: چندی است که مبحث حقوق بیمار به عرصه‌ی پزشکی و حقوقی وارد شده و توجه دانش‌پژوهان را به خود جلب کرده است. نوپایی این حوزه، بررسی الگوها و ویژگی‌های تولید علم و انطباق آن با هنجارهای شناخته شده‌ی دنیای علم را ایجاب می‌کند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی الگوهای تولید علم و اثرگذاری آن در حوزهی حقوق بیماران در سال‌های 2010-1990 ...
بیشتر
مقدمه: چندی است که مبحث حقوق بیمار به عرصه‌ی پزشکی و حقوقی وارد شده و توجه دانش‌پژوهان را به خود جلب کرده است. نوپایی این حوزه، بررسی الگوها و ویژگی‌های تولید علم و انطباق آن با هنجارهای شناخته شده‌ی دنیای علم را ایجاب می‌کند. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی الگوهای تولید علم و اثرگذاری آن در حوزهی حقوق بیماران در سال‌های 2010-1990 بود. بدین منظور، روند رشد، تأثیر محلی و فراگیر، الگوی تولید علمی، الگوی نویسندگی کشورها، پرتولیدترین نویسندگان و مجلات، نوع مدارک، زبان‌های رایج، نویسندگان پراستناد و در پایان وضعیت ایران مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی می‌تواند وضعیت پیشرفت دانش در این حوزه و الگوهای پیشرفت مذکور را منعکس سازد و ضمن آشکار ساختن نقاط ضعف و قوت، به مدیریت و برنامه‌ریزی در امر تحقیق و توسعه کمک کند.
روش بررسی: روش پژوهش حاضر، پیمایشی با رویکرد علم‌سنجی بود. جامعه‌ی مورد مطالعه را کلیه‌ی تولیدات علمی نمایه شده با موضوع حقوق بیماران در پایگاه‌های استنادی Thomson reuters، طی سال‌های 2010-1990 تشکیل می‌داد. در مجموع تعداد 1236 مدرک استخراج شد که داده‌های آن‌ها با استفاده از برنامه‌ی Excel و نرم‌افزار علم‌سنجی Hist cite تجزیه و تحلیل شد. تحلیل‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی شامل (فراوانی و درصد) و نیز آمار استنباطی (همبستگی Spearman، Linear regression analysis، توانی و نمایی) صورت گرفت.
یافته‌ها: بیشینه‌ی تولیدات علمی در این حوزه مربوط به سال‌های 2006 تا 2010 می‌باشد. شمار مقالات بر پایه‌ی الگویی نمایی رو به افزایش دارد که نشانگر پایداری تولید علم در این حوزه است. با این حال، شمار استنادات از رشد معنی‌داری برخوردار نیست که این امر می‌تواند ناشی از کوچکی اندازه‌ی حوزه و در عین حال پیوند آن با حوزه‌های کوچک باشد. بالاتر بودن ضریب تأثیر فراگیر نسبت به ضریب تأثیر محلی نشانگر آن است که پیوند مقالات این حوزه بیش از آن که درون‌حوزه‌ای باشد، الهام‌بخش دیگر حوزه‌های مرتبط است. الگوی نویسندگی در این حوزه از قانون Lotka پیروی می‌کند؛ به طوری که شمار نویسندگان با افزایش شمار تولیدات بر پایه‌ی الگوی توانی کاهش می‌یابد. با این حال، ثابت معادله بیش از دو است. گستردگی جغرافیایی و زبانی تولیدات مطلوب بود و نشان از توجه جهانی به اهمیت حقوق بیماران دارد.
نتیجه‌گیری: حوزهی حقوق بیماران از بسیاری از ویژگی‌های یک رشته‌ی علمی برخوردار می‌باشد و بنیان‌های انتشاراتی آن در حال استقرار و تثبیت است. رشد معنی‌دار و نمایی مقالات، تنوع زبانی، تنوع جغرافیایی، تنوع مدرک و به ویژه غلبه‌ی محتوای پژوهشی بر سایر انواع مدرک دلیلی بر توسعه‌ی این حوزه به عنوان یک حوزهی پژوهشی است.
هاجر ستوده؛ نفیسه چنگیز؛ صدیقه هاشم‌نیا
دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1389
چکیده
مقدمه: جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات علمی با فراهم آوری رایگان آخرین یافته‌های پژوهشی و مجراهای انتشاراتی بیشتر، می‌تواند فقر اطلاعاتی و انزوای حرفه‌ای دانشمندان کشورهای جنوب را کاهش دهد. به دلیل اهمیت این پدیده، بررسی چگونگی بهره‌گیری آنان از منابع آزاد ضروری است. پژوهش حاضر تلاش داشت به شناسایی رویکرد انتشاراتی و ارجاعی دانشمندان ...
بیشتر
مقدمه: جنبش دسترسی آزاد به اطلاعات علمی با فراهم آوری رایگان آخرین یافته‌های پژوهشی و مجراهای انتشاراتی بیشتر، می‌تواند فقر اطلاعاتی و انزوای حرفه‌ای دانشمندان کشورهای جنوب را کاهش دهد. به دلیل اهمیت این پدیده، بررسی چگونگی بهره‌گیری آنان از منابع آزاد ضروری است. پژوهش حاضر تلاش داشت به شناسایی رویکرد انتشاراتی و ارجاعی دانشمندان ایرانی به مجلات آزاد بپردازد. روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی با رویکرد علم‌سنجی بوده، داده‌های مربوط به تولیدات علمی ایران و ارجاعات آن‌ها به کمک پایگاه Science Citation Index گردآوری شد. پس از استخراج داده‌ها، مجلات آزاد به کمک یافته‌های پژوهش‌های پیشین شناسایی و سپس مقالات و ارجاعات آزاد در داده‌های گردآوری شده از پایگاه SCI شناسایی شدند. در پایان به کمک روش‌های آماری توصیفی تحلیل شدند. یافته‌ها: بررسی‌های موضوعی نشان داد که دو حوزه مهندسی مواد و علوم چند رشته‌ای بیش از همه و دو حوزه فیزیک و پزشکی کمتر از همه به مجلات آزاد گرایش داشتند. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون، شمار مقالات آزاد و ارجاعات آزاد ایران، روند رو به رشد دارد. رابطه بین شمار مقالات آزاد و شمار تولیدات کل ایران از الگویی خطی پیروی می‌کند، اما ترسیم شمار مقالات حاوی ارجاع آزاد و شمار ارجاعات آزاد بر حسب شمار تولیدات کل، الگویی توانی به دست می‌دهد.نتیجه‌گیری: به طور کلی رویکرد دانشمندان ایرانی به مجلات آزاد، رو به افزایش برآورد می‌شود. شمار مقالات آزاد با آهنگی ثابت افزایش می‌یابد، اما آهنگ رشد ارجاع به مجلات آزاد بیش از آهنگ رشد کل تولیدات ایران است. این تفاوت می‌تواند ناشی از شمار اندک مجلات آزاد و محدودیت پذیرش مقالات باشد، اما ارجاع به یک مقاله موجود با هیچ گونه محدودیت خارجی مواجه نیست. واژه‌های کلیدی: نشریات ادواری؛ استناد؛ ارجاع؛ انتشارات.
