مدیریت اطلاعات سلامت
سید مهدی حسینی سرخوش
چکیده
مقدمه: فناوری بلاک‌چین به عنوان چهارمین انقلاب صنعتی در سال‌های اخیر ظهور کرده که از طریق ارائه یک زیرساخت جدید می‌تواند مدیریت و تبادل سوابق بیماران را تسهیل نماید. مرور ادبیات حاکی از کمبود مطالعات پیرامون عوامل مرتبط با پذیرش این فناوری در صنعت مراقبت‌های بهداشتی می‌باشد. بنابراین، هدف مطالعه حاضر، اولویت‌بندی عوامل مرتبط ...
بیشتر
مقدمه: فناوری بلاک‌چین به عنوان چهارمین انقلاب صنعتی در سال‌های اخیر ظهور کرده که از طریق ارائه یک زیرساخت جدید می‌تواند مدیریت و تبادل سوابق بیماران را تسهیل نماید. مرور ادبیات حاکی از کمبود مطالعات پیرامون عوامل مرتبط با پذیرش این فناوری در صنعت مراقبت‌های بهداشتی می‌باشد. بنابراین، هدف مطالعه حاضر، اولویت‌بندی عوامل مرتبط با پذیرش فناوری بلاک‌چین در نظام پرونده الکترونیک سلامت (Electronic Health Record: EHR) می‌باشد.روش بررسی : در این پژوهش توصیفی، ابتدا با مروری بر متون علمی 15 عامل مرتبط با پذیرش بلاک‌چین در سیستم‌های EHR شناسایی شد. سپس این عوامل توسط 17 خبره که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، اعتبارسنجی شده و در پنج دسته: فناورانه، حقوقی، مالی، محیطی و سازمانی تقسیم شدند. در نهایت وزن هر معیار با روش بهترین-بدترین فازی تعیین و سازگاری نظرات خبرگان ارزیابی گردید.یافته‌ها: با توجه به قضاوت‌های خبرگان، معیار حقوقی با 32 درصد به عنوان مهم‌ترین عامل در پذیرش فناوری بلاک‌چین در سیستم‌های EHR شناسایی شد. علاوه بر این، امنیت و حریم خصوصی ( 66/16 درصد)، رعایت الزامات قانونی (10/13 درصد)، انطباق‌پذیری با تغییرات در قوانین (22/12 درصد)، مشوق‌ها و پاداش‌ها (01/7 درصد) و استانداردسازی (87/6 درصد) به ترتیب به عنوان پنج زیرمعیار مهم در پذیرش این فناوری تشخیص داده شدند.نتیجه‌گیری: به کمک عوامل شناسایی شده در این مطالعه و وزن‌های تعیین شده برای هر یک از آن‌ها می‌توان روشی برای ارزیابی سطح آمادگی مراکز ارائه‌دهنده خدمات مراقبت‌های بهداشتی در پذیرش فناوری بلاک‌چین در سیستم‌های EHR توسعه داد.
محمد حسین حیوی حقیقی؛ زری رحمت‌پسند فتیده؛ محمد دهقانی
چکیده
بیماران از پرونده سلامت فردی PHR (Personal Health Record) به منظور دسترسی و به کارگیری اطلاعات پرونده خود و سایر منابع پزشکی استفاده می‌کنند. پژوهش حاضر با هدف تبیین مفهوم، الزامات و چالش‌های PHR انجام شد. مطالعه از نوع مروری نقلی بود و در آن پایگاه‌های اطلاعاتی Medline، Embase، CINAHL و SID (Scientific Information Database) مورد جستجو قرار گرفت. مطالعات مختلف بر الکترونیک ...
بیشتر
بیماران از پرونده سلامت فردی PHR (Personal Health Record) به منظور دسترسی و به کارگیری اطلاعات پرونده خود و سایر منابع پزشکی استفاده می‌کنند. پژوهش حاضر با هدف تبیین مفهوم، الزامات و چالش‌های PHR انجام شد. مطالعه از نوع مروری نقلی بود و در آن پایگاه‌های اطلاعاتی Medline، Embase، CINAHL و SID (Scientific Information Database) مورد جستجو قرار گرفت. مطالعات مختلف بر الکترونیک بودن PHR و مدیریت و کنترل شخصی بیمار بر PHR توافق داشتند. الزامات PHR متشکل از موضوعات فنی (تعامل‌پذیری و قابلیت عملکردی)، قانونی (امنیت داده، حریم خصوصی و محرمانگی) و اجتماعی (سواد سلامت و مسئولیتهای فردی) و چالش‌های PHR نیز شامل مسایل سازمانی (مدیریت تغییر)، داده‌ای (دسترسی و مالکیت داده‌ها و محتوا) و قانونی (پاسخگویی و محدودیتهای آییننامهای) بود. به کارگیری موفقیتآمیز PHR نیازمند شناخت محیط مراقبت، کاربران و نیازها می‌باشد. استفاده گسترده از PHR نیز به همکاری همهجانبه طراحان سیستم، ارایه دهندگان مراقبت، سیاست‌گذاران سلامت و مردم نیاز دارد.
لیلا شاهمرادی؛ علیرضا دررودی؛ فائزه شمسی؛ آزاده نوروزی‌نژاد دستنائی؛ فرشید نصراله بیگی
دوره 14، شماره 1 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 9-15
چکیده
مقدمه: بروز تغییرات در سیستم‌های مراقبت بهداشتی، جامعه و افزایش قدرت تکنولوژی، فشار روز‌افزونی را جهت ایجاد و توسعه سیستم‌های پرونده الکترونیک به سیاست‌گذاران، ارایه دهندگان و سیستم مراقبت‌های بهداشتی تحمیل می‌کند. بنابراین، پژوهش حاضر به تحلیل Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats (SWOT) پرونده الکترونیک سلامت از دیدگاه مدیران بیمارستان‌های ...
بیشتر
مقدمه: بروز تغییرات در سیستم‌های مراقبت بهداشتی، جامعه و افزایش قدرت تکنولوژی، فشار روز‌افزونی را جهت ایجاد و توسعه سیستم‌های پرونده الکترونیک به سیاست‌گذاران، ارایه دهندگان و سیستم مراقبت‌های بهداشتی تحمیل می‌کند. بنابراین، پژوهش حاضر به تحلیل Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats (SWOT) پرونده الکترونیک سلامت از دیدگاه مدیران بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران پرداخت.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بود که به روش مقطعی در سال 1394 انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه مدیران بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی تهران تشکیل داد. ابزار مورد استفاده، پرسش‌نامه‌ای شامل اطلاعات مربوط به عوامل داخلی (قوت و ضعف) و عوامل بیرونی (فرصت‌ها و تهدیدها) پرونده الکترونیک سلامت بود (93/0 = α). داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیل SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: مهم‌ترین نقطه قوت، دسترسی به موقع و سریع به اطلاعات (امتیاز وزنی 147/0) و مهم‌ترین نقطه ضعف، کمبود تجهیزات و سخت‌‌افزارهای لازم و مناسب برای پیاده‌سازی پرونده الکترونیک سلامت (امتیاز وزنی 094/0) بود. همچنین، به اشتراک گذاشتن اطلاعات بین ارایه کنندگان خدمات سلامت و مدیریت بهتر اطلاعات (امتیاز وزنی 121/0) به عنوان اصلی‌ترین فرصت و عدم وجود برنامه‌ریزی استراتژیک در زمینه پرونده الکترونیک سلامت (امتیاز وزنی 127/0) به عنوان اساسی‌ترین تهدید گزارش شد.نتیجه‌گیری: سیاست‌مداران و دست‌اندکاران حوزه سلامت می‌توانند با استفاده از استراتژی‌های ارایه شده در پژوهش حاضر، اجرای پرونده الکترونیک سلامت را در ایران بهبود و تسریع بخشند. همچنین، ترسیم برنامه استراتژیک، تدوین استانداردهایی جهت امنیت و محرمانگی اطلاعات و افزایش منابع مالی، از جمله اقداماتی است که بهتر است برای پیاده‌سازی پرونده الکترونیک سلامت انجام گیرد.
پیمان رضایی هاچه‌سو؛ طاها صمد سلطانی؛ نازیلا مفتیان
دوره 13، 7 (ویژه نامه همایش ملی فن‌آوری اطلاعات سلامت) ، اسفند 1395، ، صفحه 472-479
چکیده
مقدمه: به منظور طراحی و اجرای هرچه بهتر پرونده الکترونیک سلامت EHR (Electronic Health Record) در ایران، ادغام سیستم‌های اطلاعات سلامت بر اساس یک زبان مشترک جهت تفسیر و تبادل اطلاعات با سیستم پرونده الکترونیک، ضروری می‌باشد. پژوهش حاضر به ارایه طراحی شی‌گرای مدیریت داده‌ای زنان و زایمان بر اساس زبان مدل‌سازی یکپارچه UML (Unified Modeling Language) پرداخت. ...
بیشتر
مقدمه: به منظور طراحی و اجرای هرچه بهتر پرونده الکترونیک سلامت EHR (Electronic Health Record) در ایران، ادغام سیستم‌های اطلاعات سلامت بر اساس یک زبان مشترک جهت تفسیر و تبادل اطلاعات با سیستم پرونده الکترونیک، ضروری می‌باشد. پژوهش حاضر به ارایه طراحی شی‌گرای مدیریت داده‌ای زنان و زایمان بر اساس زبان مدل‌سازی یکپارچه UML (Unified Modeling Language) پرداخت. با استفاده از این مدل، پرونده‌های الکترونیک زنان و زایمان امکان تبادل با سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایران (سپاس) را خواهند داشت.روش بررسی: این پژوهش از نوع توسعه‌ای- کاربردی بود و به صورت مقطعی در سال 1394 انجام گرفت. نخست مجموعه حداقل داده‌های منتشر شده در زمینه دوره پری‌ناتال و مجموعه داده‌های مراقبت زنان در ایران مورد بررسی قرار گرفت و پس از تأیید متخصصان حوزه، جامع‌ترین مجموعه حداقل داده پیشنهاد شده برای ایران استفاده گردید. سپس طراحی شی‌گرای سامانه بر اساس الگوهای داده‌ای خاص اقتباس شده از استانداردهای جهانی و منطبق با سامانه پرونده الکترونیک ایران برای تبادل اطلاعات سلامت و با استفاده از UML و نرم‌افزار Visual Paradigm رسم گردید و نمونه اولیه آن طراحی شد.یافته‌ها: در این سامانه، 3 نفر به عنوان کاربران اصلی سیستم (منشی بالینی، پزشک و مدیر سیستم) به طور مستقیم با سیستم در تعامل بودند. همچنین، سیستم امکان تعامل با سامانه سپاس به عنوان یک سیستم خارجی را داشت. نمودارهای مورد- کاربرد، فعالیت، توالی و نمودار کلاس رسم گردید. پس از تعیین کلاس اصلی سیستم، عناصر اطلاعاتی آن با استفاده از سیستم‌های کدگذاری متناسب با آن، کدگذاری شد.نتیجه‌گیری: برای پذیرش همه جانبه EHR، هماهنگی مراحل استانداردسازی اجزای مختلف برای پیاده‌سازی آن با استفاده از طراحی و آنالیزهای نرم‌افزاری، ضروری می‌باشد. طراحی و تحلیل شی‌گرا، ابزار مناسبی برای مدل‌سازی پیچیدگی این سیستم‌های نرم‌افزاری است. به کارگیری استانداردهای محتوایی و فنی در طراحی و پیاده‌سازی این پرونده، آن را از لحاظ تبادل اطلاعات و یکپارچگی با سایر سیستم‌ها، قابل استفاده و کاربردی می‌نماید.
رضا صفدری؛ نیلوفر محمدزاده؛ نگار غیبی
چکیده
مقدمه: امروزه رشد و توسعه روزافزون فن‌آوری در صنایع ارتباطی و انفورماتیک، منجر به بروز تحولات شگرف در سیستم ارایه خدمات سلامت شده که دسترسی به اطلاعات حیاتی سلامت افراد و پشتیبانی اطلاعاتی از تصمیم‌گیری‌ها در حوزه سلامت را تسهیل نموده است. از آن‌جایی که یکی از مهم‌ترین تصمیم‌گیری‌ها در حوزه سلامت، تعیین سطح سلامت دانش‌آموزان ...
بیشتر
مقدمه: امروزه رشد و توسعه روزافزون فن‌آوری در صنایع ارتباطی و انفورماتیک، منجر به بروز تحولات شگرف در سیستم ارایه خدمات سلامت شده که دسترسی به اطلاعات حیاتی سلامت افراد و پشتیبانی اطلاعاتی از تصمیم‌گیری‌ها در حوزه سلامت را تسهیل نموده است. از آن‌جایی که یکی از مهم‌ترین تصمیم‌گیری‌ها در حوزه سلامت، تعیین سطح سلامت دانش‌آموزان می‌باشد، طراحی پرونده الکترونیک سنجش سلامت گامی است تا نیاز مراقبان سلامت کودکان و دانش‌آموزان را در بررسی شاخص‌های سلامتی آنان برطرف نماید.روش بررسی: ابتدا یک بررسی تطبیقی در مورد محتوا و ساختار سیستم‌های کاغذی و الکترونیک سلامت کودکان در کشورهای پیشرو در این زمینه شامل استرالیا، انگلستان و آمریکا انجام شد. در داخل کشور نیز با مراجعه به پایگاه سنجش سلامت و فرم‌های سنجش سلامت نوآموزان، اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری گردید. سپس چک‌لیستی با سه محور «اطلاعات دموگرافیکی و اجتماعی، معاینات غربالگری و ارزیابی پزشک» تهیه و در اختیار متخصصان قرار گرفت.یافته‌ها: با توجه به یافته‌های حاصل از نظرسنجی، عناصر داده‌ای توسط جامعه آماری تأیید شد و نرم‌افزار در محیط SQL Server و به زبان C# طراحی گردید.نتیجه‌گیری: نرم‌افزار امکان ثبت و گزارش‌گیری جامعی از شاخص‌های سلامت دانش‌آموزان را فراهم می‌آورد و با شناسایی کودکان دارای مشکل، مراقبان سلامت کودکان را برای یک تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی هدفمند یاری می‌نماید.
حمید مقدسی؛ مریم جهانبخش؛ رضا ربیعی؛ فرخنده اسدی
دوره 13، شماره 4 ، آبان 1395، ، صفحه 267-272
چکیده
مقدمه: دستیابی به مزایای بالقوه پرونده الکترونیک سلامت، مستلزم تعامل‌پذیری داده‌ها می‌باشد و تعامل‌پذیری نیز با پرونده الکترونیک سلامت مختصر عملی‌‌تر است تا پرونده‌های مفصل. از جمله الزامات تعامل‌پذیری، شناسایی و ایجاد ساختار متحدالشکل و استانداردی برای پرونده‌های الکترونیک است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارایه مدل معماری ...
بیشتر
مقدمه: دستیابی به مزایای بالقوه پرونده الکترونیک سلامت، مستلزم تعامل‌پذیری داده‌ها می‌باشد و تعامل‌پذیری نیز با پرونده الکترونیک سلامت مختصر عملی‌‌تر است تا پرونده‌های مفصل. از جمله الزامات تعامل‌پذیری، شناسایی و ایجاد ساختار متحدالشکل و استانداردی برای پرونده‌های الکترونیک است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارایه مدل معماری برای ساختار پرونده الکترونیک سلامت مختصر انجام شد.روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی- توصیفی بود و در آن ابتدا استانداردهای ساختاری پرونده الکترونیک سلامت بررسی شد. سپس، مدل ساختاری متناسب با پرونده مختصر طراحی و با استفاده از تکنیک Delphi، نظریات متخصصان کسب گردید. داده‌ها در مرحله تهیه مدل با استفاده از تحلیل محتوا و در مرحله اعتباریابی با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: مدل پیشنهادی برای ساختار پرونده الکترونیک سلامت مختصر، مبتنی بر ادغام مدل‌های ساختاری متناسب با پرونده مختصر شامل CCD (Continuity of Care Document)، MML (Medical Markup Language) و EHR extract (Electronic health record extract) (ISO 13606) طراحی گردید و مورد پذیرش صاحب‌نظران قرار گرفت.نتیجه‌گیری: ادغام مدل‌های ساختاری استانداردهای MML، CCD و EHR extract به علت تعامل‌پذیری و قابلیت نگاشت متقابل با یکدیگر، می‌تواند منجر به ایجاد مدل ساختاری مناسبی برای پرونده الکترونیک سلامت مختصر شود و قالب مناسبی برای سازماندهی و مبادله این پرونده در سطوح جغرافیایی گسترده فراهم آورد.
محمد هیوا عبدخدا؛ مریم احمدی؛ علیرضا نوروزی؛ محمودرضا گوهری
دوره 13، شماره 1 ، اردیبهشت 1395، ، صفحه 3-10
چکیده
مقدمه: مقاومت پزشکان در برابر پذیرش پرونده الکترونیک مراقبت سلامت (Electronic health care record یا EHCR)، هنوز جدی‌ترین چالش پیش روی پیاده‌سازی آن به شمار می‌رود. بنابراین، شناسایی عواملی که به این مسأله دامن می‌زند، دارای اهمیت خاصی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین نقش ویژگی‌های نهادی پزشکان بر پذیرش EHCR انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش، کاربردی ...
بیشتر
مقدمه: مقاومت پزشکان در برابر پذیرش پرونده الکترونیک مراقبت سلامت (Electronic health care record یا EHCR)، هنوز جدی‌ترین چالش پیش روی پیاده‌سازی آن به شمار می‌رود. بنابراین، شناسایی عواملی که به این مسأله دامن می‌زند، دارای اهمیت خاصی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین نقش ویژگی‌های نهادی پزشکان بر پذیرش EHCR انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش، کاربردی از نوع توصیفی- تحلیلی بود و جامعه آماری آن را پزشکان شاغل در 26 بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1393 تشکیل دادند. بر اساس فرمول نمونه‌گیری در مدل‌سازی معادلات ساختاری، 270 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن به تأیید رسید (90/0 = a). داده‌ها بعد از جمع‌آوری توسط روش تحلیل مسیر در نرم‌افزار AMOS (نسخه سوم) و در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: همبستگی معنی‌داری بین هیچ کدام از ویژگی‌های نهادی پزشکان شامل سن، سابقه کار، آشنایی با کامپیوتر و آشنایی با EHCR و متغیرهای درونی مدل پذیرش فن‌آوری، برداشت ذهنی از سهولت استفاده و برداشت ذهنی از سودمندی استفاده، وجود نداشت. همچنین، هیچ کدام از ویژگی‌های نهادی پزشکان، تأثیر معنی‌داری را بر سهولت استفاده، سودمندی استفاده و میزان استفاده از EHCR نشان نداد. نتیجه‌گیری: ویژگی‌های نهادی پزشکان، نقش قابل توجهی در پذیرش EHCR از سوی آنان ندارد. شایسته است که به جای تمرکز صرف بر ویژگی‌های نهادی پزشکان در پذیرش EHCR، سایر عوامل تأثیرگذار نیز مورد توجه قرار گیرد تا پیاده‌سازی EHCR با ضریب اطمینان بالاتری همراه شود.
ابتسام سواری؛ سیما عجمی
دوره 12، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 263-272
چکیده
دارو درمانی یکی از قوی ترین ابزارهای درمان بیماری ها می باشد و از طرفی دیگر یکی از شایعترین خطاهای پزشکی، خطاهای ناشی از نسخه نویسی کاغذی می باشد. نسخه نویسی کاغذی به دلیل دستخط بد پزشکان، باعث به خطر افتادن ایمنی بیمار و افزایش احتمال وقوع خطاهای پزشکی می شود. پیاده سازی سیستم نسخه نویسی الکترونیک می تواند مشکلات متعدد نسخه نویسی ...
بیشتر
دارو درمانی یکی از قوی ترین ابزارهای درمان بیماری ها می باشد و از طرفی دیگر یکی از شایعترین خطاهای پزشکی، خطاهای ناشی از نسخه نویسی کاغذی می باشد. نسخه نویسی کاغذی به دلیل دستخط بد پزشکان، باعث به خطر افتادن ایمنی بیمار و افزایش احتمال وقوع خطاهای پزشکی می شود. پیاده سازی سیستم نسخه نویسی الکترونیک می تواند مشکلات متعدد نسخه نویسی کاغذی را بهبود دهد و باعث صرفه جویی و کاهش هزینه های مراقبت، کاهش اشتباهات نسخه نویسی، خطاهای دارویی، عوارض ناخواسته دارویی، بهبود دارو درمانی و ایمنی بیمار می گردد. هدف مقاله حاضر معرفی فناوری نسخه نویسی الکترونیکی و تاثیر آن بر خطاهای دارویی بود. این مطالعه از دسته مطالعات مروری- نقلی(Narrative Review) است که در سال 1393خورشیدی انجام گرفته است. در این مطالعه از طریق جستجوی واژه های کلیدی از قبیلElectronic Prescription، E-prescription، Medication Errors، Patient safety مقالات در مجلات (متن و چکیده)، کتاب ها، چکیده مقالات کنفرانس هاو مستندات علمی اینترنتی سال های 2014-2000 میلادی در پایگاه های داده معتبر از قبیل PubMed، ISI web of science، Scoupus، Embase و موتورهای جستجو مانند Yahoo، سال های2014-2000 میلادی انجام شد. از بین 58 منبع تنها 35عدد، با توجه به ارتباط با موضوع مربوطه انتخاب گردید. فناوری نسخه نویسی الکترونیک ابزاری قدرتمند جهت مدیریت دارویی بیماران و افزایش کیفیت درمان های دارویی می باشد.این فناوری ادغام نظام اطلاعات بیمارستان و پرونده الکترونیک سلامت و بهره گیری از حمایت سیستم های پشتیبان تصمیم باعث کاهش انواع خطاهای تجویز دارویی و افزایش ایمنی دارو درمانی بیماران می گردد.
