مدیریت اطلاعات سلامت
فیروزه زارع فراشبندی؛ امیر زال پور؛ محمدرضا هاشمیان؛ احسان گرایی
چکیده
مقدمه: انتشار سریع و گسترده گونه‌های مختلف اطلاعات نادرست در حوزه سلامت و در بستر رسانههای اجتماعی و پلتفرم های آنلاین منجر به بروز عارضه اختلال اطلاعاتی سلامت شده که تهدیدهایی جدی برای جامعه به بار آورده است. از این‌رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی اقدامات و راهکارهای لازم جهت مقابله با اختلالات اطلاعاتی سلامت در متون منتشر شده ...
بیشتر
مقدمه: انتشار سریع و گسترده گونه‌های مختلف اطلاعات نادرست در حوزه سلامت و در بستر رسانههای اجتماعی و پلتفرم های آنلاین منجر به بروز عارضه اختلال اطلاعاتی سلامت شده که تهدیدهایی جدی برای جامعه به بار آورده است. از این‌رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی اقدامات و راهکارهای لازم جهت مقابله با اختلالات اطلاعاتی سلامت در متون منتشر شده است.روش‌ها: مطالعه‌ی حاضر با بهره‌گیری ازروش مرور حوزه‌ای و جستجوی کلیدواژ‌های مرتبط با اختلالات اطلاعاتی سلامت در پایگاههای اطلاعاتی Web of Science، Scopus، Pubmed، Proquest و Embase در پی تحقق هدف شناسایی اقدامات و راهکارهای مقابله با اختلالات اطلاعاتی سلامت است.یافتهها: پس از مطالعه محتوای مقالات و استخراج دادهها، اقدامات و راهکارهای مقالات برای مقابله با اختلالات اطلاعاتی شناسایی و دسته‌بندی شد. این اقدامات در پنج مضمون اصلی شامل صحت‌سنجی و ارزیابی، همکاری و تعامل افراد و سازمان‌ها، پژوهش و آموزش، ارائه و دسترسی منابع اطلاعاتی، کنترل و نظارت دسته‌بندی شدند.نتیجهگیری: انتظار میرود توجه سیاستگذاران نظام سلامت به این راهکارها، مسیری برای پیشگیری و مقابله با اختلالات اطلاعاتی در حوزه سلامت و افزایش آگاهی جامعه در مقابل چالش‌های بهداشت عمومی آتی فراهم آورد.
مدیریت اطلاعات سلامت
پیمان ادیبی؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ محمدرضا هاشمیان
چکیده
اطلاعات قابل اعتماد نقش مهمی در نظام سلامت دارند. با این وجود، گاهی جامعه با تحریف حقایق، دستکاری اطلاعات، به اشتراک گذاشتن اطلاعات بدون درک عواقب آن، و انتشار اخبار جعلی که انواعی از اختلالات اطلاعاتی هستند، مواجه است. Wardle وDerakhshan اختلالات اطلاعاتی را به سه دسته: «اطلاعات نادرست(Misinformation)»، «اطلاعات فریبنده(Disinformation)« و ...
بیشتر
اطلاعات قابل اعتماد نقش مهمی در نظام سلامت دارند. با این وجود، گاهی جامعه با تحریف حقایق، دستکاری اطلاعات، به اشتراک گذاشتن اطلاعات بدون درک عواقب آن، و انتشار اخبار جعلی که انواعی از اختلالات اطلاعاتی هستند، مواجه است. Wardle وDerakhshan اختلالات اطلاعاتی را به سه دسته: «اطلاعات نادرست(Misinformation)»، «اطلاعات فریبنده(Disinformation)« و «بداطلاعات(Malinformation)» طبقه‌بندی کردهاند (1).برخلاف اطلاعات فریبنده که مبتنی بر اطلاعات کاملاً نادرست هستند، بداطلاعات سلامت از اطلاعات متقن و قابل قبول پزشکی اما مشروط به شرایط خاص و یا اطلاعات نسبتاً درست سلامت استفاده می‌کند. این اطلاعات بدون در نظر گرفتن بافت اولیه یا در یک بافت نادرست ارائه میشوند تا افرادی که با آن مواجه میشوند را به سمت برداشت‌ها و نتیجه‌گیری‌های نادرست یا گمراه‌کننده هدایت کند. در واقع، بد اطلاعات، اطلاعات صحیح با پیکربندی مجدد (Reconfigured true information) است. هنگامی که پس‌زمینه یا بافت مانند زمان، مکان یا حریم خصوصی در نظر گرفته نمی‌شود، می‌تواند ادراکی در تضاد با واقعیت ایجاد کند و به افراد، سازمان‌ها و درک جمعی آسیب برساند (2). نکته مهم در گردش بداطلاعات سلامت، قصد و نیت فرستنده اطلاعات یا پیام است که به طور عمد و با سوء‌نیت و به منظور ایجاد آسیب واقعی یا ایجاد تهدید آسیب واقعی به شخص، سازمان یا کشور انجام میشود. بنابراین، در ترویج بداطلاعات، قصد فرد برای آسیب رساندن قطعی است، نه تصادفی که می‌تواند برای سایرین مضر و حتی خطرناک باشد و در عین حال جنبه مجرمانه نیز داشته باشد (3).
مدیریت اطلاعات سلامت
الهام یزدانی؛ محمد مظاهری؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ علیرضا رحیمی؛ احمد پاپی
چکیده
مقدمه: افراد شاغل در حوزه پزشکی با مسائل اطلاعاتی مهم و مشترکی مواجه هستند که رفع آنها نیازمند وجود اطلاعات دقیق، معتبر و قابل اعتمادی است. هدف پژوهش حاضر بررسی پژوهش‌های علمی نیازهای اطلاعاتی حوزه پزشکی به شیوه مروری است.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت مروری دامنه‌ای در پایگاههای اطلاعاتی داخلی وخارجی بدون محدودیت بازه زمانی ...
بیشتر
مقدمه: افراد شاغل در حوزه پزشکی با مسائل اطلاعاتی مهم و مشترکی مواجه هستند که رفع آنها نیازمند وجود اطلاعات دقیق، معتبر و قابل اعتمادی است. هدف پژوهش حاضر بررسی پژوهش‌های علمی نیازهای اطلاعاتی حوزه پزشکی به شیوه مروری است.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت مروری دامنه‌ای در پایگاههای اطلاعاتی داخلی وخارجی بدون محدودیت بازه زمانی انجام شد. کُل مقالات بازیابی شده 1283 رکورد بود که پس از بررسی‌ها و تحلیل محتوا و حذف موارد غیرکاربردی و مواردی که دسترسی به متن کامل آنها امکان پذیر نبود، 54 مقاله و پایاننامه مورد بررسی نهایی قرارگرفت. مقالات به دست آمده به روش توصیفی و تحلیل محتوا دسته‌بندی و تحلیل شد.یافتهها: مهمترین دلایل به وجود آوردنده نیازهای اطلاعاتی در دانشجویان، تکالیف آموزشی؛ در اعضای هیأت علمی، روزآمدسازی اطلاعات، در بین پرستاران و پزشکان، نیازهای آموزشی؛ و در بین بیماران نیازهای خود مراقبتی بود. مهمترین نیازهای اطلاعاتی در بین دانشجویان و اعضای هیأت علمی نیازهای آموزشی، در بین متخصصان پزشکی و بیماران، اطلاعات داروئی بود. مهمترین موانع رفع نیازهای اطلاعاتی در بین دانشجویان و اعضای هیأت علمی به ترتیب عدم دسترسی به شبکه اینترنت و عدم اشتراک منابع آنلاین بود. فقدان مهارت‌های اطلاعیابی و عدم دسترسی به تجهیزات شبکه‌ای به ترتیب مهمترین موانع رفع نیازهای اطلاعاتی پرستاران و پزشکان و بیماران بود.نتیجهگیری: نیازهای آموزشی، بروزرسانی دانش و نیازهای خودمراقبتی مهمترین دلایل به وجود آورنده نیازهای اطلاعاتی است که جهت رفع آن اشتراک پایگاههای اطلاعاتی، غنی‌سازی منابع کتابخانه‌ها و فراهم کردن تجهیزات شبکه‌ای جهت دسترسی بایستی در اولویت قرار گیرد.
مدیریت اطلاعات سلامت
فیروزه زارع فراشبندی؛ پیمان ادیبی؛ فاطمه قصابی
چکیده
انواع اطلاعات نادرست سلامت را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد: 1) اطلاعات نادرست نوع 1 (اشاعه اطلاعات سلامت کاملاً نادرست): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به اشاعه اطلاعات سلامت می‌پردازد که از نظر پزشکی کاملاً نادرست هستند و موجب ایجاد یک اختلال اطلاعاتی میشوند که می‌تواند موجب آسیب به سلامت فرد و جامعه شود. 2) اطلاعات نادرست ...
بیشتر
انواع اطلاعات نادرست سلامت را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد: 1) اطلاعات نادرست نوع 1 (اشاعه اطلاعات سلامت کاملاً نادرست): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به اشاعه اطلاعات سلامت می‌پردازد که از نظر پزشکی کاملاً نادرست هستند و موجب ایجاد یک اختلال اطلاعاتی میشوند که می‌تواند موجب آسیب به سلامت فرد و جامعه شود. 2) اطلاعات نادرست نوع 2 (ترویج شبه علم سلامت): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به ارائه اطلاعات نامربوط سلامت می‌پردازد. در این حالت ممکن است فرد پیش-فرض‌ها یا گزاره‌های درست را به صورت نادرست بیان کند یا نتیجه نادرست از آنها بگیرد. این مورد نیز موجب ایجاد یک اختلال اطلاعاتی و آسیب احتمالی به سلامت فرد و جامعه خواهد شد. 3) اطلاعات نادرست نوع 3 (پیشنهادات مشروط): در این حالت فرستنده (فرد یا رسانه) به توصیه و پیشنهاد اطلاعات سلامت می‌پردازد که پس از بررسی و ارزیابی توسط دانشوران بالینی یا دانشمندان علوم بهداشتی هنوز صحت و قوت آنها کاملاً مورد تأیید نیست و در شرایط خاص یا حالات ویژه و بسته به شرایط خاص هر بیمار منفرد به کار میرود. این مورد هم همچون دو مورد قبلی موجب ایجاد اختلال اطلاعاتی شده و با وجودی که هدف از این توصیه، صدمه زدن به دیگران نیست اما می‌تواند باعث آسیب به سلامت فرد و جامعه و گردش اطلاعات نسبتاً درست در بین جامعه شود.
مدیریت اطلاعات سلامت
وحید نخ زری مقدم؛ احسان گرایی؛ فیروزه زارع فراشبندی
چکیده
این مقاله به معرفی اصطلاح جدیدی در حوزه اطلاع یابی سلامت و ارتباطات سلامت به نام پیگیری اخبار ناخوشایند می پردازد و سعی دارد تا با اشاره به اثرات آن بر سلامت فرد و جامعه، نظر دست اندرکاران حوزه سلامت را به این موضوع جلب نماید.افراد در زندگی خود با طیف وسیعی از اخبار مواجه هستند که برخی از آنها محتوای منفی و ناخوشایند دارند (1). معمولاً ...
بیشتر
این مقاله به معرفی اصطلاح جدیدی در حوزه اطلاع یابی سلامت و ارتباطات سلامت به نام پیگیری اخبار ناخوشایند می پردازد و سعی دارد تا با اشاره به اثرات آن بر سلامت فرد و جامعه، نظر دست اندرکاران حوزه سلامت را به این موضوع جلب نماید.افراد در زندگی خود با طیف وسیعی از اخبار مواجه هستند که برخی از آنها محتوای منفی و ناخوشایند دارند (1). معمولاً افراد جستجوی اطلاعات را به عنوان راهکاری برای مقابله با موقعیت‌های چالش‌برانگیز در نظر می‌گیرند. از سوی دیگر، کنار آمدن و انطباق با اطلاعات ناخوشایند هم می‌تواند یک رفتار مقابله‌ای باشد؛ زیرا به افراد در مورد خطرات موجود هشدار می‌دهد و آنها را برای تهدیدهای مشابه در آینده آماده می‌سازد (2). یکی از چالش‌های جدید حوزه سلامت، وجود، گرایش و تمایل بعضی از افراد به "پیگیری اخبار ناخوشایند" (Doom Scrolling or Doom surfing) است که که دلایل متنوعی دارد و می‌تواند حوزه‌های مختلف سلامت را دربرگیرد. برخی از این دلایل عبارتند از: استفاده غیرفعال از رسانههای اجتماعی، عادت به استفاده از رسانهها، اضطراب، خودکنترلی ضعیف و برخی دیگر از ویژگی‌های شخصیتی افراد. همچنین احتمال انجام "پیگیری اخبار ناخوشایند" در مردان، بزرگسالان جوانتر و افراد سیاسی بیشتر است. در مجموع، چنین به نظر می‌رسد که پیگیری چنین اخباری برای این قبیل افراد از جذابیت خاصی برخوردار است. (3).
مدیریت اطلاعات سلامت
محمد زارعی؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ سعید شیرشاهی
چکیده
مقدمه: یکی از فنون و روشهای علم سنجی مطالعه کمی علوم مختلف و ترسیم ساختار علمی در حوزه‌های مختلف علم است. هدف این پژوهش، ترسیم ساختار علمی علوم دارویی 15 کشور دارای بیشترین تولیدات علمی در دوران پاندمی کرونا با استفاده از نمایه استنادی علوم میباشد.روش بررسی: پژوهش از نوع توصیفی مقطعی بود و با استفاده از فنون علم سنجی انجام شد. جامعه ...
بیشتر
مقدمه: یکی از فنون و روشهای علم سنجی مطالعه کمی علوم مختلف و ترسیم ساختار علمی در حوزه‌های مختلف علم است. هدف این پژوهش، ترسیم ساختار علمی علوم دارویی 15 کشور دارای بیشترین تولیدات علمی در دوران پاندمی کرونا با استفاده از نمایه استنادی علوم میباشد.روش بررسی: پژوهش از نوع توصیفی مقطعی بود و با استفاده از فنون علم سنجی انجام شد. جامعه پژوهش شامل مدارک تولید شده توسط 15 کشور دارای بیشترین تولیدات علمی در حوزه علوم دارویی در سال 2021 بود که تعداد آنان در نمایه استنادی علوم 12646 رکورد بود. ترسیم نقشه ساختار علمی توسط نرم افزارهای علم سنجی انجام شده و مبتنی بر آمار توصیفی است.یافتهها: بیشترین تولید علمی در حوزه مورد مطالعه متعلق به Wang Y بود. بیشترین مقالات حوزه علوم دارویی در سال 2021 در ژورنال FRONTIERS IN PHARMACOLOGY منتشر شده و کشور ایران در رتبه دهم تولیدات علمی در بین 15 کشور پرتولید حوزه علوم دارویی قرار گرفت. خوشه های ساختار علمی حوزه علوم دارویی مطالعه حاضر شامل 6 خوشه بود که کلیدواژههای کووید-19 و واکسن در بزرگترین خوشه قرار گرفته بودند.نتیجهگیری: کلیدواژههای کووید-19 و واکسن در بین کلیدواژههای بزرگترین خوشه مطالعه حاضر و مطالعات دارویی روی حیوانات در خوشه دوم قرار داشت. این دو خوشه نشان از شتاب و اهمیت مطالعات دارویی در زمینه ساخت واکسن و مبارزه با پاندمی کووید-19 دارد. همچنین کلیدواژه‌هایی چون رفتار و عادات نشان از اهمیت نحوه برخورد مردم با این پاندمی دارد.
علی نوروزی؛ پرستو پارسائی محمدی؛ احسان گرایی؛ فیروزه زارع فراشبندی
احسان گرایی؛ پیمان ادیبی؛ فیروزه زارع فراشبندی
چکیده
مقدمه: سندرم روده تحریک‌پذیر (Irritable Bowel Syndrome یا IBS)، یکی از شایع‌ترین بیماریهای گوارش است که منجر به اختلال در عملکرد روده‌ها میشود. پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن سال انتشار مآخذ مهمترین آثار تاریخی این بیماری با استفاده از روش طیف‌سنجی انجام گردید.روش بررسی: روش این مطالعه، طیف‌سنجی سال انتشار مآخذ بود. دادهها از پایگاه Web of ...
بیشتر
مقدمه: سندرم روده تحریک‌پذیر (Irritable Bowel Syndrome یا IBS)، یکی از شایع‌ترین بیماریهای گوارش است که منجر به اختلال در عملکرد روده‌ها میشود. پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن سال انتشار مآخذ مهمترین آثار تاریخی این بیماری با استفاده از روش طیف‌سنجی انجام گردید.روش بررسی: روش این مطالعه، طیف‌سنجی سال انتشار مآخذ بود. دادهها از پایگاه Web of Science و با جستجوی عبارت IBS در فیلد موضوع جمع‌آوری شد. 13841 مدرک و 320218 استناد بازیابی گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: مآخذ موجود در مدارک حوزه IBS در چهار دوره زمانی سالهای 1950-1900، 1975-1951، 2000-1976 و 2001 تا 2015 توزیع گردید. اولین گروه مقالات پراستناد بر معرفی IBS، روشهای تشخیص و علل احتمالی آن و گروه دوم بر جنبههای پاتوفیزیولوژیک و فیزیولوژیک این بیماری تمرکز داشت. گروه بعدی به جنبههای دیگر IBS شامل اپیدمیولوژی، دارو، هزینههای مالی و عوامل فیزیولوژیک و بالینی پرداخته بود. تعداد استنادات زیاد گروه چهارم، به دلیل انتشار مقالات مروری متعدد در مورد این بیماری و ماهیت استنادگیری این نوع مقالات میباشد.نتیجهگیری: مقالات نسبت به سایر منابع علمی، بیشترین تأثیرگذاری را در شکل‌گیری خاستگاه تاریخی مباحث حوزه IBS دارند و منابع پراستناد این حوزه، تابعی از سیر تاریخی آن بیماری بوده‌اند.
الهه زارع فراشبندی؛ علیرضا رحیمی؛ پیمان ادیبی؛ فیروزه زارع فراشبندی
فیروزه زارع فراشبندی؛ راضیه وهاب؛ فائزه امینی
سونا ایمانی طیبی؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ حسن اشرفی ریزی
چکیده
مقدمه: تحقق رسالت آموزشی و پژوهشی اعضای هیأت علمی به عنوان اصلی‌ترین سرمایه دانشگاه، با برخورداری از سواد اطلاعاتی میسر خواهد شد. برخورداری از سواد اطلاعاتی کافی در حوزه سلامت به دلیل جامعه هدف آن، اهمیت و ضرورت ویژه‌ای دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد.روش بررسی: ...
بیشتر
مقدمه: تحقق رسالت آموزشی و پژوهشی اعضای هیأت علمی به عنوان اصلی‌ترین سرمایه دانشگاه، با برخورداری از سواد اطلاعاتی میسر خواهد شد. برخورداری از سواد اطلاعاتی کافی در حوزه سلامت به دلیل جامعه هدف آن، اهمیت و ضرورت ویژه‌ای دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی صورت گرفت. نمونه‌ها 160 نفر بودند که به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری دادهها، پرسشنامه تعدیل شده سواد اطلاعاتی Davarpanah and Siamak (DAS) بود که روایی آن در مطالعات پیشین توسط متخصصان کتابداری و اطلاعرسانی و پایایی آن نیز به کمک ضریب Cronbach¢s alpha با مقدار 83/0 تأیید گردید. دادهها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون‌های Independent t و ANOVA و ضرایب Spearman و Pearson) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: میانگین نمره سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، 7/11 ± 7/50 به دست آمد که حد متوسطی را نشان داد. همچنین، تفاوت معنی‌داری بین میانگین نمره سواد اطلاعاتی با متغیرهای جمعیت‌شناختی (جنسیت، دانشکده، رتبه علمی و سابقه کار) وجود نداشت.نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر، وضعیت متوسط سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی را نشان می‌دهد. با توجه به اهمیت برخورداری از سواد اطلاعاتی مناسب و تأثیر آن بر آموزش و پژوهش در حوزه سلامت، لازم است تا برنامه‌ها و آموزش‌های لازم به منظور توسعه و رشد سواد اطلاعاتی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اندیشیده شود.
نیره سادات سلیمان‌زاده نجفی؛ الهه زارع فراشبندی؛ رویا مرادی؛ فیروزه زارع فراشبندی
چکیده
مقدمه: حجم اطلاعات و وقت ناکافی متخصصان سلامت، حضور یک کتابدار بالینی آشنا به وظایف حرفه‌ای را در تیم درمان ضروری مینماید. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین میزان آشنایی دانشجویان کتابداری و اطلاعرسانی پزشکی و کتابداران با وظایف کتابدار بالینی بود.روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی- توصیفی انجام شد. جامعه آماری ...
بیشتر
مقدمه: حجم اطلاعات و وقت ناکافی متخصصان سلامت، حضور یک کتابدار بالینی آشنا به وظایف حرفه‌ای را در تیم درمان ضروری مینماید. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین میزان آشنایی دانشجویان کتابداری و اطلاعرسانی پزشکی و کتابداران با وظایف کتابدار بالینی بود.روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی بود و به روش پیمایشی- توصیفی انجام شد. جامعه آماری که متشکل از دانشجویان مقطع کارشناسی رشته کتابداری و کتابداران شاغل در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود، به روش سرشماری انتخاب شد. دادهها به وسیله پرسشنامه محقق ساخته جمع‌آوری گردید و سپس با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: دانشجویان و کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان آشنایی به نسبت خوبی با وظایف کتابدار بالینی داشتند. ارتباط معنی‌داری بین نمره آشنایی کتابداران در سه محور مورد بررسی (اهداف، وظایف و کارکردها) با رشته تحصیلی و میزان سابقه کاری مشاهده نشد. همچنین، فقط در مؤلفه جستجو و پژوهش تفاوت معنی‌داری بین نمره آشنایی دانشجویان و کتابداران وجود داشت.نتیجهگیری: با توجه به آشنایی نسبی نظری دانشجویان و کتابداران با مهارت‌های شغلی یک کتابدار بالینی، امکان اجرای عملی این مهارت‌ها در محیط بالینی توسط دانشجویان این رشته وجود دارد.
فیروزه زارع فراشبندی؛ فائزه امینی؛ علیرضا رحیمی؛ رویا کلیشادی
چکیده
مقدمه: روزنامه‌ها در کنار سایر رسانههای جمعی، نقش چشمگیری در افزایش سواد سلامت عموم مردم ایفا می‌کنند. یکی از موضوعات مهم روزنامه‌ها، اطلاعات پزشکی کودکان است. پژوهش حاضر با هدف تعیین سندیت و اعتبار اطلاعات مرتبط با پزشکی کودکان در روزنامه‌های کثیرالانتشار ایران در شش ماهه اول سال 1393 انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی، ...
بیشتر
مقدمه: روزنامه‌ها در کنار سایر رسانههای جمعی، نقش چشمگیری در افزایش سواد سلامت عموم مردم ایفا می‌کنند. یکی از موضوعات مهم روزنامه‌ها، اطلاعات پزشکی کودکان است. پژوهش حاضر با هدف تعیین سندیت و اعتبار اطلاعات مرتبط با پزشکی کودکان در روزنامه‌های کثیرالانتشار ایران در شش ماهه اول سال 1393 انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی، روش آن، تحلیل محتوا و بررسی مدارک موجود و ابزار جمع‌آوری اطلاعات، سیاهه وارسی محقق ساخته بود. جامعه هدف را کلیه پیام‌های مندرج در 694 نسخه از پنج روزنامه کثیرالانتشار تشکیل داد. حجم نمونه بر اساس روش نمونهگیری غیر احتمالی هدفمند، 426 عنوان مطلب (3019 پیام) مرتبط با پزشکی کودکان بود. از این تعداد، 5 پیام حوزه موضوعی پربسامد شناسایی گردید و سندیت علمی آنها از نظر شواهد موجود، در پایگاه Up to date مورد بررسی قرار گرفت. جهت توصیف دادهها از فراوانی و درصد استفاده شد.یافتهها: روزنامه جام‌‌جم بیشترین (7/50 درصد) میزان اطلاعات مرتبط با پزشکی کودکان را منتشر کرده بود. 85/52 درصد از پیام‌های مرتبط با پزشکی کودکان نویسنده داشتند و روزنامه ایران از نظر وجود پیام‌های دارای نویسنده، بیشترین فراوانی (71/85 درصد) را به خود اختصاص داد. از نظر وضعیت استناددهی نیز 79/60 درصد پیام‌ها استناد داشتند. 60 درصد پیام‌های برجسته از نظر شواهد موجود، در پایگاه Up to date مورد تأیید قرار گرفتند.نتیجهگیری: عملکرد روزنامه‌ها در مورد مستند بودن اطلاعات پزشکی کودکان، نسبتاً مطلوب، اما نیازمند توجه بیشتر به ویژه در نگارش مطالب توسط متخصصان پزشکی کودکان میباشد.
صبا سیامکی؛ احسان گرایی؛ فیروزه زارع فراشبندی
دوره 13، شماره 5 ، دی 1395، ، صفحه 341-346
چکیده
مقدمه: شبکه اجتماعی RG (ResearchGate) یکی از نخستین شبکه‌های اجتماعی میباشد که با هدف افزایش همکاری میان پژوهشگران و برقراری ارتباط بین آنها و خوانندگان آثارشان راه‌اندازی شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان حضور پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این شبکه اجتماعی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه به صورت پیمایشی و با رویکرد علم‌سنجی ...
بیشتر
مقدمه: شبکه اجتماعی RG (ResearchGate) یکی از نخستین شبکه‌های اجتماعی میباشد که با هدف افزایش همکاری میان پژوهشگران و برقراری ارتباط بین آنها و خوانندگان آثارشان راه‌اندازی شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان حضور پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این شبکه اجتماعی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه به صورت پیمایشی و با رویکرد علم‌سنجی و با استفاده از روش آلتمتریکس صورت گرفت. داده‌های مربوط به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و پژوهشگران آن، از طریق شبکه اجتماعی RG در بهمن سال 1394 بارگذاری گردید. سپس دادهها وارد نرمافزار Excel شد و در نهایت دادهها بر اساس شاخص‌های نمره RG، کل انتشارات، اثرگذاری کل، بارگذاری‌ها و بازدیدها و آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافتهها: 947 نفر از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در شبکه RG عضویت داشتند که در مجموع، 2984 اثر علمی خود را در این شبکه بارگذاری کرده بودند. دانشکده پزشکی با داشتن 659 پژوهشگر فعال و بارگذاری 200 اثر علمی، پرکارترین دانشکده و گروه کودکان با 237 عضو، فعال‌ترین گروه آموزشی از نظر تعداد پژوهشگر بود. پژوهشگران کشورهای ایالات متحده آمریکا، ایران و چین بالاترین تعداد بازدید را داشتند و همچنین، بیشترین فراوانی بارگذاری تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در شبکه RG را به خود اختصاص دادند.نتیجهگیری: با توجه به تعداد بالای پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به عنوان یکی از دانشگاه‌های مادر کشور، این آمار میزان حضور پژوهشگران تا حدودی پایین است و این امر می‌تواند نشان دهنده بهره‌گیری به نسبت محدود از قابلیت‌های شبکه اجتماعی RG باشد.
راضیه وهاب؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ علی کچوئی؛ محمد رضا سلیمانی؛ اکبر حسن‌زاده
دوره 13، شماره 3 ، شهریور 1395، ، صفحه 191-196
چکیده
مقدمه: دسترسی به اطلاعات معتبر در حوزه سلامت امری ضروری میباشد. اطلاعدرمانی روشی است که دسترسی افراد را به اطلاعات پزشکی موثق و مرتبط با بیماری خود امکان‌پذیر می‌سازد. هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه تأثیر اطلاعدرمانی غیر حضوری بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) بیماران مبتلا به دیابت نوع دو و پره‌دیابتی بود. روش بررسی: نوع مطالعه، ...
بیشتر
مقدمه: دسترسی به اطلاعات معتبر در حوزه سلامت امری ضروری میباشد. اطلاعدرمانی روشی است که دسترسی افراد را به اطلاعات پزشکی موثق و مرتبط با بیماری خود امکان‌پذیر می‌سازد. هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسه تأثیر اطلاعدرمانی غیر حضوری بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) بیماران مبتلا به دیابت نوع دو و پره‌دیابتی بود. روش بررسی: نوع مطالعه، کاربردی و روش پژوهش نیمه تجربی بود که بر روی 31 نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع دو و 35 نفر از بیماران پره‌دیابتی مراجعه کننده به مرکز غدد و متابولیسم اصفهان در زمستان 1393 اجرا شد. روش نمونهگیری به صورت تصادفی ساده بود. آزمایش سنجش مقدار HbA1c در بدو ورود و پس از مداخله دوره اطلاعدرمانی انجام گرفت. دادهها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: میانگین نمره HbA1Cقبل و بعد از اطلاعدرمانی در گروه‌های دیابت نوع دو و پره‌دیابتی تفاوت معنی‌داری نداشت. میانگین تغییر HbA1Cدر دو گروه بعد از اجرای مداخله اختلاف معنی‌داری را نشان نداد. نتیجهگیری: اطلاعدرمانی غیر حضوری تأثیر شایانی بر میزان HbA1Cبیماران در هر دو گروه نداشت. بهتر است به جای شیوه پستی و پیام کوتاه در امر اطلاعدرمانی این بیماران، از شیوه‌های جدیدتری همچون نرم‌افزارهای سلامت و شبکه‌های اجتماعی موبایل بهره برد. به نظر می‌رسد، لازم است تا درک و شناخت جدی‌تری در بیماران پره‌دیابتی نسبت به بیماری دیابت و عوارض آن ایجاد شود تا پیروی از دستورالعمل‌های پزشکی را جدی‌تر پیروی بگیرند.
زهرا مشرف؛ احمد پاپی؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ راحله سموعی؛ اکبر حسن زاده
دوره 12، شماره 4 ، آبان 1394، ، صفحه 457-466
چکیده
مقدمه: کتابدرمانی فرایند یا فعالیتی است که برای کمک به افراد در حل مشکلات و یا درک و شناخت خود از طریق تعامل پویا با متن خواندنی یک کتاب به‌کار میرود. هدف از انجام این پژوهش، تعیین تأثیرکتابدرمانی بر سرمایه روانشناختی کارکنان دانشکده مدیریت و اطلاعرسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 92-1393 خورشیدی بود.روش بررسی: ...
بیشتر
مقدمه: کتابدرمانی فرایند یا فعالیتی است که برای کمک به افراد در حل مشکلات و یا درک و شناخت خود از طریق تعامل پویا با متن خواندنی یک کتاب به‌کار میرود. هدف از انجام این پژوهش، تعیین تأثیرکتابدرمانی بر سرمایه روانشناختی کارکنان دانشکده مدیریت و اطلاعرسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال تحصیلی 92-1393 خورشیدی بود.روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی و از دسته مطالعات نیمه تجربی(طرح دو گروه با پیش آزمون و پس آزمون) بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان غیر هیأت علمی دانشکده مدیریت و اطلاعرسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان(70نفر)در سال 1393 خورشیدی بودند. 28 نفر به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه سرمایه روانشناختی Luthans بود. روایی پرسشنامه با نظر صاحب‌نظران کتابداری تأیید شد و پایایی آن با کمک Cronbach alpha 85 درصد به‌دست آمد. برای گروه آزمون 6 جلسه2 ساعته کتابدرمانی برگزار شد، اما برای گروه شاهد هیچ مداخلهای صورت نگرفت. بعد از یکماه آموزش و یک ماه جهت تأثیرگذاری کتابدرمانی، هر دو گروه دوباره مورد ارزیابی قرار گرفتند. دادهها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و توزیع فراوانی) و استنباطی (t مستقل، t زوجی، Chi-Square Test & Mann-Whitney) و با استفاده از نرمافزار SPSS20 تحلیل شدند.یافتهها: یافتهها نشان داد میانگین نمره سرمایه روانشناختی در کل و تمام مقیاسهای آن قبل از مداخله بین دو گروه اختلاف معنادار نداشت. اما بعد از مداخله، میانگین نمره سرمایه روانشناختی کل و هر یک از مقیاسهای آن در گروه آزمون به‌طور معناداری بیشتر از گروه شاهد بود.نتیجهگیری: با رشد سواد و فرهنگ مطالعه و فناوری‌های اطلاعاتی نوین در عصر اطلاعات، کتابدرمانی در رویارویی با ناراحتی‌ها و فشارهای زندگی پرمشغله امروز می‌تواند در چالش با نگرانی‌ها، به‌عنوان یک روش درمانی مناسب و یا یک روش کمک درمانی بی‌ضرر استفاده شود. با توجه به آموزش‌پذیر بودن سرمایه روانشناختی میتوان روش کتابدرمانی را در دوره‌های مختلف آموزشی برای کارکنان سازمان‌های مختلف اجرا و سازمان را از منافع مادی و غیر مادی آن بهره‌مند کرد.
فیروزه زارع فراشبندی؛ اعظم یاراحمدی
دوره 12، شماره 1 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 125-135
چکیده
با توجه به اهمیت اطلاعات سلامت و لزوم دریافت آن توسط بیماران و خانوادههای آنان، همچنین با وجود هزینههای سرسامآور درمان که گریبانگیر آنها میباشد، ضرورت استفاده از راهکارهای درمانی ارزان و مقرون به صرفهتر احساس میشود. اطلاعدرمانی از جمله روشهای درمانی آسان، در دسترس و کمهزینهای است که امروزه در اغلب کشورهای پیشرفته به ...
بیشتر
با توجه به اهمیت اطلاعات سلامت و لزوم دریافت آن توسط بیماران و خانوادههای آنان، همچنین با وجود هزینههای سرسامآور درمان که گریبانگیر آنها میباشد، ضرورت استفاده از راهکارهای درمانی ارزان و مقرون به صرفهتر احساس میشود. اطلاعدرمانی از جمله روشهای درمانی آسان، در دسترس و کمهزینهای است که امروزه در اغلب کشورهای پیشرفته به عنوان یکی از راهکارهای درمانی مهم در کنار سایر روشهای درمانی به کار میرود. متأسفانه در ایران هنوز اهمیت چنین روشهایی و نقشی که کتابداران پزشکی در آن دارند، ناشناخته باقی مانده است. اطلاعدرمانی تهیه اطلاعات مناسب، در زمان مناسب و برای بیمار مناسب است که به بهبود سلامتی جسمی و ذهنی افراد جامعه و بیماران کمک مینماید. این مقاله یک مقاله مروری نقلی است و هدف از آن ارائه تعاریف و مفاهیم اطلاعدرمانی، نقش آن در آموزش به بیمار، ، نقش کتابدار پزشکی در اطلاعدرمانی و مزیتهای اطلاعدرمانی است. جهت جستجوی مقالات از آدر 1391 خورشیدی تا مرداد 1392 خورشیدی با استفاده از کلیدواژههای «اطلاعدرمانی»، «کتابدرمانی»، «کتابداران پزشکی»، «کتابخانه» و «بیماریهای مزمن» در پایگاههای SID, Magiran, ISI, Web of Science, Science Direct, Pubmed, Ebsco, Springer, IranMedex, Irandoc, Noormags, Elsevier, MDConsult, Emerald و Proquest جستجو انجام شد. تعداد 98 مدرک به فارسی و انگلیسی بازیابی گردید. پس از بررسی مدارک بازیابی شده، تعداد 29 مدرک انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. جمعبندی مرور متون ذکر شده نشان داد که کتابداران واطلاعرسانان پزشکی میتوانند از طریق اطلاعدرمانی و سایر زیرحوزههای آن در کنار تیم درمان اعم از پزشکان، متخصصین تغذیه، روانشناسان، مشاوران و متخصصان سایر رشتهها نقشی مؤثر در بهبود فرآیندهای درمانی داشته باشند. در این میان، به دلیل نوظهور بودن چنین روشی در ایران، ضروری است که نقش کتابداران پزشکی در این امر برای متخصصان حوزه علوم پزشکی و وابسته و مسئولان معرفی و تبیین شده و بسترسازیهای لازم جهت استفاده از این روش ارزان و در دسترس صورت گیرد.
مهناز عابدی؛ حسن اشرفی ریزی؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ رسول نوری؛ اکبر حسن زاده
دوره 11، شماره 5 ، دی 1393، ، صفحه 593-606
چکیده
مقدمه: رفتار اطلاعیابی از مهمترین موضوعهای مورد توجه پژوهشگران، برای شناسایی نیازهای واقعی و مشکلات استفادهکنندگان در بازیابی و استفاده از اطلاعات است و در این میان پیامد نگاه فرایندی به جستوجوی اطلاعات، بازنگری در نحوه و نوع خدمات اطلاعاتی است که میتوان به مراجعهگنندگان ارائه کرد. هدف این پژوهش مقایسه رفتار ...
بیشتر
مقدمه: رفتار اطلاعیابی از مهمترین موضوعهای مورد توجه پژوهشگران، برای شناسایی نیازهای واقعی و مشکلات استفادهکنندگان در بازیابی و استفاده از اطلاعات است و در این میان پیامد نگاه فرایندی به جستوجوی اطلاعات، بازنگری در نحوه و نوع خدمات اطلاعاتی است که میتوان به مراجعهگنندگان ارائه کرد. هدف این پژوهش مقایسه رفتار اطلاعیابی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان در تدوین پایاننامه بر اساس الگوی فرایند جستوجوی اطلاعات Kuhlthau در سال 1391 خورشیدی و در محیط کتابخانهای و الکترونیکی بوده است. روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه نارمنجی است که بر اساس پرسشنامه «کراکر» با عنوان «پرسشنامه فرایند پژوهش» بومیسازی شده است. روایی ابزار توسط متخصصان کتابداری و اطلاعرسانی تأیید و نارمنجی(1389) میزان Cronbach's alpha را جهت پایایی پرسشنامه، برای جنبههای شناختی (اندیشهها) 78درصد و برای جنبههای عاطفی 87درصد ذکر نموده است (6). جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد در حال تحصیل ورودی سال 1390 تا 1388 خورشیدی ، دانشگاه علومپزشکی اصفهان و دانشگاه اصفهان بودند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 196 نفر تعیین شده و نمونهگیری به صورت تصادفی طبقهای انجام گرفت. نوع آمار، توصیفی (میانگین و توزیع فراوانی) و استنباطی (آزمون تی مستقل و همبستگی پیرسون) و نرمافزار مورد استفاده SPSS20 بوده است. یافتهها: دانشجویان دو دانشگاه مورد بررسی، مراحل الگوی Kuhlthau را با تفاوتهای عمدهای طی کردهاند؛ بهطوریکه فقط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در یک یا چند مرحله از ترتیب مراحل این الگو تبعیت کرده است. در حیطه احساسات، در مراحل اول (شروع) و ششم (ارائه) تفاوت معناداری بین دانشجویان دو دانشگاه مشاهده شد. تفاوت در حیطه کنشها (مجموع مراحل) بین دو دانشگاه معنادار بود. بررسی رابطه جنسیت با مراحل الگوی Kuhlthau نشان داد که تنها بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) و نمره کل حیطه احساسات بین دو جنس اختلاف معناداری وجود دارد. همچنین بین مرحله سوم (بررسی اطلاعات) حیطه احساسات با سن دانشجویان رابطه معکوس و معناداری مشاهده شد. نتیجهگیری: نتایج نشان داد که دانشجویان دانشگاه اصفهان در تدوین پایاننامه مطابق با مراحل الگوی Kuhlthau عمل نکردهاند و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز تنها از یک پنجم ترتیب آن پیروی کردهاند. در برخی مراحل حیطه احساسات و حیطه کنشها بین رفتار اطلاعیابی دانشجویان دو دانشگاه تفاوت معناداری وجود دارد. بین مرحله چهارم (خاص کردن موضوع) حیطه احساسات الگوی Kuhlthau با جنسیت رابطه معناداری وجود دارد بهنحویکه مردان اطمینان بیشتری در فرایند جستوجوی اطلاعات از خود نشان میدهند. همچنین بین احساسات مرحله سوم (بررسی اطلاعات) با سن رابطه معکوس و معناداری وجود دارد بهطوریکه با افزایش سن دانشجویان تردید کمتری در فرایند جستوجوی اطلاعات از خود نشان میدهند. واژههای کلیدی: رفتار اطلاعیابی؛ دانشجویان؛ پایاننامه های دانشگاهی؛ دانشگاهها.
حمیده ملاخلیلی؛ احمد پاپی؛ غلامرضا شریفی راد؛ فیروزه زارع فراشبندی؛ اکبر حسن زاده
دوره 11، شماره 4 ، آبان 1393، ، صفحه 464-473
چکیده
مقدمه: سواد سلامت شامل مجموعه‌ای از مهارت‌های خواندن، شنیدن، تجزیه و تحلیل، تصمیم‌گیری و توانایی به کارگیری این مهارت‌ها در موقعیت‌های سلامتی است. هدف از مطالعه‌ی حاضر تعیین سواد سلامت بیماران بستری در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1391 بوده است. روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی به روش پیمایشی تحلیلی ...
بیشتر
مقدمه: سواد سلامت شامل مجموعه‌ای از مهارت‌های خواندن، شنیدن، تجزیه و تحلیل، تصمیم‌گیری و توانایی به کارگیری این مهارت‌ها در موقعیت‌های سلامتی است. هدف از مطالعه‌ی حاضر تعیین سواد سلامت بیماران بستری در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1391 بوده است. روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی به روش پیمایشی تحلیلی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه‌ی سواد سلامت عملکردی در بزرگسالان میباشد. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ 89/0 به دست آمد و روایی آن نیز به تأیید متخصصان مربوطه در رشته‌های کتابداری پزشکی، آمار و آموزش و ارتقای پزشکی رسید. جامعه‌ی مورد پژوهش، کلیه بیماران بستری شده در بیمارستان‌های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نیمه‌ی دوم سال 1391 میباشد. با بزرگ و نامحدود در نظر گرفتن جامعه‌ی پژوهش تعداد 384 نفر به عنوان نمونه تعیین گردید و نمونهگیری به صورت در دسترس (روش آسان) انجام شد. دادهها به روش پرسشگری بر بالین بیماران جمع‌آوری و با نرمافزار SPSS 20 در سطح توصیفی (توزیع درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون T مستقل، آزمون واریانس یک طرفه و آزمون همبستگی پیرسون و همبستگی اسپیرمن) تجزیه و تحلیل شد. یافتهها: میانگین نمره‌ی سواد سلامت بیماران مورد بررسی در حیطه‌ی محاسبات، در حیطه‌ی درک خواندن تقریباً متوسط بوده و میانگین نمره‌ی کل سواد سلامت در آنان کمی بیشتر از حد متوسط بوده است. اغلب بیماران بررسی شده دارای سواد سلامت ناکافی و حاشیه‌ای بودند. بین متغیرهای جنسیت، درآمد و محل سکونت با سطح سواد سلامت رابطه‌ی معنی‌داری وجود نداشته، درحالی که بین سن با نمره‌ی سواد سلامت و نیز حیطه‌های آن رابطه‌ی معکوس و بین سطح تحصیلات و نمره‌ی سواد سلامت رابطه‌ی مستقیم وجود داشت. بین شغل بیماران و سواد سلامت رابطه‌ی معنی‌داری وجود داشته است به نحوی که افراد بازنشسته و کارگران دارای سواد سلامت کمتری بوده‌اند. نتیجهگیری: اغلب بیماران مورد بررسی دارای سواد سلامت ناکافی و حاشیه‌ای بوده‌اند. این بیماران برای فهم و به کاربردن اطلاعات بهداشتی نیاز به توضیحات بیشتر دارند و لازم است زمان بیشتری را صرف برقراری ارتباط با کادر درمانی خود جهت کسب اطلاعات به زبان ساده‌تر و قابل فهم‌تر نمایند.
فیروزه زارع فراشبندی
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1393، ، صفحه 135-137
چکیده
یکی از حوزههایی که در سالهای اخیر به طور قابلتوجهی محتوای رسانههای عمومی را به خود اختصاص داده است، اطلاعات سلامت میباشد.از آنجایی که مخاطبان رسانهها بهویژه مجلات عامهپسند عمدتاً آن قشری از جامعه را در بر میگیرندکه معمولاً به دلیل سطح تحصیلات و دانش خود قادر به ارزیابی اطلاعات تغذیهای یا سلامت نمیباشند، ...
بیشتر
یکی از حوزههایی که در سالهای اخیر به طور قابلتوجهی محتوای رسانههای عمومی را به خود اختصاص داده است، اطلاعات سلامت میباشد.از آنجایی که مخاطبان رسانهها بهویژه مجلات عامهپسند عمدتاً آن قشری از جامعه را در بر میگیرندکه معمولاً به دلیل سطح تحصیلات و دانش خود قادر به ارزیابی اطلاعات تغذیهای یا سلامت نمیباشند، به هر اطلاعاتی که از مطبوعات به‌دست میآورند، اعتماد می‌کنند. در حالی که ممکن است این اطلاعات با آن چیزی که به صورت علمی اثبات شده است، مطابقت نداشته باشد. این مسئله، لزوم بررسی سندیت و صحت اطلاعات سلامت منتشر شده در رسانههای عمومی را آشکار می‌سازد.
فیروزه زارع فراشبندی؛ سپیده سلیمی
دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 124-134
چکیده
کتابدرمانی یکی از روشهای کمهزینه، در دسترس و سودمند در درمان بیماری‌ها و مشاورههای روان‌شناسی میباشد که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کتابدرمانی استفاده ازکتاب برای درمان است و به‌عنوان روشی مکمل در درمان به‌کار میرود. این روش بسته به نظر تیم درمان می‌تواند بهصورت گروهی یا فردی و حضوری یا غیر ...
بیشتر
کتابدرمانی یکی از روشهای کمهزینه، در دسترس و سودمند در درمان بیماری‌ها و مشاورههای روان‌شناسی میباشد که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کتابدرمانی استفاده ازکتاب برای درمان است و به‌عنوان روشی مکمل در درمان به‌کار میرود. این روش بسته به نظر تیم درمان می‌تواند بهصورت گروهی یا فردی و حضوری یا غیر حضوری اجرا شود، هرچند در کنار مزایای خود دارای محدودیتهایی نیز میباشد. این مقاله یک مقالهی مروری نقلی است و هدف از آن مرور تاریخچه و مفاهیم کتابدرمانی، ارایه‌ی کاربرد کتابدرمانی، مزایا و محدودیتهای آن، بیان مراحل اجرای کتابدرمانی و همچنین نقش کتابداران در آن است. برای جستجوی مقالات از آبان 1390 شمسی تا مرداد 1392 شمسی با استفاده از کلید واژههای «کتابدرمانی»، «اطلاعدرمانی»، «نقش کتابدار در درمان»، «نقش کتابخانه در درمان» در پایگاههای SID, Magiran, ISI, Web of Science, Science Direct, Ebsco, Springer, IranMedex, Irandoc, Noormags, Elsevier, MDConsult, Emerald و Proquest جستجو انجام شد. تعداد 180 مدرک به فارسی و انگلیسی بازیابی گردید. پس از بررسی مدارک بازیابی شده، تعداد 40 مدرک انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. جمعبندی مرور متون فوق نشان داد که به دلیل افزایش نرخ شیوع بیماریهای مختلف از یک سو، کمبود متخصصان مجرب از سوی دیگر و گران بودن اغلب خدمات با کیفیت، استفاده از روش کتابدرمانی به‌عنوان یک روش ساده، ارزان و در دسترس سودمند است اما بایستی به محدودیتهای آن نیز توجه لازم را داشت. نقش کتابدار در این روش، نقشی تسهیلکننده است و زمانی اجرای کتابدرمانی بیشترین تأثیرگذاری را خواهد داشت که یک کتابدار پزشکی یا بالینی به همراه تیم درمان و در کنار پزشک یا روان‌پزشک در اجرای فرایند کتابدرمانی مشارکت داشته باشد. واژه های کلیدی: کتاب درمانی؛ کتابداران؛ بیماری‌ها
فیروزه زارع فراشبندی؛ پرستو پارسایی محمدی؛ احسان گرایی؛ مرتضی امرایی
دوره 9، شماره 5 ، آذر و دی 1391، ، صفحه 632-645
چکیده
مقدمه: ارزیابی‌های کمی از معیارهای مناسب جهت تأیید یا رد انتخاب منابع اطلاعاتی کتابخانه‌ها به شمار می‌روند. از طریق این ارزیابی‌ها میتوان تناسب بین منابع انتخاب شده با نیازهای جامعه‌ی استفاده کننده‌ی کتابخانه را با توجه به میزان استفاده‌ی آنان از منابع بررسی نمود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین هزینه- سودمندی کتاب‌های فارسی مربوط ...
بیشتر
مقدمه: ارزیابی‌های کمی از معیارهای مناسب جهت تأیید یا رد انتخاب منابع اطلاعاتی کتابخانه‌ها به شمار می‌روند. از طریق این ارزیابی‌ها میتوان تناسب بین منابع انتخاب شده با نیازهای جامعه‌ی استفاده کننده‌ی کتابخانه را با توجه به میزان استفاده‌ی آنان از منابع بررسی نمود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین هزینه- سودمندی کتاب‌های فارسی مربوط به رشته‌ی کتابداری و اطلاعرسانی در دانشگاه علوم پزشکی اهواز بود.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود که پس از توصیف و بررسی وضعیت موجود، به ارزیابی کمی استفاده از کتاب‌های مربوط به رشته‌ی کتابداری و اطلاعرسانی موجود در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و تحلیل هزینه- سودمندی آنها پرداخته شد. جامعه‌ی آماری را کلیه‌ی کتاب‌های فارسی مربوط به رشته‌ی کتابداری و اطلاعرسانی در کتابخانه‌های دانشگاه مورد نظر تشکیل می‌داد (109 عنوان و 508 نسخه). ابزار جمع‌آوری دادهها، سیاهه‌ی محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن توسط متخصصان کتابداری تأیید شد. دادهها با استفاده از نرمافزار کتابخانهای جمع‌آوری شدند. آمار مورد استفاده، آمار توصیفی و استفاده از فرمول هزینه- سودمندی بود.
یافتهها: میانگین هزینه‌ی تمام شده برای هر بار استفاده از کتاب‌های مورد بررسی 4589 ریال بود که هزینه‌ی به نسبت زیادی به حساب می‌آید. کمترین هزینه (2913 ریال) برای هر بار استفاده، به کتاب‌های دارای سال نشر 1381 و بیشترین هزینه (31413 ریال) نیز به کتاب‌های منتشر شده در سال 1384 اختصاص داشت. هزینه- سودمندی کتاب‌ها بر حسب موضوع نشان داد که کمترین هزینه- سودمندی مربوط به کتاب‌های مربوط به مجموعه‌سازی کتابخانه‌ها میباشد (755 ریال) و پس از آن به ترتیب موضوعات مرجع‌شناسی (2777 ریال)، مدیریت کتابخانه (2877 ریال) و سازماندهی (5693 ریال) در رده‌های بعدی قرار دارند.
نتیجهگیری: بررسی هزینه- سودمندی کتاب‌های مورد بررسی نشان داد که هزینه‌ی هر بار استفاده از این کتاب‌ها برای کتابخانه گران تمام شده و مقرون به صرفه نیست. از نظر موضوعی نیز کتاب‌های مربوط به درس مجموعه‌سازی نسبت به قیمت تمام شده‌ی آنها، میزان استفاده‌ی بیشتری توسط استفاده کنندگان داشته‌اند، بنابراین نسبت به سایر کتاب‌های فارسی مربوط به رشته‌ی کتابداری و اطلاعرسانی بیشتر مقرون به صرفه بوده‌اند.
