مدیریت اطلاعات سلامت
فاطمه مکی زاده؛ ابوالفضل اسدنیا؛ ملیحه علی مندگاری؛ فضه ابراهیمی
چکیده
مقدمه: خوشه‌بندی مفاهیم و شناسایی حوزه‌های جدید مطالعاتی، ازجمله کاربردهای مطالعات ترسیم ساختار علم می‌باشد. پژوهش حاضر باهدف تحلیل هم واژگانی و بررسی ساختار موضوعی تحقیقات حوزه انسان‌شناسی پزشکی انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر با رویکرد علم‌سنجی به تحلیل محتوای متون با استفاده از روش هم رخدادی واژگان و تحلیل شبکه اجتماعی انجام ...
بیشتر
مقدمه: خوشه‌بندی مفاهیم و شناسایی حوزه‌های جدید مطالعاتی، ازجمله کاربردهای مطالعات ترسیم ساختار علم می‌باشد. پژوهش حاضر باهدف تحلیل هم واژگانی و بررسی ساختار موضوعی تحقیقات حوزه انسان‌شناسی پزشکی انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر با رویکرد علم‌سنجی به تحلیل محتوای متون با استفاده از روش هم رخدادی واژگان و تحلیل شبکه اجتماعی انجام شد. از راهبرد جستجوی Topic="Medical Anthropology" در پایگاه WOS درمجموع 1311 مدرک شناسایی شدند. تحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای و نمودار راهبردی انجام‌شده است.یافته‌ها: یافته‌های مربوط به خوشه‌بندی، منجر به شکل‌گیری هشت خوشه موضوعی شد: «انسان‌شناسی زیست پزشکی»، «ایدز و کوید 19 (اپیدمی‌ها)»، «انسان‌شناسی پزشکی با رویکرد معنویت»، «انسان‌شناسی پزشکی اقتصادی»، «پزشکی قومی»، «انسان‌شناسی پزشکی کاربردی»، «آموزش و فرهنگ‌سازی سلامت» و «انسان‌شناسی تولیدمثل». خوشه «ایدز و کوید 19 (اپیدمی‌ها)»، به‌عنوان خوشه با مرکزیت و تراکم بالا مشخص شد.نتیجه‌گیری: با استفاده از تحلیل هم واژگانی، به‌خوبی می‌توان ساختار علمی یک حوزه را مشخص نمود. با توجه به فراوانی کلیدواژه‌ها و خوشههای به‌دست‌آمده از نمودار راهبردی، مشخص شد که زمینه‌های موضوعی ایدز و کوید 19 (اپیدمی‌ها) مهم‌ترین زمینه‌های نوظهور در این حوزه می‌باشند.
احسان گرایی؛ پیمان ادیبی؛ فیروزه زارع فراشبندی
چکیده
مقدمه: سندرم روده تحریک‌پذیر (Irritable Bowel Syndrome یا IBS)، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارش است که منجر به اختلال در عملکرد روده‌ها می‌شود. پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن سال انتشار مآخذ مهم‌ترین آثار تاریخی این بیماری با استفاده از روش طیف‌سنجی انجام گردید.روش بررسی: روش این مطالعه، طیف‌سنجی سال انتشار مآخذ بود. دادهها از پایگاه Web of ...
بیشتر
مقدمه: سندرم روده تحریک‌پذیر (Irritable Bowel Syndrome یا IBS)، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های گوارش است که منجر به اختلال در عملکرد روده‌ها می‌شود. پژوهش حاضر با هدف مشخص نمودن سال انتشار مآخذ مهم‌ترین آثار تاریخی این بیماری با استفاده از روش طیف‌سنجی انجام گردید.روش بررسی: روش این مطالعه، طیف‌سنجی سال انتشار مآخذ بود. دادهها از پایگاه Web of Science و با جستجوی عبارت IBS در فیلد موضوع جمع‌آوری شد. 13841 مدرک و 320218 استناد بازیابی گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: مآخذ موجود در مدارک حوزه IBS در چهار دوره زمانی سال‌های 1950-1900، 1975-1951، 2000-1976 و 2001 تا 2015 توزیع گردید. اولین گروه مقالات پراستناد بر معرفی IBS، روش‌های تشخیص و علل احتمالی آن و گروه دوم بر جنبههای پاتوفیزیولوژیک و فیزیولوژیک این بیماری تمرکز داشت. گروه بعدی به جنبههای دیگر IBS شامل اپیدمیولوژی، دارو، هزینه‌های مالی و عوامل فیزیولوژیک و بالینی پرداخته بود. تعداد استنادات زیاد گروه چهارم، به دلیل انتشار مقالات مروری متعدد در مورد این بیماری و ماهیت استنادگیری این نوع مقالات می‌باشد.نتیجه‌گیری: مقالات نسبت به سایر منابع علمی، بیشترین تأثیرگذاری را در شکل‌گیری خاستگاه تاریخی مباحث حوزه IBS دارند و منابع پراستناد این حوزه، تابعی از سیر تاریخی آن بیماری بوده‌اند.
پروین نجف‌پور مقدم؛ سمیه فاضلی
چکیده
مقدمه: هم‌نویسندگی یکی از مصادیق همکاری علمی است که محققان به منظور تولید آثار با کیفیت‌تر، امکانات، اطلاعات و توانایی‌‌های خود را به اشتراک می‌گذارند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختار شبکه هم‌نویسندگی پژوهشگران ایرانی حوزه پرستاری از منظر شاخص‌های خرد و کلان تحلیل شبکه‌ی اجتماعی انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی ...
بیشتر
مقدمه: هم‌نویسندگی یکی از مصادیق همکاری علمی است که محققان به منظور تولید آثار با کیفیت‌تر، امکانات، اطلاعات و توانایی‌‌های خود را به اشتراک می‌گذارند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل ساختار شبکه هم‌نویسندگی پژوهشگران ایرانی حوزه پرستاری از منظر شاخص‌های خرد و کلان تحلیل شبکه‌ی اجتماعی انجام گردید.روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود و با رویکرد علم‌سنجی انجام شد. پس از جستجوی واژه‌ی «Nursing» در فیلد موضوع پایگاه Web of Science، 2036 پیشینه از آثار پژوهشگران ایرانی در بازه زمانی سال‌های 2013 تا 2018 بازیابی گردید که جامعه تحقیق را تشکیل داد. داده‌های مربوط در پنج فایل 500 رکوردی در قالب متن ساده (Plain text) استخراج شد.یافته‌ها: انتشار آثار علمی با موضوع پرستاری توسط محققان ایرانی در بازه زمانی مورد نظر رو به رشد بود. دانشگاههای علوم پزشکی تهران، آزاد اسلامی و علوم پزشکی شهید بهشتی، پرتولیدترین دانشگاههای ایرانی در این حوزه بودند. بررسی شبکه از منظر شاخص‌های خرد نشان داد که «احمدی، عباس‌زاده، برهانی، عبادی و محمدی»، مؤثرترین نویسندگان شبکه به شمار می‌روند. بر اساس داده‌های بازیابی شده، این نویسندگان، پرکارترین نویسندگان نیز بودند. مقادیر شاخص‌های کلان برای شبکه مذکور به صورت چگالی 02/0، ضریب خوشه‌بندی 67/1، میانگین فاصله 175/3 و قطر شبکه 7 به دست آمد.نتیجه‌گیری: این شبکه از منظر شاخص‌های علم‌سنجی انسجام کافی را ندارد. همچنین، عمده همکاری‌های علمی در سطح داخلی بوده و کمتر با پژوهشگران خارجی اشتراک علمی صورت گرفته است.
علی‌اکبر خاصه؛ افشین موسوی چلک؛ عاطفه شهیدی مقدم
چکیده
مقدمه: شناخت وضعیت موجود و مقایسه فعالیت‌های پژوهشی در موضوعات مختلف، باعث شده است که امروزه ارزیابی فعالیت‌های پژوهشی با استفاده از فنون علم‌سنجی از اهمیت خاصی برخوردار باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل هم‌واژگانی و هم‌نویسندگی مقالات منتشر شده در مجله «مدیریت اطلاعات سلامت» طی سال‌های 97-1388 انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع علم‌سنجی ...
بیشتر
مقدمه: شناخت وضعیت موجود و مقایسه فعالیت‌های پژوهشی در موضوعات مختلف، باعث شده است که امروزه ارزیابی فعالیت‌های پژوهشی با استفاده از فنون علم‌سنجی از اهمیت خاصی برخوردار باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل هم‌واژگانی و هم‌نویسندگی مقالات منتشر شده در مجله «مدیریت اطلاعات سلامت» طی سال‌های 97-1388 انجام شد.روش بررسی: این مطالعه از نوع علم‌سنجی بود و داده‌های آن از «نمایه استنادی علوم ایران» استخراج گردید. جامعه تحقیق شامل 807 مقاله منتشر شده در مجله «مدیریت اطلاعات سلامت» طی بازه زمانی 10 ساله (97-1388) بود.یافته‌ها: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با 236 مقاله، رتبه اول تولید مقالات مجله مدیریت اطلاعات سلامت را به خود اختصاص داد. بیش از 94 درصد مقالات به صورت گروهی نگارش یافته بود. محمدحسین یارمحمدیان بالاترین امتیاز را از نظر مرکزیت‌های هم‌نویسندگی کسب کرد. کلید واژه «بیمارستان‌ها» پرتکرارترین کلید واژه مجله مدیریت اطلاعات سلامت بود. خوشه‌بندی موضوعی مقالات مجله حاکی از وجود 7 خوشه موضوعی «عملکرد و خدمات بیمارستانی، مدیریت دانش در دانشگاه‌ها، سیستم اطلاعات بیمارستانی، مطالعات سنجش کمی اطلاعات سلامت، شاخص‌های سلامت بهداشت، مدیریت و فن‌آوری اطلاعات سلامت و کیفیت مراقبت‌های بهداشتی در بیمارستان‌ها» بود.نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد رویکرد همکاری علمی میان نویسندگان در تولید آثار علمی خوب است، اما تعداد زیادی از نویسندگان دارای حداقل تعداد تولید آثار علمی هستند. همچنین، تعداد کمی از مؤسسات و دانشگاههای تولید آثار علمی در حوزه مدیریت اطلاعات سلامت بسیار فعال هستند. به جزء خوشه «مدیریت دانش در دانشگاه‌ها»، تمام خوشههای موضوعی به دست آمده، با محورهای موضوعی مجله هم‌راستا می‌باشند.
ملکی رضایی-حقیقی؛ فرشید دانش؛ خدیجه ُشبانکاره؛ علی حمیدی
چکیده
مقدمه: نفوذ فکری و نفوذ اجتماعی، از جمله شاخص‌های علم‌سنجی است که جهت ارزیابی انتشارات علمی استفاده می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل انتشارات علمی پژوهشگران ایرانی بیماری‌های ایسکمیک قلبی نمایه شده در پایگاه استنادی Scopus بود.روش بررسی: این مطالعه با استفاده از روش‌های علم سنجی و شاخص‌های نفوذ فکری و نفوذ اجتماعی ...
بیشتر
مقدمه: نفوذ فکری و نفوذ اجتماعی، از جمله شاخص‌های علم‌سنجی است که جهت ارزیابی انتشارات علمی استفاده می‌شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل انتشارات علمی پژوهشگران ایرانی بیماری‌های ایسکمیک قلبی نمایه شده در پایگاه استنادی Scopus بود.روش بررسی: این مطالعه با استفاده از روش‌های علم سنجی و شاخص‌های نفوذ فکری و نفوذ اجتماعی انجام شد. همچنین، از تحلیل شبکه‌های اجتماعی جهت ترسیم شبکه هم‌نویسندگی استفاده گردید. جامعه آماری شامل تمام مقالات بیماری‌های ایسکمیک قلبی ایران در پایگاه Scopus طی بازه زمانی سال‌های 2008 تا 2017 بود. نرم‌افزارهای Bibexcel، Pajek و Vosviewer به منظور تجزیه و تحلیل تحلیل دادهها مورد استفاده قرار گرفت.یافته‌ها: شاخص‌های نفوذ اجتماعی نشان داد که میانگین مرکزیت رتبه بیماری‌های ایسکمیک قلبی در ایران 084/104، میانگین مرکزیت بینابینی 061/0 و میانگین مرکزیت نزدیکی 258/0 بود. بر اساس داده‌های مربوط به شاخص‌های نفوذ فکری، شاخص‌های H، G و HC به ترتیب 85، 167 و 62 گزارش گردید.نتیجه‌گیری: با وجود کیفیت نه چندان قابل قبول انتشارات ایرانی بیماری‌های ایسکمیک قلبی، کمیت انتشارات قلمرو مذکور رو به رشد می‌باشد، اما میزان همکاری علمی مطلوب نیست. انجام مطالعات علم‌سنجی در قلمروهای علوم پزشکی با استفاده از شاخصهایی مانند نفوذ فکری و اجتماعی و انتشار نتایج آن موجب می‌شود که پژوهشگران از وضعیت واقعی و جایگاه رشته تخصصی خود آگاهی یابند. آگاهی از نتایج چنین مطالعاتی، محققان را با دانشمندان اثربخش بین‌المللی آشنا می‌کند و زمینه‌های همکاری‌های علمی و انتشار مقالات اثربخشتر را فراهم میآورد.
معصومه کیانی؛ عاصفه عاصمی؛ مظفر چشمه سهرابی؛ احمد شعبانی
چکیده
مقدمه: عمق و گستردگی اطلاعات موجود در جامعه علمی و تحقیقاتی کنونی، فرصت خوبی را برای بهره‌برداری از این اطلاعات فراهم آورده است. در این میان، حوزه بیوانفورماتیک به عنوان یک زمینه علمی به نسبت جدیدی که نقش مهمی در مطالعات زیستی دارد، توجه زیادی از رشته‌های مختلف مانند فن‌آوری اطلاعات، ریاضیات و علوم زیستی نوین را در سال‌های اخیر ...
بیشتر
مقدمه: عمق و گستردگی اطلاعات موجود در جامعه علمی و تحقیقاتی کنونی، فرصت خوبی را برای بهره‌برداری از این اطلاعات فراهم آورده است. در این میان، حوزه بیوانفورماتیک به عنوان یک زمینه علمی به نسبت جدیدی که نقش مهمی در مطالعات زیستی دارد، توجه زیادی از رشته‌های مختلف مانند فن‌آوری اطلاعات، ریاضیات و علوم زیستی نوین را در سال‌های اخیر به خود جلب کرده است. در این راستا، هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین وضعیت مقالات منتشر شده در زمینه بیوانفورماتیک بر اساس پایگاه Clarivate بود.روش بررسی: این مطالعه توصیفی به روش علم‌سنجی انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی مقالات حوزه بیوانفورماتیک در پایگاه Clarivate طی سال‌های 1970 تا 2018 بود. دادهها با استفاده از فراوانی و درصد توصیف گردید.یافته‌ها: روند رشد مقالات بیوانفورماتیک در پایگاه Clarivate از سال 1970 تا 2018 سیر صعودی داشت. مجموع مقالات مربوط به این سال‌ها، 806/53 عنوان بود. در این مقالات، حوزه‌های موضوعی بیوشیمی مولکولی زیستی، کامپیوتر، بیوتکنولوژی، ژنتیک و زیست‌شناسی محاسباتی به عنوان فعال‌ترین حوزه‌ها شناسایی گردید. ایالات متحده آمریکا، چین، آلمان، انگلستان و کانادا از جمله فعال‌ترین کشورهای تولیدکننده مقالات محسوب شدند. بیشترین مقالات به Zhang Y، Wang Y، Wang J، Li Y و Li J اختصاص داشت. دانشگاههای کالیفرنیا، هاروارد و آکادمی علوم چین بیشترین مقالات این حوزه را منتشر کرده بودند. بالاترین تعداد مقاله در مجله PLOS ONE چاپ شده بود.نتیجه‌گیری: از بین 164 کشور، ایران در رتبه 22 قرار داشت که این وضعیت نسبت به جایگاه جهانی مطلوب است و با توجه بیشتر به انجام مطالعات در این زمینه، می‌توان به وضعیت بهتری رسید.
فرشید دانش؛ سمیه قویدل
چکیده
مقدمه: با استفاده از روش تحلیل هم‌واژگانی، ارتباط بین موضوعات علمی کشف، ساختار فکری حاکم شناسایی و جنبههای پژوهشی زیرمجموعه آشکار می‌گردد. هدف از انجام پژوهش حاضر، دیداری‌سازی شبکه مفهومی ویروس پاپیلوم انسانی HPV (Human Papillomavirus) در جهان بود.روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیل هم‌واژگانی صورت گرفت. 17278 کلید واژه مستخرج از 13249 مقاله ...
بیشتر
مقدمه: با استفاده از روش تحلیل هم‌واژگانی، ارتباط بین موضوعات علمی کشف، ساختار فکری حاکم شناسایی و جنبههای پژوهشی زیرمجموعه آشکار می‌گردد. هدف از انجام پژوهش حاضر، دیداری‌سازی شبکه مفهومی ویروس پاپیلوم انسانی HPV (Human Papillomavirus) در جهان بود.روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیل هم‌واژگانی صورت گرفت. 17278 کلید واژه مستخرج از 13249 مقاله با موضوع HPV که طی بازه زمانی سال‌های 2014 تا 2018 در پایگاه Web of Science نمایه شده بود، جامعه آماری تحقیق را تشکیل داد. جهت مشخص کردن کلید واژه‌های اصلی به منظور تعیین راهبرد جستجو، از سرعنوان‌های موضوعی پزشکی MeSH (Medical Subject Headings) استفاده گردید.یافته‌ها: 126 کلید واژه پرتکرار شناسایی شد و «سرطان دهانه رحم» بیشترین فراوانی را داشت. با استفاده از خوشه‌بندی سلسله مراتبی به روش Ward، 14 خوشه موضوعی به دست آمد. بزرگ‌ترین خوشه با 30 کلید واژه متعلق به «علایم و بیماری‌های ناشی از HPV» بود. جهت کسب بینش جامع‌تر و بهتر پیرامون ساختار موضوعات HPV، از نقشه دو بعدی بهره گرفته شد.نتیجه‌گیری: تحلیل هم‌واژگانی به خوبی می‌تواند ساختار علمی و فکری HPV را نمایان سازد و ابزار مناسبی جهت شناسایی موضوعات پرکاربرد HPV می‌باشد. به نظر می‌رسد که پژوهش‌های HPV، رابطه تنگاتنگی با مطالعات قلمروی پزشکی و سلامت همچون پیشگیری و درمان دارد.
فریده عصاره؛ شهناز خادمی‌زاده؛ صدیقه طرفی‌پور
چکیده
مقدمه: یکی از ابزارهای ترسیم نقشه علمی، شاخص هم‌رخدادی است که از مهم‌ترین واژگان مدارک برای بررسی ساختار مفهومی یک حوزه تحقیقاتی استفاده می‌کند. هدف از انجام پژوهش حاضر، تجزیه و تحلیل ساختار نقشه علمی برون‌دادهای حوزه اوتیسم از طریق تحلیل هم‌رخدادی واژگان در پایگاه Web of Science بود.روش بررسی: این مطالعه به روش علم‌سنجی انجام شد. جامعه ...
بیشتر
مقدمه: یکی از ابزارهای ترسیم نقشه علمی، شاخص هم‌رخدادی است که از مهم‌ترین واژگان مدارک برای بررسی ساختار مفهومی یک حوزه تحقیقاتی استفاده می‌کند. هدف از انجام پژوهش حاضر، تجزیه و تحلیل ساختار نقشه علمی برون‌دادهای حوزه اوتیسم از طریق تحلیل هم‌رخدادی واژگان در پایگاه Web of Science بود.روش بررسی: این مطالعه به روش علم‌سنجی انجام شد. جامعه تحقیق شامل 14186 رکورد از تولیدات منتشر شده حوزه اوتیسم طی سال‌های 2010 تا 2017 در پایگاه Web of Science بود. دادهها به روش تحلیل شبکه اجتماعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: واژگان «توانایی، ناهنجاری، سندرم، اختلال، فنوتیپ و نورون»، اصلی‌ترین واژگان حوزه اختلال طیف اوتیسم بودند. این واژگان بیشترین امتیاز را از نظر شاخص‌های مرکزیت به دست آوردند. از نظر شاخص‌های کلان نیز شبکه حوزه اوتیسم شبکه منسجمی بود. در این حوزه، کشورهای آمریکا، انگلستان و کانادا نسبت به سایر کشورها تولیدات بیشتری داشتند و دانشگاهای کالیفرنیا، لندن و هاروارد پرتولیدترین دانشگاه‌ها در عرصه بین‌المللی بودند. در بین دانشگاههای ایرانی نیز دانشگاههای علوم پزشکی تهران، آزاد اسلامی و علوم پزشکی شهید بهشتی نسبت به سایر دانشگاه‌ها تولیدات بیشتری را به خود اختصاص دادند. در بین پژوهشگران برتر از لحاظ تعداد تولیدات در سطح بین‌المللی، «Zwaigenbaum L.»، «Matson JL.» و «Gillberg C.» و در میان پژوهشگران ایرانی نیز «معماری الف، مشایدی پ و احمدلو م» بهترین علمکرد را کسب کردند.نتیجه‌گیری: اطلاعات به دست آمده از نقشه هم‌رخدادی واژگانی می‌تواند به سیاست‌گذاری هرچه بهتر در حوزه‌های علمی کمک کند؛ چرا که در این نقشه، هر واژه یا گروه واژگان به نوعی معرف یک حوزه ویژه است. بدین ترتیب، می‌توان تصمیمات کارامدی برای تخصیص و توزیع منابع اتخاذ کرد. همچنین، پژوهشگران می‌توانند با موضوعات تازه و محققان برتر هر حوزه آشنا شوند.
فریده عصاره؛ محمد توکلی‌زاده راوری؛ زاهد بیگدلی؛ رقیه قضاوی
چکیده
مقدمه: به منظور انجام تحلیل‌های موضوعی در حوزه علم‌سنجی، این سؤال مطرح می‌گردد که کدام یک از فیلدهای کتاب‌شناختی حاوی موضوعات مورد تحلیل قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه فیلدهای موضوعی مدارک و تعیین فیلد و یا ترکیبی از فیلدهای کامل و مناسب به منظور انجام تحلیل‌های مذکور انجام شد.روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی و تحلیل ...
بیشتر
مقدمه: به منظور انجام تحلیل‌های موضوعی در حوزه علم‌سنجی، این سؤال مطرح می‌گردد که کدام یک از فیلدهای کتاب‌شناختی حاوی موضوعات مورد تحلیل قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه فیلدهای موضوعی مدارک و تعیین فیلد و یا ترکیبی از فیلدهای کامل و مناسب به منظور انجام تحلیل‌های مذکور انجام شد.روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی و تحلیل واژگانی و با رویکرد علم‌سنجی انجام گرفت. به منظور انجام تحقیق، تولیدات علمی حوزه طب عملکردی گوارش به عنوان نمونه از پایگاه Scopus استخراج و تحلیل‌های مورد نظر بر روی 13798 مقاله دارای سه فیلد عنوان، کلید واژه و موضوعات کنترل شده انجام شد. پس از یکسان‌سازی دادهها، خوشه‌بندی به روش K-Means صورت گرفت و با محاسبه شاخص دربردارندگی برای خوشههای ایجاد شده، مشابهت موضوعات بین سه فیلد مورد نظر مشخص گردید.یافته‌ها: بین فیلدهای کلید واژه عنوان و کلید واژه نویسندگان مشابهت بالایی (71/87 و 71/85) مشاهده شد. همچنین، پایین بودن مقدار شاخص دربردارندگی فیلد عنوان و موضوعات کنترل شده (صفر) حاکی از آن بود که مشابهت کمی بین زبان کنترل شده و واژگان مورد استفاده توسط نویسندگان در عنوان وجود داشت و نویسندگان واژگان مرجح را در عنوان استفاده نمی‌کنند.نتیجه‌گیری: در صورت استفاده از واژگان فیلد عنوان، نتایج تحلیل زبان طبیعی را نشان خواهد داد، اما در صورتی که هدف، دسته‌بندی موضوعات به صورت منسجم باشد، استفاده از فیلد موضوعات کنترل شده، مناسب‌ترین فیلد خواهد بود.
فرامرز سهیلی؛ پریسا حسن‌زاده؛ افشین موسوی چلک؛ علی اکبر خاصه
چکیده
مقدمه: از آن‌جا که نارسایی مزمن قلب یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در سطح جهان به شمار می‌رود، بررسی ساختار فکری حاکم بر تحقیقات این حوزه ضرورت دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ترسیم ساختار دانش در حوزه نارسایی مزمن قلب و عروق بر اساس تحلیل‌های هم‌استنادی مدارک بود.روش بررسی: این مطالعه با استفاده از روش علم‌سنجی و تحلیل شبکه اجتماعی انجام ...
بیشتر
مقدمه: از آن‌جا که نارسایی مزمن قلب یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در سطح جهان به شمار می‌رود، بررسی ساختار فکری حاکم بر تحقیقات این حوزه ضرورت دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ترسیم ساختار دانش در حوزه نارسایی مزمن قلب و عروق بر اساس تحلیل‌های هم‌استنادی مدارک بود.روش بررسی: این مطالعه با استفاده از روش علم‌سنجی و تحلیل شبکه اجتماعی انجام شد. جامعه آماری متشکل از ۱۱۹۶۷ رکورد حوزه نارسایی مزمن قلب و عروق بود که طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ منتشر و در پایگاه Web of Science نمایه شده بود. جهت انجام تحلیل هم‌استنادی، از ماتریس همبستگی و تحلیل خوشه‌بندی سلسله مراتبی استفاده گردید.یافته‌ها: Anker SD با 194 مقاله فعال‌ترین پژوهشگر حوزه نارسایی مزمن قلب می‌باشد. او در مجموع با دریافت 12820 استناد، پراستنادترین پژوهشگر نارسایی مزمن قلب در پایگاه Web of Science به شمار می‌رود. از نظر زوج‌های استناد شونده نیز زوج «Bristow M و Cleland J» با 634 هم‌رخدادی، بیشترین هم‌استنادی را در سطح پژوهش‌های نارسایی مزمن قلب داشتند.نتیجه‌گیری: ساختار فکری حوزه بیماری‌های قلب و عروق یک ساختار در حال تحول و تکامل است. خوشههای شناسایی شده در پژوهش حاضر می‌تواند به عنوان سرفصل‌هایی برای آموزش این حوزه در نظر گرفته شود و به سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا موضوعاتی را که مورد بررسی قرار نگرفته و یا به تکامل رسیده است، شناسایی نمایند.
فاطمه باجی؛ فریدون آزاده؛ پرستو پارسائی محمدی؛ شوکت پرماه
چکیده
مقدمه: ایجاد تصویری از وضعیت ساختار مفهومی تحقیقات صورت گرفته در زمینه سواد سلامت و همچنین، بررسی میان رشته‌ای بودن و روابط میان حوزه‌ای آن ضروری به نظر می‌رسد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ترسیم ساختار فکری حوزه سواد سلامت بر اساس تحلیل هم‌واژگانی در پایگاه اطلاعاتی Web of Science طی سال‌های 1993 تا 2017 بود.روش بررسی: این مطالعه به روش علم‌سنجی ...
بیشتر
مقدمه: ایجاد تصویری از وضعیت ساختار مفهومی تحقیقات صورت گرفته در زمینه سواد سلامت و همچنین، بررسی میان رشته‌ای بودن و روابط میان حوزه‌ای آن ضروری به نظر می‌رسد. هدف از انجام پژوهش حاضر، ترسیم ساختار فکری حوزه سواد سلامت بر اساس تحلیل هم‌واژگانی در پایگاه اطلاعاتی Web of Science طی سال‌های 1993 تا 2017 بود.روش بررسی: این مطالعه به روش علم‌سنجی انجام شد و برای انجام تحلیل هم‌واژگانی، تحلیل شبکه اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت. جامعه تحقیق را کلیه پیشینه‌های مربوط به برون‌دادهای علمی حوزه سواد سلامت به تعداد 7239 مدرک، در پایگاه Web of Science طی سال‌های 1993 تا 2017 تشکیل داد. برای تحلیل دادهها از شاخص‌های پیوستگی شبکه و شاخص‌های مرکزیت استفاده گردید.یافته‌ها: ضریب خوشه‌بندی (01/7) و تراکم شبکه (58/0) هم‌واژگانی این حوزه بالا بود. همچنین، ساختار فکری این حوزه از 8 خوشه موضوعی تشکیل شد. حوزه‌های مراقبت‌های بهداشتی، روان‌پزشکی و روان‌شناسی، بهداشت عمومی، علوم اجتماعی، ارتباطات، خدمات بهداشتی و آموزش بهداشت، بالاترین میزان مرکزیت را در کل شبکه این حوزه به خود اختصاص داد.نتیجه‌گیری: ساختار فکری حوزه سواد سلامت، یک ساختار پیوسته با ارتباط مناسب میان مفاهیم و موضوعات تشکیل دهنده آن است که ماهیت و قوام اصلی این حوزه را نشان می‌دهد و به عنوان شاخه‌ای از علوم پزشکی توانسته است ارتباطات منسجم و پایداری با حوزه‌های علوم اجتماعی و انسانی برقرار کند. در نهایت، نتایج به دست آمد به پژوهشگران حوزه سواد سلامت کمک می‌کند تا بر اساس حوزه‌های تأثیرگذار شناسایی شده، به تبیین روند مطالعات آینده این حوزه بپردازند.
محمدرضا علی‌بیک؛ محمد خراباتی نشین
دوره 14، شماره 4 ، آبان 1396، ، صفحه 174-180
چکیده
مقدمه: استناد، از جمله اصول اساسی تألیفات پژوهشی به شمار می‌رود. از این‌رو، محققان و سازمان‌های متبوع آنها همواره می‌کوشند تا به وسیله تمهیداتی، میزان جذب استناد آثار خود و از رهاورد آن نرخ استنادی خود را افزایش دهند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت شاخص‌های علم‌سنجی مقالات محققان دانشگاههای علوم پزشکی تیپ یک کشور انجام شد.روش ...
بیشتر
مقدمه: استناد، از جمله اصول اساسی تألیفات پژوهشی به شمار می‌رود. از این‌رو، محققان و سازمان‌های متبوع آنها همواره می‌کوشند تا به وسیله تمهیداتی، میزان جذب استناد آثار خود و از رهاورد آن نرخ استنادی خود را افزایش دهند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت شاخص‌های علم‌سنجی مقالات محققان دانشگاههای علوم پزشکی تیپ یک کشور انجام شد.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی بود که با رویکرد علم‌سنجی صورت گرفت و در آن از روش سرشماری استفاده گردید. جامعه مورد بررسی شامل مجموعه مقالات استناد کننده به مقالات محققان دانشگاههای علوم پزشکی تیپ یک ایران در پایگاه Web of Science طی سال‌های 2010 تا 2014 بود. دادهها با استفاده از فراوانی، درصد و میانگین مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: طی بازه زمانی سال‌های 2010 تا 2014، با گذشت زمان، میانگین سرعت استناد به مقالات افزایش یافت و با افزایش تعداد مقالات، میزان استناد به مقالات نیز رشد چشمگیری را نشان داد. هرچند میانگین استناد به ازای هر مقاله پایین بود، اما میزان خوداستنادی در حد قابل قبول بین 1 تا 3 درصد گزارش گردید.نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر می‌تواند در جهت کاهش موانع عدم رؤیت‌پذیری و استناد که مهم‌ترین عوامل رشد شاخص‌های علم‌سنجی مقالات محققان تراز اول علوم پزشکی کشور است، مفید باشد.
رشید جعفرزاده؛ داوود حاصلی
دوره 13، شماره 6 ، بهمن 1395، ، صفحه 412-419
چکیده
مقدمه: طی دهه‌های گذشته، مباحث جدید و نوظهوری در حوزه بیولوژی تولید مثل مطرح گردیده که این مسأله باعث شکل‌گیری برونداد علمی زیادی از سوی پژوهشگران ایرانی در این حوزه شده است. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف شناسایی روند و جریان علمی، معرفی بازیگران محوری و گرایش‌های موضوعی پژوهش‌های ایران در حوزه مذکور انجام گردید.روش بررسی: این ...
بیشتر
مقدمه: طی دهه‌های گذشته، مباحث جدید و نوظهوری در حوزه بیولوژی تولید مثل مطرح گردیده که این مسأله باعث شکل‌گیری برونداد علمی زیادی از سوی پژوهشگران ایرانی در این حوزه شده است. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف شناسایی روند و جریان علمی، معرفی بازیگران محوری و گرایش‌های موضوعی پژوهش‌های ایران در حوزه مذکور انجام گردید.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی و کاربردی بود که با استفاده از فنون تحلیل شبکه در علم‌سنجی، به بررسی ساختارها و ترسیم شبکه‌های همکاری علمی حوزه بیولوژی تولید مثل ایران پرداخت. جامعه پژوهش را 2805 مقاله علمی در بازه زمانی سال‌های 1973 تا 2014 که در پایگاه استنادی ISI نمایه شده بودند، تشکیل داد.یافته‌ها: برونداد علمی ایران در حوزه تولید مثل با یک مقاله در سال 1973 آغاز شده و تا سال 2014 به 2805 رکورد رسیده است. کشورهای آمریکا و انگلستان از همکاران محوری و مهم ایران در شکل‌دهی به شبکه همکاری بودند. دانشگاه علوم پزشکی تهران، مهم‌ترین بازیگر در شکل‌دهی و جهت‌دهی به برون‌دادهای علمی ایران در حوزه تولید مثل می‌باشد. مهم‌ترین خوشه موضوعی شکل گرفته در برون‌دادهای علمی حوزه تولید مثل ایران، به عوامل خطرزا در ارتباط با بارداری اختصاص داشت.نتیجه‌گیری: برون‌دادهای علمی ایران از سال 2000 به بعد رشد قابل توجهی را تجربه کرده است که آن را می‌توان ناشی از برنامه‌های توسعه علمی و چشم‌انداز 1404 ایران دانست. آمریکا و انگلستان از همکاران محوری ایران در تشکیل شبکه همکاری محسوب می‌شوند. بر این اساس، توجه و همکاری بیش از پیش با این کشورها می‌تواند پیوندهای علمی باثبات‌تری را برای حوزه تولید مثل ایران به دنبال داشته باشد.
لیلا خلیلی
دوره 13، شماره 4 ، آبان 1395، ، صفحه 273-279
چکیده
مقدمه: شبکه RG (ResearchGate) فرصتی را برای مشارکت علمی پژوهشگران در جریان تولید اطلاعات فراهم می‌کند. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت دانشگاههای علوم پزشکی کشور در شبکه RG انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت کمی و از نوع کاربردی بود که در آن از روش‌های علم‌سنجی (دگرسنجی) استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش را دانشگاههای علوم پزشکی حاضر در ...
بیشتر
مقدمه: شبکه RG (ResearchGate) فرصتی را برای مشارکت علمی پژوهشگران در جریان تولید اطلاعات فراهم می‌کند. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت دانشگاههای علوم پزشکی کشور در شبکه RG انجام شد.روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت کمی و از نوع کاربردی بود که در آن از روش‌های علم‌سنجی (دگرسنجی) استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش را دانشگاههای علوم پزشکی حاضر در شبکه علمی RG تشکیل داد. دادهها به روش مشاهده و ثبت دستی اطلاعات از سایت‌های RG، Webometrics و پایگاه استنادی جهان اسلام در بازه زمانی 6 اردیبهشت تا 31 خرداد سال 1394 جمع‌آوری شد. جهت بررسی آزمون رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی Spearman استفاده گردید. در نهایت، دادهها در نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ترسیم گراف‌ها در نرم‌افزار Pajak انجام شد.یافته‌ها: دانشگاههای علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، شیراز، مشهد، اصفهان و تبریز به ترتیب بیشترین مشارکت را در سایت RG داشتند. پژوهشگران کشورهای آمریکا، چین و ایران نیز به ترتیب بیشترین رؤیت کنندگان و دانلود کنندگان مدارک (مقالات) دانشگاههای علوم پزشکی در RG بودند. دانشگاه علوم پزشکی تهران نقش محوری در هم‌نویسندگی با بیشتر دانشگاههای علوم پزشکی داشت. رابطه قوی و مثبتی بین نمره RG و رتبه دانشگاههای علوم پزشکی در پایگاه استنادی جهان اسلام و رتبه‌بندی Webometrics مشاهده شد.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که دانشگاههای دارای رتبه بهتر در رتبه‌بندی‌ها، در RG نیز فعال‌تر هستند. دانشگاه علوم پزشکی تهران، مهم‌ترین گره شبکه هم‌نویسندگی می‌باشد. نزدیکی جغرافیایی در هم‌نویسندگی دانشگاه‌ها مؤثر است.
گلنسا گلینی مقدم؛ حسن جعفری
دوره 13، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 90-95
چکیده
مقدمه: همکاری علمی فرایندی است که طی آن دو یا چند نویسنده برای خلق اثر مشترکی با یکدیگر همکاری می‌کنند. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی وضعیت همکاری‌های علمی پژوهشگران ایرانی رشته تصویربرداری پزشکی بر اساس شاخص‌های تحلیل شبکه بود. روش بررسی: پژوهش حاضر از نظر ماهیت کاربردی بود و در آن از روش علم‌سنجی و تحلیل شبکه استفاده گردید. ...
بیشتر
مقدمه: همکاری علمی فرایندی است که طی آن دو یا چند نویسنده برای خلق اثر مشترکی با یکدیگر همکاری می‌کنند. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی وضعیت همکاری‌های علمی پژوهشگران ایرانی رشته تصویربرداری پزشکی بر اساس شاخص‌های تحلیل شبکه بود. روش بررسی: پژوهش حاضر از نظر ماهیت کاربردی بود و در آن از روش علم‌سنجی و تحلیل شبکه استفاده گردید. جامعه پژوهش شامل تولیدات علمی در حوزه تصویربرداری پزشکی، نمایه شده در پایگاه استنادی علوم طی سال 2014 بود و 1938 مورد را در برمیگرفت. در نهایت دادهها در نرم‌افزارهای HistCite، VOSviewer، UCINET، Pajek، Bibexcel و Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: تعداد تولیدات علمی طی سال 2014، 1938 با نرخ رشد تولید علم 3/11 بود. دانشگاه علوم پزشکی تهران فعال‌ترین دانشگاه محسوب شد و شاخص چگالی شبکه 63 درصد به دست آمد که نشان دهنده بالا بودن انسجام شبکه در مقایسه با دیگر تحقیقات می‌باشد. نتیجه‌گیری: در تحلیل شبکه همکاری، «ساغری، بیگی، افتخاری، جوادی، اسدی و فلاحی» هستههای اصلی شبکه را تشکیل دادند و بیشترین همکاری علمی بین آنها صورت گرفته بود. ضریب خوشه‌بندی شبکه همکاری پژوهشگران برتر رشته رادیولوژی پزشکی در پایگاه استنادی علوم 52/0 به دست آمد.
محمدعلی سهم‌الدینی؛ زلیخا محمودی؛ شیرین دهقان
دوره 11، شماره 3 ، شهریور 1393، ، صفحه 316-325
چکیده
مقدمه: ارزیابی برونداد علمی مراکز تحقیقاتی ضمن تعیین مراکز فعال، می‌تواند در توزیع عادلانه بودجه و نیروی انسانی مؤثر باشد. هدف این پژوهش ارزیابی برونداد علمی مراکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی شیراز از طریق شاخص‌های ارزیابی برونداد در پایگاه استنادی اسکوپوس است. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و به روش توصیفی مقطعی انجام گرفت. ...
بیشتر
مقدمه: ارزیابی برونداد علمی مراکز تحقیقاتی ضمن تعیین مراکز فعال، می‌تواند در توزیع عادلانه بودجه و نیروی انسانی مؤثر باشد. هدف این پژوهش ارزیابی برونداد علمی مراکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی شیراز از طریق شاخص‌های ارزیابی برونداد در پایگاه استنادی اسکوپوس است. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و به روش توصیفی مقطعی انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات چک‌لیست می‌باشد که از طریق مشاهده اطلاعات موردنظر جمع‌آوری شده است. در این پژوهش مدارک نمایه شده 34 مرکز در پایگاه استنادی اسکوپوس تا پایان سال 2010 میلادی مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از نرم‌افزارExcel ، شاخص های ارزیابی برونداد برای آنها محاسبه گردیده است. یافته‌ها: مرکز تحقیقات «شیمی دارویی و گیاهی» بیشترین تعداد مدرک (169) و نیز بیشترین تعداد کل استناد (589) را داشته است. بیشترین h-index و g-index مربوط به سه مرکز تحقیقات«سرطان شناسی»، «هماتولوژی» و «شیمی دارویی و گیاهی» است ) 11h=و17g= (. بیشترین مقدار R-index با مقدار 16 متعلق به مرکز «هماتولوژی»، بیشترین مقدار A-index برابر با 75/25 مربوط به مرکز « گوارش و کبد» و بیشترین مقدارm-index (57/1) مربوط به مرکز« شیمی دارویی گیاهی» است. نتیجه‌گیری: محاسبه همزمان چند شاخص علم‌سنجی می‌تواند وضعیت تولیدات علمی مراکز تحقیقاتی را بهتر نشان دهد. مقادیر R-index مراکز کاملاً هماهنگ با A-index می‌باشد و مقادیر این دو شاخص برای همه مراکز به طور هماهنگ با هم افزایش یا کاهش می‌یابد. واژه‌های کلیدی: علم‌سنجی؛ مراکز تحقیقاتی؛ پایگاه‌های اطلاعاتی؛ دانشگاه‌ها
زینب پاپی؛ فاطمه نوشین فرد
دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 49-59
چکیده
مقدمه: هم‌تألیفی وسیع ترین شبکه‌ی اشتراک دانش و دخالت حقیقی پژوهشگران در تولید علم و توسعه‌ی علمی است. هدف از این پژوهش تعیین وضعیت هم‌تألیفی پژوهشگران ایرانی حوزه‌ی سم شناسی در نمایه‌ی استنادی علوم بین سال‌های 1991 تا 2011 بوده است. روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی است و از رویکرد علم سنجی بر پایه‌ی شاخص هم تألیفی استفاده ...
بیشتر
مقدمه: هم‌تألیفی وسیع ترین شبکه‌ی اشتراک دانش و دخالت حقیقی پژوهشگران در تولید علم و توسعه‌ی علمی است. هدف از این پژوهش تعیین وضعیت هم‌تألیفی پژوهشگران ایرانی حوزه‌ی سم شناسی در نمایه‌ی استنادی علوم بین سال‌های 1991 تا 2011 بوده است. روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی است و از رویکرد علم سنجی بر پایه‌ی شاخص هم تألیفی استفاده شده است. دادهها با مراجعه به پایگاه استنادی موسسه‌ی اطلاعات علمی (ISI: Institute for Scientific Information) و جستجو از طریق نام کشور و حوزه‌ی سم شناسی انجام شد و تعداد 1160 مدرک در بازه‌ی زمانی 1991 تا 2011، جامعه‌ی پژوهش را تشکیل دادند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزارهای Excel و BibExcel انجام شد. یافته ها: بیشترین میزان مشارکت در تولید مدارک دارای 3 نویسنده بوده است و بالاترین ضریب همکاری مربوط به سال 1997 با 75/0 بود که بیشترین مشارکت در این سال در تولید مدارک 3 و 5 نویسندهای بوده است. در کل ضریب همکاری در بازه‌ی زمانی مورد بررسی 61/0 محاسبه شد. همچنین در بین موسسات و مراکز پژوهشی، دانشگاههای علوم پزشکی تهران (با 341 مدرک)، شهید بهشتی (135 مدرک) و جندی شاپور اهواز (105 مدرک) به ترتیب به‌عنوان پرکارترین دانشگاههای کشور در تولید مدارک علمی در حوزه‌ی سم شناسی، در رتبه‌های اول تا سوم قرار گرفتند. نتایج در مورد همکاری های بین المللی نیز مشخص شد که پژوهشگران ایرانی حوزه‌ی سم شناسی بیشترین هم‌تألیفی را به ترتیب با پژوهشگران کشورهای کانادا (23 مدرک)، انگلستان (19 مدرک) و ایالات متحده امریکا (19 مدرک) دارند. همچنین محمد عبداللهی با 106 مدرک به‌عنوان پرکارترین نویسنده شناخته شد. نتیجه‌گیری: با توجه به تمایل بالای پژوهشگران ایرانی حوزه‌ی سم شناسی به تولید مدارک علمی با مشارکت پژوهشگران داخل و خارج از کشور، لازم است که بستر لازم برای مشارکت گسترده تر پژوهشگران این حوزه در سطح داخل و خارج از کشور فراهم شود. واژه‌های کلیدی: علم‌سنجی؛ سم شناسی؛ پایگاه‌های اطلاعاتی؛ موسسه‌ی اطلاعات علمی
محمد باقر نگهبان؛ ابراهیم خاشی جمال زهی
دوره 11، شماره 1 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 60-70
چکیده
مقدمه: بررسی کمی برونداد علمی به‌ویژه مقالات پژوهشی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های پژوهش در تولید علم شناخته می‌شود. یکی از کارآمدترین شیوه‌های بررسی تولیدات علمی استفاده از مطالعات علم‌سنجی با بررسی مقالات نمایه شده در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر است. روش این پژوهش علم‌سنجی و نوع مطالعه کاربردی است و با هدف بررسی روند رشد تولیدات علمی ...
بیشتر
مقدمه: بررسی کمی برونداد علمی به‌ویژه مقالات پژوهشی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های پژوهش در تولید علم شناخته می‌شود. یکی از کارآمدترین شیوه‌های بررسی تولیدات علمی استفاده از مطالعات علم‌سنجی با بررسی مقالات نمایه شده در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر است. روش این پژوهش علم‌سنجی و نوع مطالعه کاربردی است و با هدف بررسی روند رشد تولیدات علمی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در صدد است تا وضعیت و میزان رشد کمی آنها را مشخص کند. روش بررسی: این مطالعه از نوع علم‌سنجی است که با استفاده از پایگاه استنادی جهان اسلام در آذر ماه 1391 شمسی، اطلاعات آن استخراج و گردآوری شده است. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل 222 رکورد از مدارک موجود در این پایگاه اطلاعاتی بوده است که توسط پژوهشگران دانشگاه علوم پژشکی زاهدان در فاصله‌ی سال‌های 87-1385شمسی منتشر شده است. برای تحلیل دادهها از آمار توصیفی و نرم‌افزار آماری استفاده گردید. دادهها از پایگاه استنادی جهان اسلام استخراج و تحلیل گردیده است، با توجه به این‌که پایگاه‌های استنادی از روش‌های تأیید شده‌ی جهانی است وهمه‌ی محققان در سراسر دنیا آن را اجرا می‌کنند، ابزار و فنون استانداردی است که نیاز به روایی ندارند. یافته‌ها: بیشترین تعداد مدارک منتشر شده از دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در مجلات نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام مربوط به سال 1387 شمسی با تعداد 77 مقاله (68/34 درصد) بود. در مجموع بیشترین تولید مقالات مربوط به دانشکده‌ی پزشکی با تعداد 118 مقاله (33/39 درصد) و از نظر تولیدات علمی در گروه‌های آموزشی، بیشترین تعداد مقالات چاپ شده مربوط به گروه داخلی با تعداد 25 مقاله می‌باشد. نتیجه‌گیری: تولیدات علمی پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام رقم قابل قبولی نیست، نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در طی سال‌های مورد بررسی، چاپ مقالات اعضای هیأت علمی دانشگاه از روندی صعودی و با رشدی اندک برخوردار بوده است. تعداد مقالات چاپ شده در طی 3 سال از تعداد اعضای هیأت علمی دانشگاه کمتر می‌باشد که می‌توان ذکر کرد که تعدادی از اعضای هیأت علمی دانشگاه در طول این مدت موفق به چاپ مقاله در این پایگاه نشده‌اند. اگر چه روند تولیدات علمی (مقالات) در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از نظر تعداد مقاله رو به رشد بوده اما در بعضی از دانشکده‌ها و گروه‌های آموزشی این روند منفی بوده است. واژه‌های کلیدی: علم‌سنجی؛ تولید علم؛ هیأت علمی؛ پایگاه‌های اطلاعاتی؛ پایگاه استنادی علوم جهان اسلام
محمدحسین بیگلو؛ گیتی شاه محمدی؛ مهدی صابریان بروجنی
دوره 10، شماره 6 ، بهمن 1392، ، صفحه 840-847
چکیده
مقدمه: بایومارکرها شاخص‌های قابل ارزیابی می‌باشند که در محیط‌های زیستی یافت می‌شوند و به‌عنوان یک شاخص جهت معین کردن روند بیولوژیکی طبیعی، بیماری‌زایی و یا پاسخ به درمان‌های دارویی در محیط‌های زیستی استفاده می‌شوند. پژوهش حاضر با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی به ارزیابی تولیدات علمی منتشر شده در زمینه‌ی بایومارکرها پرداخته ...
بیشتر
مقدمه: بایومارکرها شاخص‌های قابل ارزیابی می‌باشند که در محیط‌های زیستی یافت می‌شوند و به‌عنوان یک شاخص جهت معین کردن روند بیولوژیکی طبیعی، بیماری‌زایی و یا پاسخ به درمان‌های دارویی در محیط‌های زیستی استفاده می‌شوند. پژوهش حاضر با استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی به ارزیابی تولیدات علمی منتشر شده در زمینه‌ی بایومارکرها پرداخته است تا ضمن شناسایی کشورهای تأثیرگذار منطقه، همکاری و برنامه‌ریزی‌های آتی را در این حوزه‌ی موضوعی تسهیل نماید. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی می‌باشد. استخراج دادهها از پایگاه مدلاین و انتخاب کلیدواژه‌ی جستجو با عنوان Biological Markers از واژه‌نامه‌ی مش (MeSH)واعمال محدودیت زمانی2000-2010 انجام گرفته است. یافته‌ها: درطول دوره‌ی مورد بررسی تعداد 116368 مدرک در زمینه‌ی بایومارکرها در پایگاه مدلاین نمایه شده است که از این تعداد، سهم کشورهای خاورمیانه 9/2 درصد می‌باشد. ترکیه و ایران با اختصاص 1/1 و03/0 درصد از کل مدارک نمایه شده به خود، به ترتیب در جایگاه اول و سوم خاورمیانه قرار گرفتند. دانشگاه علوم پزشکی شیراز به‌عنوان فعال‌ترین موسسه در ایران، 20 درصد از مدارک ایرانی نمایه شده در پایگاه مدلاین را به خود اختصاص داده است. نتیجه‌گیری: میزان تولیدات علمی در زمینه‌ی بایومارکرها در طول سال‌های اخیر افزایش داشته است. با این وجود میزان اختلاف بین تولیدات علمی ایران با کشورهای تأثیرگذار منطقه زیاد و قابل تأمل می‌باشد که توجه و همت سیاست‌گذاران را می‌طلبد. کلیدواژه: بایومارکرها؛ علم‌سنجی؛ مدلاین؛ ایران؛ خاورمیانه
حمید رضا جمالی مهموئی
دوره 9، شماره 5 ، آذر و دی 1391، ، صفحه 757-767
چکیده
پژوهش در حوزه‌ی پزشکی به سرمایه‌گذاری‌های کلان نیاز دارد و سرمایه‌گذاران خصوصی و دولت‌ها همواره به دنبال راهی برای اطمینان از مؤثر بودن سرمایه‌گذاری خود بوده‌اند. به همین علت طی چند دهه‌ی گذشته محققان راه‌هایی را برای سنجش اثر تحقیقات حوزه‌ی سلامت ابداع کرده‌اند. هدف این پژوهش، شناسایی، مرور و مقایسهی الگوها و چارچوب‌های ...
بیشتر
پژوهش در حوزه‌ی پزشکی به سرمایه‌گذاری‌های کلان نیاز دارد و سرمایه‌گذاران خصوصی و دولت‌ها همواره به دنبال راهی برای اطمینان از مؤثر بودن سرمایه‌گذاری خود بوده‌اند. به همین علت طی چند دهه‌ی گذشته محققان راه‌هایی را برای سنجش اثر تحقیقات حوزه‌ی سلامت ابداع کرده‌اند. هدف این پژوهش، شناسایی، مرور و مقایسهی الگوها و چارچوب‌های موجود برای سنجش اثر پژوهش در حوزه‌ی سلامت و پزشکی بوده است. این مطالعه، از دسته‌ی مطالعات مروری- نقلی (Non-systematic-narrative) است که با انجام جستجوهای جامع در متون، الگوهای مطرح برای سنجش اثر پژوهش شناسایی شد و پس از معرفی مورد مقایسه قرار گرفت.
سیزده چارچوب و الگو و ابزار برای سنجش اثر پژوهش شناسایی شد. بررسی ویژگی‌ها و مقایسهی الگوها و چارچوب‌ها نشان داد که از نظر سطح سنجش، از نظر اقلام مورد سنجش و از نظر نوع اثر مورد سنجش (علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی) تفاوت‌هایی میان آنها وجود دارد. تنها الگویی که هر چهار نوع اثر را در بر می‌گیرد، چارچوب کیفیت پژوهش در بریتانیا است.
بررسی روش‌های مورد استفاده برای سنجش اثر پژوهش و مرور تحقیقات انجام شده در این حوزه نشان داد که هنوز یک روش استاندارد تثبیت شده برای این کار وجود ندارد، اما از میان چند الگویی که برای سنجش اثر پژوهش وجود دارد، الگوی بازگشت سرمایه که یکی از قدیمی‌ترین‌هاست، بیش از سایر الگوها مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. در استفاده از کلمات اثر و دستاورد در متون، ابهام وجود دارد و مرز میان آنها گاه چندان مشخص نیست.
راضیه زاهدی؛ نیلوفر هدهدی نژاد؛ حسن اشرفی ریزی
دوره 9، شماره 4 ، مهر و آبان 1391، ، صفحه 513-524
چکیده
مقدمه: طب سنتی نه تنها برای مراقبت از سلامت و بهبود کیفیت زندگی کارایی دارد، بلکه برای تشخیص و درمان بیماری‌ها نیز به کار می‌رود. از این رو توجه به این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان تولیدات علمی و ترسیم نقشه‌ی علمی پژوهشگران ایرانی حوزه‌ی طب سنتی طی سال‌های 1990 تا 2011 در پایگاه Web of science بود.
روش ...
بیشتر
مقدمه: طب سنتی نه تنها برای مراقبت از سلامت و بهبود کیفیت زندگی کارایی دارد، بلکه برای تشخیص و درمان بیماری‌ها نیز به کار می‌رود. از این رو توجه به این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان تولیدات علمی و ترسیم نقشه‌ی علمی پژوهشگران ایرانی حوزه‌ی طب سنتی طی سال‌های 1990 تا 2011 در پایگاه Web of science بود.
روش بررسی: این پژوهش، به شیوه‌ی پیمایشی و با روش علم‌سنجی، 288 مدرک نمایه شده‌ی پژوهشگران ایرانی در حوزه‌ی طب سنتی پایگاه Web of science طی سال‌های 1990 تا 2011 را مورد بررسی قرار داد، سپس با استفاده از نرم‌افزار HistCiteTM به بررسی تحلیلی و ترسیم نقشه‌ی تاریخ نگاشتی تولیدات علمی این حوزه و میزان رشد و توسعه‌ی آن آثار در بازه‌ی زمانی 21 ساله پرداخته شد.
یافته‌ها: حوزه‌ی طب سنتی ایران با 288 رکورد توانسته است رتبه‌ی 26 جهان در این علم را کسب نماید. متوسط نرخ رشد تولیدات علمی این حوزه طی این سال‌ها 32/53 درصد بود. عبداللهی با 13 مدرک و دانشگاه علوم پزشکی تهران با 60 مدرک، بیشترین سهم را در تولیدات علمی این حوزه داشتند. در بررسی نوع منابع مشخص شد که محققان تمایل دارند پژوهش‌های خود را در قالب مقاله ارایه دهند. نشریه Journal of ethnopharmacology نیز بیشترین مدارک تولید شده‌ی محققان ایرانی را منتشر کرده بود. همچنین هیچ خوشه‌ای از 50 مدرک برتر شکل نگرفت.
نتیجه‌گیری: روند رشد تولیدات علمی ایران در حوزه‌ی طب سنتی به لحاظ کمی از شیب قابل قبولی برخوردار است، اما تولیدات علمی این حوزه از لحاظ دریافت میزان استنادات جهانی و محلی بسیار ضعیف بوده و این امر نشان دهنده‌ی عدم تأثیرگذاری این پژوهش‌ها می‌باشد.
فهیمه عباسی؛ محمدحسین بیگلو
دوره 8، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1390، ، صفحه 842-851
چکیده
مقدمه: شاخص‌های علم‌سنجی جهت مطالعه‌ی کمی و کیفی تولیدات علمی افراد، مؤسسات و کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. پایگاه Web of science (WoS) یکی از معتبرترین پایگاه‌های اطلاعاتی بین‌المللی جهت انجام مطالعات علم‌سنجی می‌باشد. تحقیق حاضر با هدف تعیین رابطه‌ی بین شاخص‌های کمی و کیفی در تولیدات علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور ...
بیشتر
مقدمه: شاخص‌های علم‌سنجی جهت مطالعه‌ی کمی و کیفی تولیدات علمی افراد، مؤسسات و کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. پایگاه Web of science (WoS) یکی از معتبرترین پایگاه‌های اطلاعاتی بین‌المللی جهت انجام مطالعات علم‌سنجی می‌باشد. تحقیق حاضر با هدف تعیین رابطه‌ی بین شاخص‌های کمی و کیفی در تولیدات علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور در پایگاه اطلاعاتی WoS در طول یک دهه‌ی 2008-1999 انجام شد.
روش بررسی: در تحقیق تحلیلی- کاربردی حاضر، کلیه‌ی داده‌های مربوط به وضعیت کمی و کیفی تولیدات علمی دانشگاههای علوم پزشکی کشور در پایگاه WoS طی سال‌های 2008-1999 مورد بررسی قرار گرفت و نمونه‌گیری انجام نشد. ابزار جمع‌آوری دادهها چک لیست‌هایی بود که توسط پژوهشگران در نرم‌افزار Excel طراحی شد و روایی آن با استفاده از نظرات متخصصان امر، مورد بررسی قرار گرفت. برای جمع‌آوری دادهها پس از استخراج تمام تولیدات علمی ایران، که در پایگاه WoS نمایه شده بود، با استفاده از نرم‌افزار Hist-Cite شکل‌های مختلف املاهای مربوط به نام دانشگاه‌ها بازیابی گردید، سپس بر اساس این املاها، جست‌وجو در پایگاه انجام گرفت که در مجموع تعداد 15856 مدرک بازیابی شد. تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار 16SPSS و از طریق آزمون‌های ناپارامتریک Kruskal-Wallis و Spearman در سطح معنی‌داری کمتر از 05/0 انجام گرفت.
یافته‌ها: بین سه تیپ از دانشگاههای علوم پزشکی کشور از نظر شاخص‌های کمی (تعداد تولیدات علمی) و کیفی (تعداد استنادها، میانگین استناد به ازای هر مورد، خوداستنادی و H-index) تفاوت معنی‌داری مشاهده شد. علاوه بر این، نتایج آزمون Spearman وجود همبستگی مثبت و معنی‌دار بین شاخص‌های کمی و کیفی را نشان داد.
نتیجه‌گیری: دانشگاه‌هایی که تعداد تولیدات علمی بیشتری دارند، به لحاظ شاخص‌های کیفی نیز از وضعیت مطلوب‌تری برخوردار بودند. این امر بیانگر توجه دانشگاههای علوم پزشکی به جنبههای کیفی آثار تولید شده در کنار جنبههای کمی می‌باشد.
فرامرز سهیلی
دوره 8، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1390، ، صفحه 861-871
چکیده
مقدمه: دانشمندان با استفاده از ابزارها و روش‌های متفاوت به مصورسازی و ترسیم ساختار علم در رشته‌های مختلف پرداخته‌اند. یکی از این ابزارها نرم‌افزار HistCite™ می‌باشد که قادر به ترسیم نقشه‌ی علم بر اساس نظم زمانی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و ترسیم ساختار انتشارات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایگاه (Web of science) WOS طی سال‌های ...
بیشتر
مقدمه: دانشمندان با استفاده از ابزارها و روش‌های متفاوت به مصورسازی و ترسیم ساختار علم در رشته‌های مختلف پرداخته‌اند. یکی از این ابزارها نرم‌افزار HistCite™ می‌باشد که قادر به ترسیم نقشه‌ی علم بر اساس نظم زمانی است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و ترسیم ساختار انتشارات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایگاه (Web of science) WOS طی سال‌های 2008-1989 با استفاده از نرم‌افزار HistCite™ بود.
روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع علم‌سنجی بود و با استفاده از روش تاریخ نگاری طی سال‌های 2008-1989 صورت گرفت. داده‌های مورد نیاز این پژوهش در دی ماه 1387 از پایگاه WOS استخراج گردید و برای ترسیم تاریخ علم این دانشگاه از نرم‌افزارHistCite™ استفاده شد. برای تحلیل دادهها از آمار توصیفی شامل فراوانی و درصد و برخی قواعد علم‌سنجی استفاده گردیده است.
یافته‌ها: انتشارات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایگاه WOS رشد چشمگیری داشت و از نرخ رشدی برابر با 16/34 درصد برخوردار بود. دانشگاه علوم پزشکی تهران در رتبه‌ی دوم کل دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی ایران و در بین دانشگاههای تابعه‌ی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در رتبه‌ی اول قرار گرفت. همچنین آقای علیرضا دهپور رتبه‌ی اول نویسندگان این دانشگاه رابه خود اختصاص داد.
نتیجه‌گیری: پژوهشگران این دانشگاه از همکاری گروهی به نسبت بالایی برخوردار بودند. توزیع مقالات توسط نویسندگان از قانون لوتکا تبعیت می‌نمود. همچنین تاریخ علم این دانشگاه با استفاده از نرم‌افزار HistCite™ ترسیم گردید و نتایج نشان داد که ساختار علمی این دانشگاه از هفت خوشه تشکیل شده است.خوشه‌ی اول در موضوع شیمی، خوشه‌ی دوم و سوم در موضوع فارماکولوژی، خوشه‌ی چهارم در موضوع درماتولوژی، خوشه‌ی پنجم در موضوع ایمونولوژی، خوشه‌ی ششم ترکیبی از موضوعات سم شناسی، فارماکولوژی و فیزیولوژی و خوشه‌ی هفتم با موضوع فارماکولوژی و داخلی- گوارش بودند.
